Οι προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE (που λαμβάνουν υπόψη την διασπορά όλων των μεταλλαγμένων στελεχών του SARS-CoV-2) είναι 3.900 (ημερήσια νέα κρούσματα) και 4.459 (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) αντίστοιχα. Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν ήταν 83.171 και σε συνδυασμό με τον αριθμό των κρουσμάτων, ο δείκτης θετικότητας διαμορφώθηκε στο 4,5 %. Η πραγματοποίηση αριθμού τεστ σε επίπεδα άνω των 150.000 την ημέρα, συντελεί στο να εξάγουμε πιο ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την πορεία της πανδημίας, αλλά και να εντοπίζονται περισσότεροι ασυμπτωματικοί και προσυμπτωματικοί, συντελώντας στην ανάσχεση ή έστω στον μετριασμό πιθανής έξαρσης που μπορεί να συμβεί λόγω της εμφάνισης ολοένα και ταχύτερα μεταδιδόμενων στελεχών, σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα ανοίγματα. Σημαντικοί σύμμαχοι σε αυτή την προσπάθεια αύξησης του αριθμού των τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2 αποτελούν εκτός από τα rapid και τα self-test, για να καταπολεμηθεί η δυναμική αύξησης της διασποράς στις περιοχές όπου μια τέτοια αύξηση διαφαίνεται από τα μέχρι τώρα δεδομένα και την υπολογιστική πλατφόρμα CORE.

Ο αριθμός ημερήσιων θανάτων (21) που καταγράφηκε είναι ελαφρώς αυξημένος σε σχέση με την Παρασκευή (16). Όπως είχαμε προβλέψει ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος που είναι 19,1 επανήλθε σε πτωτική πορεία και σε λίγες ημέρες θα πέσει κάτω από τους 20 σύμφωνα με τους υπολογισμούς του μοντέλου CORE.

Όσον αφορά στους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), ο αριθμός είναι ελαφρά μειωμένος σε σχέση με την Παρασκευή (156 από 159). Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών που νοσηλεύονται σε κλίνες ΜΕΘ με βάση τις προσομοιώσεις της πλατφόρμας CORE, παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, των ασθενών που νοσηλεύονται σε απλές κλίνες στο Σχήμα 2, ενώ η εκτίμησή μας για την πορεία των θανάτων ανά ημέρα παρουσιάζεται στο Σχήμα 3.

Σχήμα 1. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.

Σχήμα 2. Αριθμός κρουσμάτων σε σοβαρή κατάσταση (νοσηλευόμενοι σε απλές κλίνες) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.

Σχήμα 3. Αριθμός θανάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.

Η πορεία της μέσης εβδομαδιαίας τιμής των κρουσμάτων, καθώς και του κυλιόμενου μέσου όρου 7 ημερών του αριθμού των κρουσμάτων ανά 100.000 πληθυσμού, όπως έχουν καταγραφεί από τον ΕΟΔΥ και η αναμενόμενη πορεία τους, όπως προδιαγράφεται από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE για την Ελληνική επικράτεια (όπως και στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη) μέχρι τις 31 Μαΐου, αποτυπώνονται στο Σχήμα 4. Αυτή η προβλεπόμενη πορεία, που αφορά τα κρούσματα, τους νοσηλευόμενους σε απλές κλίνες, όσο και σε ΜΕΘ, καθώς επίσης και τους θανάτους, βασίζεται στις ακόλουθες παραδοχές:

– 120.000 rapid και PCR test πραγματοποιούνται ημερησίως κατά μέσο όρο, και οι φορείς που εντοπίζονται θετικοί και θα επιβεβαιώνονται και με τεστ του ΕΟΔΥ, θα εισέρχονται σε καραντίνα 14 ημερών και θα ακολουθεί ιχνηλάτηση των επαφών τους. Σε αυτή τη βάση πιστεύουμε να γίνεται κατανοητή η σημασία του μέτρου, αφού συντελεί αποφασιστικά στη διακοπή αλυσίδων μετάδοσης από ασυμπτωματικούς και προσυμπτωματικούς που χωρίς να έχουν αντιληφθεί ότι είναι φορείς, θα μετέδιδαν τον ιό.

– Τα ισχύοντα ανοίγματα δραστηριοτήτων πραγματοποιούνται με τους προγραμματισμένους όρους προφύλαξης, λαμβάνοντας υπόψη και τα πιο πρόσφατα μέτρα που ισχύουν από 01/05/2022, ενώ ταυτόχρονα δε θα παρατηρηθούν εικόνες αδικαιολόγητης συρροής. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή, υπευθυνότητα και σύνεση ώστε να τηρηθούν οι παραπάνω όροι.

– Ο ρυθμός εμβολιασμών θα συνεχιστεί με το ρυθμό που πραγματοποιείται τώρα, δηλαδή περίπου 6.500 ημερησίως, και θα περιλαμβάνει τόσο νέους εμβολιασμούς, όσο και αναμνηστικές δόσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μείωση του ρυθμού εμβολιασμού με την αναμνηστική δόση, συντελεί καθοριστικά στην επιβράδυνση της αποκλιμάκωσης και ότι η διατήρηση του τείχους ανοσίας, είναι υψίστης σημασίας για την πορεία της πανδημίας.

Ο αριθμός των κρουσμάτων που παρατηρείται, είναι σημαντικά υψηλότερος από αυτόν που αναμέναμε όταν ξεκίνησε η αποκλιμάκωση του 5ου κύματος και υποδηλώνει διαφυγή ανοσίας. O κυρίως λόγος που συμβαίνει αυτή η διαφυγή ανοσίας, είναι η καθυστέρηση της εφαρμογής της αναμνηστικής δόσης, με δεδομένη τη σημαντική διαφορά στην αποτελεσματικότητα προστασίας μεταξύ εμβολιασμένων με 2 δόσεις και με 3. Επίσης, σημαντική διαφυγή ανοσίας υπάρχει λόγω του αυξημένου ρυθμού επαναμολύνσεων ακόμα και σε σύντομο διάστημα από προηγούμενη μόλυνση, που αποτελεί χαρακτηριστικό του νέου υποστελέχους της Ο (Β.Α.2, ή παραλλαγή Ο-2), το οποίο εικάζεται ότι είναι ακόμη πιο μεταδοτικό από την παραλλαγή Ο κατά 33% μεσοσταθμικά. Συνεπώς, ο συνδυασμός επιβράδυνσης της 3ης δόσης και της παρουσίας του νέου στελέχους, οδήγησαν σε ένα νέο κύμα που έχει ήδη καθυστερήσει επιπλέον την ταχύτερη αποκλιμάκωση. Πλέον, ενώ συνολικά παρατηρείται πτωτική πορεία, έχοντας ξεπεράσει την ανοδική διακύμανση που παρατηρήθηκε πριν 2 εβδομάδες λόγω των αυξημένων επαφών του Πάσχα και του τριημέρου της Πρωτομαγιάς, τις προηγούμενες ημέρες παρατηρήθηκε σημαντική επιβράδυνση της πορείας αποκλιμάκωσης, με επιμέρους ανοδικές διακυμάνσεις, που διαμορφώνονταν κυρίως από την ήπια ανοδική τάση στην Αττική.

Σχήμα 4. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ελληνική επικράτεια.

Στις επιμέρους περιοχές με υψηλό υγειονομικό κίνδυνο, παρατηρείται μεγαλύτερος αριθμός κρουσμάτων στη Θεσσαλονίκη με 257 κρούσματα (255 κρούσματα την Παρασκευή ), ενώ στην Αττική, με 1.922 κρούσματα (2.124 κρούσματα την Παρασκευή ), ο ημερήσιος αριθμός κρουσμάτων είναι μικρότερος σε σχέση με την Παρασκευή . Η Αττική αντιπροσωπεύει περίπου το 50,9% των κρουσμάτων, και εμφανίζει 7,5 φορές περισσότερα κρούσματα από τη Θεσσαλονίκη. Η πορεία των κρουσμάτων στην Αττική, παρουσιάζεται σταθεροποιημένη και αναμένουμε να καμφθεί τις επόμενες ημέρες (Σχήμα 5), ενώ η πορεία των κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ) συνεχίζει πτωτικά και παρουσιάζεται στο Σχήμα 6.

Σχήμα 5. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αττική

Σχήμα 6. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE στην Αθήνα

Στη Θεσσαλονίκη η πορεία συνεχίζει να είναι πτωτική (Σχήμα 7), ενώ η πορεία των κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ) συνεχίζει ήπια πτωτικά και παρουσιάζεται στο Σχήμα 8.

Σχήμα 7. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Θεσσαλονίκη

Σχήμα 8. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE στη Θεσσαλονίκη

Συμπεράσματα: Με βάση τα αποτελέσματα, σε σχέση με την Παρασκευή , παρατηρήθηκε μικρότερος αριθμός ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ) και μεγαλύτερος αριθμός θανάτων από COVID-19. Σε πανελλαδικό επίπεδο ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του δείκτη θετικότητας διαμορφώθηκε στο 5,8% (η ημερήσια τιμή  είναι 4,5%) ενώ ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του πραγματικού αριθμού αναπαραγωγής R_t (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που ένας φορέας μπορεί να επιμολύνει) μειώθηκε στο 0,92 (R_t κάτω από τη μονάδα υποδηλώνει καθαρή μείωση της διασποράς του ιού στην κοινότητα). Συνολικά, ο αριθμός των κρουσμάτων (όπως αποτυπώνεται στον κυλιόμενο μέσο όρο 7 ημερών) παραμένει υψηλός, και οφείλονταν αρχικά στις αυξημένες επαφές τις ημέρες του Πάσχα και του τριημέρου της Πρωτομαγιάς, έχοντας συντελέσει σε ανατροπή της πορείας αποκλιμάκωσης, ενώ η πρόσφατη προσωρινή αναστροφή, συντηρήθηκε τόσο από την απώλεια ανοσίας λόγω της παρόδου μεγάλου χρονικού διαστήματος σε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού από τον τελευταίο εμβολιασμό, όσο και από νόσηση, καθώς και από τη χαλάρωση των μέτρων σε συνδυασμό με την κατάργηση των self-test. Συνεπώς, ενώ πρακτικά η πτωτική πορεία έχει επανέλθει στις περισσότερες περιφερειακές ενότητες, υπάρχουν περιοχές στις οποίες παρατηρείται ξανά προσωρινή ανοδική πορεία. Σε αυτό το πλαίσιο δεν συνιστάται η άρση της υποχρεωτικής χρήσης μέτρων προσωπικής προστασίας όπως η μάσκα σε κλειστούς χώρους.

O πραγματικός αριθμός αναπαραγωγής R_t ανά περιφερειακή ενότητα της χώρας παρουσιάζεται στο Σχήμα 58.

Σχήμα 58. Πραγματικός αριθμός αναπαραγωγής R_t

Σταθεροποιητική είναι πλέον η πορεία στην Αττική, και όπως είχαμε προβλέψει, η αναστροφή που παρατηρήθηκε δεν είχε διάρκεια, οπότε στο σύνολο της χώρας η πορεία είναι ξανά ήπια πτωτική, και αντικατοπτρίζεται και στον ημερήσιο αριθμό των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών), ο οποίος και εμφανίζει μικρή πτώση σε σχέση με την Παρασκευή , και πέρασε κάτω από τις 4500 (4.466). Για να επανέλθει η συστηματική αποκλιμάκωση της πανδημίας, πέρα από την εφαρμογή των μέτρων (σε συνδυασμό με την σημαντική συνειδητοποίηση εκ μέρους του πληθυσμού ότι χρειάζεται προσοχή και σύνεση για την αντιμετώπιση της διασποράς της παραλλαγής Ο), θα πρέπει να στοχεύσουμε στη διατήρηση και την επέκταση της επίκτητης ανοσίας του πληθυσμού, αλλά και στον μεγάλο αριθμό των τεστ συνολικά (μοριακά, rapid και self-test) που πραγματοποιούνται καθημερινά. Για αυτό το λόγο και με δεδομένη τη μεγάλη διασπορά στα σχολεία θεωρούμε πρόωρη την κατάργηση των self-test στα παιδιά σχολικής ηλικίας με την επιστροφή τους μετά την Πρωτομαγιά, ειδικά σε συνδυασμό με την ανοδική διακύμανση που παρατηρήθηκε.

Παρόλο που, η συνολική ανοσία στον πληθυσμό, τόσο τεχνητή, όσο και φυσική μετά από νόσηση, τα πολλά τεστ (αν και μειωμένα σε σχέση με τις προηγούμενες εβδομάδες) καθώς και η άνοδος της θερμοκρασίας συντελούν στην αποκλιμάκωση της πανδημίας, όπως αποδείχθηκε, συνεχίζει να χρειάζεται προσοχή, έτσι ώστε να αποφευχθεί η παρατεταμένη επιβράδυνση της πορείας αποκλιμάκωσης, όπως δυστυχώς καταδεικνύεται.

Όσον αφορά στη διαμόρφωση της ανοσίας, αξίζει να επισημανθεί ότι μέχρι την Παρασκευή φτάσαμε στο να είναι πλήρως εμβολιασμένοι με 2 δόσεις το 75% του πληθυσμού. Αντίστοιχα όμως, θα πρέπει να εξασφαλιστεί η διατήρηση της ανοσίας στους ήδη εμβολιασμένους που έχουν ξεπεράσει το εξάμηνο από τον εμβολιασμό και με τη δεύτερη δόση με τη χορήγηση της ενισχυτικής τρίτης δόσης, έτσι ώστε να μην αντισταθμιστούν οι νέοι εμβολιασμοί, από άτομα στα οποία θα έχει παρέλθει η ανοσία. Σήμερα έχει εμβολιαστεί με 3 δόσεις περίπου το 55% του πληθυσμού. Είναι κρίσιμο για την επιτυχή αντιμετώπιση της κλιμάκωσης της διασποράς του στελέχους Ο να επιταχυνθεί ο εμβολιασμός με τη 3η δόση και ο εμβολιασμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (5-18). Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα των συνδυαστικών αυτών εργαλείων πρόληψης της διασποράς, θα πρέπει να αποτελέσει οδηγό για την αντιμετώπιση του κύματος της μετάλλαξης Ο.

Η επιδημιολογική εικόνα σε σχέση με την εικόνα το προηγούμενο Σάββατο, παρουσιάζεται στα συγκριτικά συγκεντρωτικά αποτελέσματα που δίνονται στο Σχήμα 59.

Σχήμα 59. Συγκριτικά αποτελέσματα της επιδημιολογικής εικόνας του Σαββάτου (21/05/2022) σε σχέση με το προηγούμενο (14/05/2022)

Η συγκεντρωτική εικόνα των νέων κρουσμάτων ανά 100.000 κατοίκους (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) των επιμέρους περιοχών παρουσιάζεται στο Σχήμα 60. Όλες οι περιοχές παραμένουν πάνω από το όριο ανησυχίας, με εξαίρεση την Ευρυτανία και το Κιλκίς.

Σχήμα 60. Συγκεντρωτική εικόνα των νέων κρουσμάτων ανά 100.000 κατοίκους (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) των επιμέρους περιοχών

Η αποτύπωση των τάσεων στις επιμέρους περιοχές, παρουσιάζεται στο Σχήμα 61, όπου παρουσιάζεται ο ρυθμός μεταβολής των νέων κρουσμάτων ανά 100.000 κατοίκους (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) των επιμέρους περιοχών. Θετικές τιμές του ρυθμού μεταβολής υποδηλώνουν άνοδο, ενώ αρνητικές τιμές υποδηλώνουν πτωτική πορεία.

Σχήμα 61. Συγκεντρωτική εικόνα του ρυθμού μεταβολής των νέων κρουσμάτων ανά 100.000 κατοίκους (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) των επιμέρους περιοχών

Με βάση το Σχήμα 61, αλλά και τη συνολικότερη πορεία των τελευταίων ημερών όπως αυτή αποτυπώνεται στο Σχήμα 58 (πραγματικός αριθμός αναπαραγωγής Rt ανά περιοχή), σε όλες σχεδόν τις περιοχές υπάρχει πτωτική πορεία, εκτός από το Ρέθυμνο, τη Ροδόπη και τη Ρόδο. Όσον αφορά στις μεγάλες πόλεις, στην Αττική η προσωρινή ανοδική αναστροφή περιήλθε σε σταθεροποίηση και διαβλέπουμε την κάμψη της πολύ σύντομα, ενώ η Θεσσαλονίκη παραμένει σε πτωτική πορεία.

Με βάση και τα σημερινά αποτελέσματα, επιβεβαιώνεται η θεωρία της δυναμικής ισορροπίας που έχει ήδη διατυπωθεί από την ομάδα μας και αφορά την πορεία της πανδημίας τους τελευταίους 3 μήνες. Στην προκειμένη περίπτωση, η χαλάρωση των μέτρων, έδωσε το χώρο στην πιο μεταδοτική μετάλλαξη Ο-2 να αναπτυχθεί και να δώσει μια επιπλέον κύμανση, καθυστερώντας την ταχεία αποκλιμάκωση. Η διαμόρφωση ενός υψηλού κύματος αποφεύχθηκε από την επιπλέον φυσική ανοσία που διαμορφώθηκε (και που προστίθενται στη συνολική επίκτητη και ήδη υπάρχουσα φυσική ανοσία), ακριβώς λόγω της κύμανσης αυτής. Όπως όμως αναφέρθηκε, επιπλέον επιβαρυντικός παράγοντας είναι οι επαναμολύνσεις (γύρω στο 10% των μετρούμενων μολύνσεων), ενώ αξίζει να εξεταστεί το ενδεχόμενο να υπάρχει μειωμένη ανοσία σε άτομα που είχαν εμβολιαστεί με την τρίτη δόση προ 4 μηνών. Αξίζει επίσης να σημειωθεί, ότι ενώ η αύξηση της θερμοκρασίας συνεργεί στη μείωση των κρουσμάτων, είναι λάθος να αποδίδεται η υπάρχουσα αποδρομή στη λεγόμενη «εποχικότητα». Αυτό εξάλλου διαπιστώθηκε και το καλοκαίρι του 2021, όπου η εμφάνιση της μετάλλαξης Δ συντέλεσε σε κατακόρυφη αύξηση των κρουσμάτων στα τέλη Ιουνίου, αλλά και το ότι η αποδρομή αυτής είχε ξεκινήσει στα μέσα Νοέμβρη, πριν εμφανιστεί και κυριαρχήσει η μετάλλαξη Ο. Αυτό είναι σημαντικό να το έχουμε κατά νου, με δεδομένη την περαιτέρω απώλεια ανοσίας από τον Σεπτέμβριο, που θα έχουν παρέλθει ακόμα περισσότεροι μήνες, οπότε και μια επιπλέον αναμνηστική δόση ίσως καταστεί αναγκαία. Αντίστοιχα θα πρέπει να αυξηθεί έγκαιρα ξανά και ο αριθμός των τεστ συνολικά (μοριακά, rapid και self-test) που θα πραγματοποιούνται καθημερινά. Όμως ακόμη και τώρα, η ανοδική πορεία και η σταθεροποίηση σε κάποιες περιοχές, δείχνουν ότι η μη τήρηση των μέτρων, είναι εφικτό να δώσει είτε ανοδικές διακυμάνσεις, είτε τάσεις σταθεροποίησης που επιβραδύνουν περαιτέρω τη συστηματική αποκλιμάκωση.

Για να περιοριστεί ο κίνδυνος αναζωπύρωσης της πανδημίας της παραλλαγής Ο-2 και άλλων μετέπειτα παραλλαγών του στελέχους Ο και να επανέλθει με ταχύ ρυθμό η αποκλιμάκωση, προϋποθέσεις είναι:

(α) να συνεχισθεί με υψηλό ρυθμό τόσο ο εμβολιασμός με την αναμνηστική δόση, όσο και να ολοκληρωθεί γρήγορα ο εμβολιασμός των παιδιών σχολικής ηλικίας

(β) λόγω της αναστροφής που παρατηρήθηκε τις τελευταίες ημέρες, θα ήταν καλό να γίνει τουλάχιστον ένα τεστ την εβδομάδα στα σχολεία, αλλά και στους εργαζομένους.