Δύο είναι οι κόφτες στις συντάξεις που προκαλούν πονοκέφαλο, αντιδράσεις, ακόμη και μειώσεις συντάξεων σε χιλιάδες συνταξιούχους, πολλοί εκ των οποίων δεν θα προλάβουν να «γευτούν» αυξήσεις όσο είναι εν ζωή. Πρόκειται για την προσωπική διαφορά στις παλιές συντάξεις αλλά και την Εισφορά Αλληλεγγύης (ΕΑΣ), ένα ιδιότυπο αδικαιολόγητο φορολογικό «χαράτσι» το οποίο αφορά όσους έχουν κύρια σύνταξη ή άθροισμα κύριων συντάξεων μεγαλύτερο των 1.400 ευρώ.

Την ίδια ώρα η προσωπική διαφορά δεν επιτρέπει σε 770.000 συνταξιούχους σήμερα να καρπωθούν και άλλες μελλοντικές αυξήσεις, μέχρι να μηδενίσουν και εκείνοι την προσωπική διαφορά τους, που λειτουργεί περισσότερο ως κόφτης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα σχεδόν ένας στους τρεις συνταξιούχους του ΕΦΚΑ εξακολουθεί να έχει προσωπική διαφορά, καθώς οι αυξήσεις που δόθηκαν έπειτα από πολλά χρόνια, τόσο το 2023, όσο και το 2024, κατάφεραν να μειώσουν, όχι όμως και να μηδενίσουν, τον αριθμό των κύριων συντάξεων που παραμένουν «παγωμένες».

Ετσι χιλιάδες είναι οι παλιοί συνταξιούχοι που δεν θα κατορθώσουν εν ζωή να δουν μια έστω και μικρή αύξηση στη σύνταξή τους λόγω της προσωπικής διαφοράς την οποία επέβαλε ο ΣΥΡΙΖΑ με τον νόμο Κατρούγκαλου.

Ωστόσο, σταδιακά και σε βάθος χρόνου, η προσωπική διαφορά εκτιμάται ότι θα μειωθεί σε έναν μεγάλο αριθμό συνταξιούχων. Κι αυτό γιατί οι δύο αυξήσεις που δόθηκαν για πρώτη φορά έπειτα από 12 χρόνια, κατά 7,75% το 2023 και 3% το 2024, έχουν περιορίσει τον αριθμό των συνταξιούχων με προσωπική διαφορά σε 770.000.

Ο αριθμός των συντάξεων με προσωπική διαφορά μειώθηκε μεταξύ Σεπτεμβρίου 2021 και Φεβρουαρίου 2024 από περίπου 1.230.000 σε 770.000. Πρόκειται για τους συνταξιούχους αυτούς που μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου (Ν. 4387/2016) και τον επανυπολογισμό των συντάξεών τους απέκτησαν προσωπική διαφορά, ώστε να μην υποστούν απότομη μείωση του βιοτικού τους επιπέδου.

Να σημειωθεί ότι η προσωπική διαφορά εξαλείφεται σταδιακά με την αύξηση των συντάξεων, αλλά και μέσω της εφαρμογής των διατάξεων του Νόμου 4670/2020 για την αύξηση των ποσοστών αναπλήρωσης όσων έχουν ασφαλιστικό βίο μεγαλύτερο των τριάντα ετών.

Υπενθυμίζεται πως η προσωπική διαφορά αφορά τους παλαιούς συνταξιούχους που είχαν ήδη συνταξιοδοτηθεί πριν εφαρμοστεί ο νόμος Κατρούγκαλου (4387/2016).

Βάσει του νόμου, η σύνταξή τους επανυπολογίστηκε και στην πλειοψηφία αυτών βγήκε μικρότερη. Προκειμένου να μην περικοπεί όμως, θεσπίστηκε η προσωπική διαφορά που αποτελεί μέρος της σύνταξης, καταβάλλεται κανονικά, αλλά στερεί από τους συνταξιούχους τις ετήσιες αυξήσεις μέχρι να μηδενιστεί με αυτές.

Ανάχωμα

Στο θέμα της αρχιτεκτονικής της ΕΑΣ που χρηματοδοτεί το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ) και δημιουργήθηκε ως ανάχωμα του ασφαλιστικού συστήματος απέναντι στις πιέσεις της δημογραφικής γήρανσης του πληθυσμού, ο υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγλου δηλώνει ότι θα πρέπει να γίνει πιο αναλογική, διασφαλίζοντας ότι μετά την καταβολή της εισφοράς το ύψος της σύνταξης δεν θα πέφτει κάτω από το πλαφόν του κλιμακίου επί του οποίου επιβλήθηκε η εισφορά.

«Ωστόσο», σημειώνει, «είναι σημαντικό η όποια προσαρμογή και εξομάλυνση να γίνει με όσο το δυνατό πιο δημοσιονομικά ουδέτερο τρόπο, προκειμένου να μη διαταραχθεί ούτε η δημοσιονομική ισορροπία της χώρας, αλλά ούτε και ο προϋπολογισμός του ΑΚΑΓΕ που αφορά χρήματα που προορίζονται για τη νέα γενιά».

Τα στοιχεία της ΕΝΥΠΕΚΚ δείχνουν ότι το 2024 οι συνταξιούχοι θα χάσουν σχεδόν μισό δισ. ευρώ από την εισφορά υπέρ ΕΑΣ, που παρακρατείται από όλες τις κύριες συντάξεις πάνω από 1.400 ευρώ μεικτά (μείωση 3%-14%). Η εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων που θεσπίστηκε από το 2010 είναι η μόνη μνημονιακή κράτηση που διατηρήθηκε και μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου.

Το πρόβλημα που δημιουργεί η ΕΑΣ είναι ότι η κράτηση μηδενίζει σε πολλές περιπτώσεις την αύξηση των συντάξεων. Το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας έχει δεσμευτεί ότι θα αναμορφώσει αυτό το τελευταίο μνημονιακό μέτρο, χωρίς μέχρι τώρα να έχει προχωρήσει σε κάποια ρύθμιση.

Η «επέλαση» των ΑΠΕ, και η κορύφωση της παραγωγής των φωτοβολταϊκών το μεσημέρι, έχει ως συνέπεια εκείνες τις ώρες η αγορά να μπορεί να προσφέρει φθηνό ρεύμα.

Λύση αμοιβαία επωφελή για τους καταναλωτές και τους παραγωγούς ΑΠΕ επεξεργάζεται το ΥΠΕΝ, με την ένταξη μεσημβρινών ωρών στη ζώνη των μειωμένων χρεώσεων του νυχτερινού τιμολογίου. Έτσι, το νυχτερινό τιμολόγιο θα πάψει να είναι πλέον… νυχτερινό, δίνοντας τη δυνατότητα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις να περιορίσουν το ενεργειακό τους κόστος, και αποτελώντας παράλληλα «αντίδοτο» στις περικοπές ΑΠΕ.

Υπενθυμίζεται ότι, στην υφιστάμενη μορφή του, το νυχτερινό τιμολόγιο έχει χειμερινό και θερινό ωράριο. Το χειμερινό ωράριο εκτείνεται από την 1η Νοεμβρίου έως τις 30 Απριλίου. Για τους καταναλωτές στο διασυνδεδεμένο σύστημα, οι μειωμένες χρεώσεις εφαρμόζονται από τις 02:00 έως τις 08:00 και από τις 15:00 έως τις 17:00.

Το θερινό ωράριο ξεκινά από την 1η Μαΐου και λήγει στις 31 Οκτωβρίου. Για την ίδια κατηγορία καταναλωτών, η ζώνη μειωμένων χρεώσεων είναι ενιαία και εκτείνεται από τις 23:00 έως τις 07:00 το πρωί.

Οι συγκεκριμένες ζώνες υπαγορεύτηκαν από διαφορετικά δεδομένα που ίσχυαν στο παρελθόν, όταν στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής ήταν κυρίαρχες οι θερμοηλεκτρικές μονάδες. Έτσι, για την επιλογή τους ελήφθη υπόψη ότι οι χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας κορυφώνονταν πέριξ του μεσημεριού. Ως συνέπεια, στόχος ήταν να δοθεί κίνητρο να «μεταφερθεί» μέρος της κατανάλωσης κατά κύριο λόγο αργά το βράδυ.

Ωστόσο, το «τοπίο» στο χρηματιστήριο ενέργειας έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Η «επέλαση» των ΑΠΕ, και η κορύφωση της παραγωγής των φωτοβολταϊκών το μεσημέρι, έχει ως συνέπεια εκείνες τις ώρες η αγορά να κινείται πολύ συχνά από οριακά πάνω από το μηδέν, έως και σε αρνητικές τιμές. Επομένως, αυτές οι χονδρεμπορικές τιμές θα επιτρέψουν στους προμηθευτές να παράσχουν τιμολόγια με ιδιαίτερα χαμηλές χρεώσεις κατά τις μεσημβρινές ώρες.

Την ίδια στιγμή, η κορύφωση της παραγωγής των φωτοβολταϊκών συχνά υπερβαίνει τη ζήτηση (σε συνδυασμό με τις ενδεχόμενες εξαγωγές). Επομένως, η ενίσχυση της ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια θα μπορούσε να βάλει σε κάποιο βαθμό ανάχωμα στις περικοπές παραγωγής «πράσινης» ενέργειας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΥΠΕΝ ακόμη επεξεργάζεται την προοπτική αλλαγών στο νυχτερινό τιμολόγιο, χωρίς να έχει καταλήξει στις ιδιαίτερες παραμέτρους. Έτσι, δεν έχει ακόμη αποφασιστεί ποιες ώρες του μεσημεριού θα εφαρμόζονται οι μειωμένες χρεώσεις.

Επίσης, δεν έχει καταλήξει αν οι μεσημβρινές ώρες θα προστεθούν στο βραδινό ωράριο που ισχύει αυτή τη στιγμή, ή αν θα αφαιρεθούν πλήρως οι ισχύουσες νυχτερινές ώρες μειωμένων χρεώσεων. Πάντως, η επικρατέστερη εκδοχή είναι να απαλειφθεί η βραδινή ζώνη.

Νυχτερινό τιμολόγιο μπορούν να αποκτήσουν όσοι καταναλωτές έχουν συμβατό μετρητή (διπλής εγγραφής). Για την αλλαγή του ωραρίου μειωμένων χρεώσεων, θα χρειαστεί να γίνει παρέμβαση από τον ΔΕΔΔΗΕ στο σύνολο των υποσταθμών στο δίκτυο διανομής (περίπου 250), ώστε να τροποποιηθούν οι χρόνοι στους οποίους αποστέλλεται ο ηλεκτρικός παλμός που ενεργοποιεί – απενεργοποιεί εναλλάξ την «ωριαία» και τη «νυχτερινή» μέτρηση. Στην πλειονότητα των υποσταθμών, η παρέμβαση θα πρέπει να γίνει επί τόπου από συνεργείο του Διαχειριστή, αν και σε ορισμένους σταθμούς οι αλλαγές μπορούν να γίνουν από απόσταση.

Σε αυτό το πλαίσιο, η αλλαγή του ωραρίου του νυχτερινού τιμολογίου προορίζεται να αποτελέσει μία λύση «γέφυρα», καθώς θα «τρέχει» το roll-out των «έξυπνων» μετρητών. Κάτι που σημαίνει στην πράξη πως θα επιτρέψει σε όποιο νοικοκυριό ή επιχείρηση έχει αναλογικό μετρητή διπλής εγγραφής να αξιοποιήσει από τώρα τα οφέλη στο ενεργειακό κόστος από την υψηλή διείσδυση των ΑΠΕ, πριν αποκτήσει ψηφιακό «ρολόι» και μπορέσει να «περάσει» σε ένα πορτοκαλί τιμολόγιο.

news247