Αντιμέτωποι με τσουχτερά πρόστιμα θα είναι από 1η Ιουλίου όσοι επαγγελματίες δεν συνδεθούν με το σύστημα άμεσων πληρωμών IRIS. Το πρόστιμο για τους ελεύθερους επαγγελματίες ανέρχεται σε 1.500 ευρώ αλλά όσοι πληρώσουν το πρόστιμο εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση του θα καταβάλλουν μειωμένο πρόστιμο κατά 50%. Επιπλέον όσοι επαγγελματίες δεν δηλώσουν επαγγελματικό λογαριασμό θα πληρώσουν πρόστιμο 1.000 ευρώ.

Ο νόμος υποχρεώνει τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους να συνδέσουν τον επαγγελματικό τους λογαριασμό με σύστημα άμεσων πληρωμών προκειμένου να δέχονται άμεση πληρωμή από οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο τους το ζητήσει.

Επίσης, τα φυσικά πρόσωπα που συναλλάσσονται με άλλο φυσικό πρόσωπο που παρέχει υπηρεσίες (ελεύθερο επαγγελματία ή αυτοαπασχολούμενο) δικαιούνται να ζητήσουν να γίνει η πληρωμή μέσω συστήματος άμεσων πληρωμών.

Για τους καταναλωτές η υπηρεσία IRIS είναι δωρεάν και είναι διαθέσιμη είτε στο Internet είτε στο mobile banking και ο αριθμός των εγγεγραμμένων χρηστών υπερβαίνει τα 2 εκατομμύρια.

Μόνο το 41% έχει συνδεθεί

Πάντως σύμφωνα με τα στοιχεία υπολείπεται σημαντικά των 680.000 που ανέρχονται οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι,  ο αριθμός όσων έχουν εγγραφεί μέχρι στιγμής στο σύστημα αποδοχής πληρωμών μέσω του λογαριασμού τους, υπηρεσία που υποστηρίζεται από το ΙRIS της ΔΙΑΣ καθώς δεν ξεπερνούν τις 280.000.

Οι υπηρεσίες του υπουργείου Ανάπτυξης και της ΑΑΔΕ θα λάβουν από τις τράπεζες μέχρι τέλος Ιουνίου τα ακριβή στοιχεία  για τον αριθμό όσων έχουν συνδεθεί και στη συνέχεια θα ενεργοποιήσουν τις εντολές προστίμων για όσους δεν συμμορφώθηκαν. Πάντως οι τράπεζες έχουν μειώσει τις προμήθειες κοντά στο 0,5% επί της συναλλαγής προκειμένου η υπηρεσία να είναι ανταγωνιστική σε σχέση με τις κάρτες.

Η απόφαση

Σύμφωνα με την απόφαση που εξέδωσαν τα συναρμόδια υπουργεία ΥΠΕΘΟ και Ανάπτυξης :

1. Οι δικαιούχοι πληρωμής αποδέχονται μέσα πληρωμής με κάρτα πληρωμών και μέσα πληρωμής με υπηρεσίες άμεσης πληρωμής από λογαριασμό σε λογαριασμό, όπως την υπηρεσία I.R.I.S. online payments, εφόσον:

α) Παρέχουν υπηρεσίες σε καταναλωτές ή

β) λειτουργούν με Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας

1. Από τους δικαιούχους πληρωμής εξαιρούνται:

α) Τα άτομα με αναπηρία όρασης με ποσοστό αναπηρίας από 80% και άνω

β) τα μηχανήματα αυτόματης πώλησης προϊόντων (αυτόματοι πωλητές) μέχρι και την 31.12.2024.

1. Αρμόδιες αρχές για τη διενέργεια των ελέγχων, ορίζονται:

α) Η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς του Υπουργείου Ανάπτυξης και

β) οι αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες των Περιφερειών της χώρας.

1. Οι υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Φορολογικής Πολιτικής και της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων εφόσον στα πλαίσια των ελέγχων που διενεργούν βάσει των αρμοδιοτήτων τους, διαπιστώσουν παράβαση συμπληρώνουν και διαβιβάζουν σχετική έκθεση ελέγχου προς τις αρμόδιες αρχές για τη βεβαίωση παραβάσεων και επιβολής προστίμων.

2. Οι αρμόδιες αρχές συγκροτούν κλιμάκια ελέγχου αποτελούμενα τουλάχιστον από δύο υπαλλήλους.

3. Οι δικαιούχοι πληρωμής  δηλώνουν ηλεκτρονικά έναν ή περισσότερους επαγγελματικούς λογαριασμούς στο διαδικτυακό τόπο της Α.Α.Δ.Ε. με τη χρήση των διαπιστευτηρίων που διαθέτουν οι χρήστες για όλες τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε., εντός προθεσμίας ενός μήνα από την έναρξη άσκησης δραστηριότητας

4. Στον επαγγελματικό λογαριασμό αποδέχονται συναλλαγές που πραγματοποιούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής όπως, ενδεικτικά, μέσα πληρωμής με κάρτα, εντολές άμεσης χρέωσης, μεταφορές πίστωσης, πάγιες εντολές, καθώς και συναλλαγές με μετρητά. Οι συναλλαγές που διενεργούνται μέσω του επαγγελματικού λογαριασμού αφορούν αποκλειστικά την εμπορική, επιχειρηματική ή επαγγελματική δραστηριότητα του υπόχρεου.

5. Δήλωση ίδιου επαγγελματικού λογαριασμού από διαφορετικούς δικαιούχους πληρωμής δεν επιτρέπεται και η Α.Α.Δ.Ε. προβαίνει σε απενεργοποίηση των λογαριασμών.

6. Σε όποιον δεν προχωρήσει στη σύνδεση με το IRIS επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ύψους 1.500 ευρώ. Η απόφαση επιβολής διοικητικού προστίμου της παρούσης υπόκειται σε ενδικοφανή προσφυγή εντός 30 ημερών από την κοινοποίησή της. Η απόφαση επί της προσφυγής εκδίδεται μέσα σε προθεσμία τριάντα ημερών από την κατάθεση της προσφυγής.

7. Το ύψος του επιβληθέντος διοικητικού προστίμου μειώνεται στο ήμισυ αν:

α) Ο υπόχρεος εντός 30 ημερών από την ημερομηνία κοινοποίησης σε αυτόν της σχετικής πράξης και σε κάθε περίπτωση πριν την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής προβεί σε καταβολή του προστίμου. Η καταβολή αυτή συνεπάγεται την αυτοδίκαιη παραίτηση του υπόχρεου από κάθε δικαίωμα προσβολής ή αμφισβήτησης της πράξης επιβολής προστίμου.

β) Ο υπόχρεος εντός 30 ημερών από την ημερομηνία υποβολής καταγγελίας ή διενέργειας ελέγχου, καταθέσει στην αρμόδια ελεγκτική υπηρεσία αποδεικτικό έγγραφο από το οποίο προκύπτει η χρήση τερματικού αποδοχής καρτών πληρωμών, μέσων πληρωμής με κάρτα και μέσων πληρωμής με υπηρεσίες άμεσης πληρωμής από λογαριασμό σε λογαριασμό.

1. Για μη δήλωση επαγγελματικού λογαριασμού, επιβάλλεται στους υπόχρεους διοικητικό πρόστιμο ύψους 1.000 ευρώ.
   

Άπιαστο όνειρο για την συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων έχει καταστεί η αγορά κατοικίας, λόγω των συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί αναφορικά με τους μισθούς και τις τιμές των ακινήτων. Αντίθετα η ελληνική αγορά κατοικίας συνεχίζει να είναι ελκυστική για τους ξένους καθώς έχει αποκτήσει και επενδυτικό χαρακτήρα.

Την ίδια στιγμή υπάρχει περιορισμένη πραγματική δυνατότητα πρόσβασης σε τραπεζικό δανεισμό για τα ελληνικά νοικοκυριά. Με βάση τις τρέχουσες συνθήκες, πρόσβαση στην αγορά κατοικίας έχει περίπου το 25% των Ελλήνων με βάση το διαθέσιμο εισόδημα, ενώ εάν επικεντρωθούμε στην αγορά των νεόδμητων κατοικιών τα τρέχοντα επίπεδα τιμών απευθύνονται στο 3% με 10%.

Τα παραπάνω στοιχεία παρουσιάστηκαν χθες από τον Δημήτρη Ανδρίτσο, διευθύνοντα σύμβουλο της Cerved Property Services (CPS) κατά τη διάρκεια του 17ου Red Meeting Point και στο πλαίσιο μελέτης του υπό τον τίτλο «Affordable Housing Special Report» στην οποία, μεταξύ άλλων, επιχειρείται η σύγκριση της αγοράς κατοικίας το 2008 με το 2023:

• Το 2008 (όταν η αγορά κατοικίας ήταν στο υψηλότερο επίπεδο της σύγχρονης ιστορίας) το μέγεθος της άγγιζε τα 22 δις., ενώ το 2023 ήταν στα 9 δις. ευρώ με την Μεταβολή Επιπέδου Τιμών σε Εθνικό επίπεδο το 2023 έναντι 2008, -3.4%.
• Το 80% των πράξεων για αγορά κατοικίας το 2008 γινόταν με τραπεζικό δανεισμό (13,2 δις. οι ετήσιες εκταμιεύσεις στεγαστικών δανείων). Το 2023 μόνον το 20% των πράξεων έχουν τραπεζικό δανεισμό (1,2 δις. τα στεγαστικά δάνεια).
  Και οι διαφορές δεν σταματούν στα παραπάνω.
• Το 2008 η συμμετοχή ξένων υπηκόων στο σύνολο των πράξεων αγοράς κατοικίας ήταν 1,5% με 2%, ενώ το 2023 αγγίζει το 25%. Βάσει των στοιχείων της Τράπεζας της Ελλάδος το 2023 οι συνολικές επενδύσεις σε ακίνητα από ξένους ήταν 2,133 δις. ευρώ.

Το επενδυτικό προφίλ των κατοικιών – Ελκυστικές τιμές για τους… ξένους

Πριν 16 χρόνια οι κατοικίες δεν είχαν επενδυτικό προφίλ και σε αυτές δεν επένδυαν οι ΑΕΕΑΠ (Εταιρίες Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας) συνθήκες που έχουν πλέον διαφοροποιηθεί.

Η χρυσή βίζα και η βραχυχρόνια μίσθωση κατοικιών έχει κάνει ακόμα και τους Έλληνες να αγοράζουν κατοικίες για επενδυτικούς λόγους. Στη λογική αυτή έχουν μπει και θεσμικοί επενδυτές όπως είναι οι ΑΕΕΑΠ οι οποίοι επίσης επενδύουν σε κατοικίες, κάτι αδιανόητο στην Ελλάδα το 2008.

Βασικό συμπέρασμα της εν λόγω μελέτης αποτελεί ότι το μέσο ελληνικό εισόδημα σήμερα δεν ανταποκρίνεται στις αυξημένες τιμές των κατοικιών. Αντιθέτως για τους μη εγχώριους αγοραστές οι τιμές εξακολουθούν να είναι ελκυστικές.

Βάσει των στοιχείων που παρατίθενται η τιμή ανά τ.μ. στην Ελλάδα το 2023 είναι υψηλότερη σε σχέση με τις αντίστοιχες στη Λετονία τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία και χαμηλότερη από όλες τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Πορτογαλία, Ισπανία Πολωνία, Σλοβενία κ.λ.π.).
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δείκτη ανθεκτικότητας τιμών (Sustainability Index) της CPS το επίπεδο τιμών στις κατοικίες του 2021 ήταν το ανώτερο όριο για τα ελληνικά νοικοκυριά.

Με βάση την αξία ενός ακινήτου, το επίπεδο τιμών του 2021 για μια μέση κατοικία (περίπου 60 τ.μ. και ηλικίας 20-30 ετών) με σκοπό την ιδιοκατοίκηση, απαιτούνται εισοδήματα περίπου 8,5 ετών για την αγορά του, σε εναρμόνιση με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2019 ο δείκτης τιμών οικιστικών ακινήτων αυξήθηκε 6,43%, ενώ ο μέσος μισθός μειώθηκε 2,33%. Το 2020 είχαμε αύξηση στις τιμές κατοικιών 6,21% και αύξηση του μέσου μισθού 0,38%, με τα αντίστοιχα νούμερα για 2021, 2022 και 2023 να είναι 7,34% με 6,38% (κάπως συγκλίνουν οι ποσοστιαίες διαφορές), 11,08% με 5,28% και 16,52% με 6,38%.

Πώς ορίζεται η βιώσιμη αγορά

Σύμφωνα με τον κ. Ανδρίτσο «βιώσιμη είναι η αγορά όπου το επίπεδο τιμών α) δίνει τη δυνατότητα στους εγχώριους αγοραστές να αποκτήσουν κατοικία και β) δεν αναμένεται να σημειώσει έντονες μεταβολές στο μεσοπρόθεσμο διάστημα».

Όπως τόνισε «οι Περίοδοι Μη-Ανθεκτικότητας τιμών στην κτηματαγορά ορίζονται ως περίοδοι κατά τις οποίες οι τιμές των ακινήτων βιώνουν σημαντική και παρατεταμένη υπερτίμηση, αποκλίνοντας από την πραγματική τους αξία. Ενδείξεις για την ύπαρξη τέτοιων περιόδων αποτελούν συνηθέστερα η αποσύνδεση τιμών και ενοικίων από την διακύμανση των εισοδημάτων και οι διακυμάνσεις στην οικονομία όπως ο εκτεταμένος δανεισμός και η εκτεταμένη κατασκευαστική δραστηριότητα».

Ο «Δείκτης Ανθεκτικότητας τιμών» της CPS λαμβάνει υπόψιν του μεταξύ άλλων τα ακόλουθα βασικά στοιχεία: Λόγος τιμών ακινήτων και τιμών ενοικίασης, λόγος τιμών ακινήτων και διαθέσιμου εισοδήματος ανά νοικοκυριό, λόγος τιμών ακινήτων «περιοχής δείκτη» σε σχέση με την χώρα, συνολική κατασκευαστική δραστηριότητα ως προς το ΑΕΠ, Δανεισμός ως προς το ΑΕΠ. Ο δείκτης δεν παρέχει δυνατότητες πρόβλεψης σχετικά με το πότε ή εάν θα πραγματοποιηθεί μια διόρθωση.

Επομένως, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της CPS, όταν αναφέρεται στον «κίνδυνο μη – ανθεκτικότητας τιμών”, υποδεικνύει τον κίνδυνο σημαντικής διόρθωσης τιμής, αλλά δεν μπορεί να προβλέψει πότε μπορεί να συμβεί αυτή η διόρθωση.
Όπως επίσης υπογράμμισε «η διατήρηση χαμηλών όγκων συναλλαγών και η τρέχουσα μείξη ξένων και εγχώριων επενδυτών στην αγορά δημιουργεί συνθήκες ανοδικής πίεσης των τιμών ακινήτων και ως εκ τούτου υπάρχει η ανάγκη διαμόρφωσης κατάλληλων πολιτικών κοινωνικής κατοικίας που θα τονώσουν και τη δυνατότητα προσφοράς κατοικιών».