► Όσον αφορά τα Μαλακόστρακα (γαρίδες, γάμπαρη, καραβίδες, καβούρια, αστακοί)

Τα νωπά μαλακόστρακα φέρουν όστρακο γυαλιστερό και υγρό, τα πόδια τους είναι στερεά προσκολλημένα στο σώμα και δύσκαμπτα, τα μάτια τους είναι διαυγή, το κρέας τους είναι κυρίως λευκό ή λευκοκίτρινο και συμπαγές, και η οσμή τους ευχάριστη.

Τα αλλοιωμένα μαλακόστρακα έχουν συνήθως όστρακο ξηρό και γλοιώδες, τα πόδια τους αποσπώνται εύκολα, τα μάτια τους είναι βυθισμένα, η κοιλιά τους μαλακή και γλοιώδης, το κρέας τους είναι μαλακό, με κηλίδες κίτρινες ή μελανές και παρουσιάζουν δυσάρεστη οσμή.

► Όσον αφορά τα Μαλάκια (κεφαλόποδα, οστρακοειδή)

• Κεφαλόποδα (χταπόδια, μοσχιοί, καλαμάρια, θράψαλα, σουπιές):

Τα νωπά κεφαλόποδα πρέπει να έχουν οσμή ευχάριστη, σάρκα συμπαγή και ελαστική με όψη μαρμάρου, πλοκάμια και βεντούζες σταθερά στην έλξη, και η επιφάνεια τους να είναι υγρή και γυαλιστερή, τα μάτια να είναι γυαλιστερά και ζωηρά χωρίς κηλίδες.
Συνηθέστερες μεταβολές στα αλλοιωμένα κεφαλόποδα: Έχουν μάτια αποχρωματισμένα, σάρκα ξηρή, θολή, μυρίζουν δυσάρεστα και η εξωτερική τους επιφάνεια καλύπτεται από βλέννα.

Για την νοθεία: οι μοσχιοί φέρουν οκτώ πλοκάμια με μία σειρά βεντούζες, ενώ στα χταπόδια υπάρχουν δύο σειρές βεντούζες. Τα καλαμάρια δεν έχουν πλευρικά πτερύγια και το ουραίο πτερύγιο καταλαμβάνει τα 2/3 του σώματος, ενώ τα θράψαλα έχουν μικρότερο ουραίο πτερύγιο (δεν ξεπερνά 1/3 του σώματος).

• Οστρακοειδή (μύδια, στρείδια. κυδώνια, χτένια, αχιβάδες, γυαλιστερές κλπ):

Τα δίθυρα μαλάκια, εφόσον πωλούνται με κέλυφος, πρέπει να είναι ζωντανά. Το κέλυφος τους είναι κλειστό και ανοίγει δύσκολα με μαχαίρι ενώ αν παραμένει ανοιχτό με μία ελαφρά πίεση με τα δάκτυλα πρέπει να κλείσει ερμητικά. Το υγρό που περιέχει είναι άοσμο και διαυγές. Η σάρκα του συσπάται σε κάθε εξωτερικό ερέθισμα. Τα νεκρά δίθυρα έχουν κέλυφος ανοιχτό που δεν αντιδρά στην πίεση, ενώ έχουν οσμή δυσάρεστη.

Όλα τα δίθυρα μαλάκια πρέπει να προέρχονται από περιοχές υγειονομικά ελεγχόμενες από την κτηνιατρική υπηρεσία. Προς πώληση διατίθενται μόνο αφού διέλθουν από Κέντρο Αποστολής (Κ.Α), όπου συσκευάζονται σε δίχτυ, στο εσωτερικό του οποίου τοποθετείται αδιάβροχη καρτέλα, στην οποία αναγράφονται υποχρεωτικά ο κωδικός του Κ.Α, η ημερομηνία συλλογής και η προέλευσή των διθύρων.

Τα μύδια που πωλούνται χωρίς κέλυφος συσκευάζονται σε πλαστικό σακουλάκι που περιέχει ποσότητα νερού. Συντηρούνται σε ψύξη ή τοποθετούνται πάνω σε πάγο. Στην συσκευασία επάνω πρέπει να είναι ευανάγνωστος ο κωδικός της εγκατάστασης αποκελύφωσης καθώς και η προέλευσή τους. Η ημερομηνία κατανάλωσης ορίζεται με ευθύνη του παραγωγού, καλό είναι όμως να μην υπερβαίνει τις πέντε ημέρες από την ημέρα αποκελύφωσης.

Τα κατεψυγμένα διατηρούνται στους -18°C και διατίθενται μόνο συσκευασμένα χωρίς ενδείξεις απόψυξης (παραμόρφωση συσκευασίας). Εξωτερικά της συσκευασίας τους φέρουν το υγειονομικό σήμα της επιχείρησης, την ημερομηνία κατάψυξης και την προέλευσή των διθύρων μαλακίων.

Η απόψυξη των αλιευμάτων επιτρέπεται μόνο από εγκεκριμένες εγκαταστάσεις. Αυτά διατίθενται συσκευασμένα με την ένδειξη «αποψυχθέντα» και φέρουν τον κωδικό της εγκατάστασης απόψυξης. Η απόψυξη στα σημεία πώλησης ακόμη και εάν αυτά επισημαίνονται ως «αποψυχθέντα» δεν επιτρέπεται.

► Όσον αφορά τα Εχινόδερμα

Οι αχινοί πωλούνται ζωντανοί. Η αναγνώριση των ζωντανών βασίζεται στα αγκάθια τους που μένουν όρθια και κινούνται όταν μένουν σε ηρεμία. Το εσωτερικό υγρό είναι διαυγές, άχρωμο και άοσμο. Δεν αναδύουν δυσάρεστη οσμή.

► Άλλα Σαρακοστιανά εδέσματα

Για τις κονσέρβες θαλασσινών θα πρέπει να προσέχουμε να μην είναι διογκωμένες, να μην φέρουν σκουριά, να μην υπάρχει έξοδος υγρού περιεχομένου, και να αναγράφονται στην ετικέτα η ημερομηνία παραγωγής, η επωνυμία του παρασκευαστή και ο κωδικός αριθμός Ε.Ε. της επιχείρησης. Κατά το άνοιγμα θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στο κανονικό χρώμα του περιεχομένου και των εσωτερικών τοιχωμάτων καθώς και στην οσμή.

Ταραμάς: Το χρώμα του πρέπει να είναι ομοιόμορφα θολό ερυθρό, η σύσταση του μαλακή, και η οσμή του θυμίζει εκείνη της ρέγγας, η γεύση του είναι αλμυρή και ποτέ δεν πρέπει να είναι πικρή ή όξινη.

Αυγοτάραχο: το χρώμα του είναι συνήθως καστανό, με την εξωτερική μεμβράνη να προσφύεται καλά στα αυγά. Η σύστασή του είναι σκληρή, η οσμή του ευχάριστη και η γεύση του αλμυρή. Όταν είναι αλλοιωμένο η οσμή του είναι δυσάρεστη, η γεύση του πικρή και η σύσταση του μαλθακή.

Η Διεύθυνση Κτηνιατρικής της Περιφέρειας ΑΜ-Θ συστήνει σε όλους τους καταναλωτές, να είναι προσεκτικοί και να προμηθεύονται τρόφιμα από εγκεκριμένες εγκαταστάσεις. τα οποία φέρουν ενδείξεις και σήμανση καταλληλότητας. Επίσης καλεί τους υπευθύνους των επιχειρήσεων τροφίμων να τηρούν την κείμενη νομοθεσία, όσον αφορά την υγιεινή και την ασφάλεια των τροφίμων. Τέλος ενημερώνει πως οι έλεγχοι συνεχίζονται συστηματικά και με μεγαλύτερη ένταση.

Ο ΕΦΕΤ, με αφορμή τις ημέρες της Σαρακοστής και θέλοντας να διαφυλάξει την ασφάλεια του καταναλωτικού κοινού από την κατανάλωση τροφίμων που δεν πληρούν τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας ή είναι μη αποδεκτά ποιοτικά, υπενθυμίζει στους καταναλωτές ορισμένες χρήσιμες πληροφορίες για τα τρόφιμα που καταναλώνονται την περίοδο αυτή και συνιστά:

• Προσοχή στις πληροφορίες που δίνονται από τον παρασκευαστή στις ενδείξεις των τυποποιημένων προϊόντων.
• Προσοχή στην οποιαδήποτε αλλαγή των συνήθων χαρακτηριστικών των τροφίμων (οσμή, χρώμα, σύσταση, κλπ).
• Αγοράστε από επίσημα και ελεγχόμενα σημεία της αγοράς.

Οι αγορές τροφίμων από πλανόδιους περιστασιακούς πωλητές ή από ανώνυμα σημεία πώλησης θα πρέπει να αποφεύγονται διότι αποτελούν πηγή διάθεσης μη ελεγχόμενων τροφίμων που μπορεί να παραπλανήσουν τον καταναλωτή και να προκαλέσουν μικρά ή μεγάλα προβλήματα στην υγεία του.

Οι καταναλωτές, προκειμένου να επιλέξουν ασφαλή για την υγεία τους αλιεύματα, ιδιαίτερα τις ημέρες αυτές, θα πρέπει να έχουν οπωσδήποτε υπόψη τους ορισμένα κριτήρια καταλληλότητας και υγιεινής, όπως τα παρακάτω:

► Ψάρια

Τα ψάρια, γενικά, είναι εξαιρετικά ευαίσθητα και ευαλλοίωτα. Η κατανάλωση τους πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατόν μετά την αγορά τους.

Χαρακτηριστικά που μας βοηθούν να κρίνουμε την καταλληλότητα τους είναι:

• Οσμή: Ελαφρά, ευχάριστη οσμή, χαρακτηριστική της θάλασσας ( αντίθετα τα μπαγιάτικα ψάρια έχουν οσμή δυσάρεστη και συχνά αμμωνίας.
• Εξωτερική όψη: Επιφάνεια υγρή, στιλπνή, με ζωηρό χρώμα (αντίθετα στα μπαγιάτικα ψάρια η επιφάνεια του σώματος είναι έντονη γλοιώδης και το ψάρι γλιστρά από το χέρι μας).
• Σώμα: Το σώμα είναι πλαδαρό στα μπαγιάτικα ψάρια, ενώ διατηρούν τα αποτυπώματα των δακτύλων όταν τα ψηλαφούμε (χαρακτηριστική είναι η κάμψη του ψαριού όταν το διατηρούμε σεόρθια θέση).
• Δέρμα: Τεταμένο και χωρίς ρυτίδες στα φρέσκα ψάρια, ενώ σχίζεται εύκολα (ιδιαίτερα στην περιοχή της κοιλιάς) στα μπαγιάτικα.
• Κοιλιακή χώρα: Συχνά διογκωμένη στα μπαγιάτικα ψάρια, ενώ μπορεί και να αποβάλει υγρά.
• Λέπια: Ιδιαίτερα σταθερά προσκολλημένα στα φρέσκα ψάρια τα οποία αποκολλώνται δύσκολα κατά το καθάρισμα.
• Οφθαλμοί: Διαυγείς, διαφανείς και ζωηροί στα φρέσκα, βυθισμένοι και θολοί στα μπαγιάτικα.
• Βράγχια: Χρώμα προς το κόκκινο και υγρά στα φρέσκα ψάρια, ενώ στα μπαγιάτικα είναι καφέ, καλύπτονται από βλέννα και έχουν δυσάρεστη οσμή.

• Για τον αλατισμένο μπακαλιάρο, τη λακέρδα και τονολακέρδα, η αλλοίωση φαίνεται από το κοκκινωπό χρώμα και τη δυσοσμία.

• Για τα παστά και καπνιστά ιχθυηρά η αλλοίωση φαίνεται από τη δυσοσμία και τη γλοιώδη σάρκα.

Απλές συμβουλές διατροφής για την περίοδο της Σαρακοστής

Η περίοδος της Σαρακοστής αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να «αποτοξινωθούμε» από την κατανάλωση κρέατος.

Γι’ αυτό γεμίζουμε τα γεύματά μας με φρούτα και λαχανικά. Πέντε χρώματα φρούτων και λαχανικών μπορούν να γεμίσουν το σαρακοστιανό μας τραπέζι, όπως… Πράσινο: Μπρόκολο, πράσινο λάχανο, μαρούλι, αγγούρι, πράσινες πιπεριές, σπανάκι, χόρτα, αρακάς. Κόκκινο: Ντομάτες και προϊόντα ντομάτας, παντζάρια, κόκκινα μήλα, κόκκινες πιπεριές. Κίτρινο/Πορτοκαλί: Πορτοκάλια, γκρέιπφρουτ, αχλάδια, μάνγκο, γλυκοπατάτες, καρότα, κολοκύθια. Λευκό: Μανιτάρια, κρεμμύδια, σκόρδο, κρεμμυδάκια, κουνουπίδι, αντίδια, σέλινο, πράσα. Μπλε/μοβ: Σκούρες σταφίδες, μοβ λάχανο, αποξηραμένα δαμάσκηνα.

Επιλέγουμε στα γεύματά μας προϊόντα από την πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής και τέλος, υπάρχουν πολλές νηστίσιμες παραδοσιακές συνταγές βασισμένες στα προϊόντα της μεσογειακής κουζίνας.

Ακολουθήστε σωστούς χειρισμούς:

1. Μην υπερφορτώνετε το ψυγείο με τρόφιμα γιατί η κυκλοφορία του αέρα δεν γίνεται σωστά με αποτέλεσμα να μην δουλεύει στις σωστές θερμοκρασίες.
2. Στο ψυγείο αποθηκεύεστε τα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα πάνω από τα ωμά.
3. Μην τοποθετείτε τα ζεστά τρόφιμα κατευθείαν εντός του ψυγείου εκτός εάν τα αποθηκεύσετε σε ρηχούς περιέκτες.
4. Μην επαναθερμένετε μαγειρεμένα τρόφιμα περισσότερες από μία φορές.
5. Μην αφήνετε τα τρόφιμα σε θερμοκρασία περιβάλλοντος περισσότερες από δύο ώρες.
6. Για να επιτύχετε γρηγορότερη ψύξη των τροφίμων χρησιμοποιείστε ρηχούς και κατά το δυνατό μικρούς περιέκτες.