Ποιοι στρίμωξαν τις ελληνικές επιχειρήσεις και κονόμησαν τρελά

Από το «παράθυρο» των ομολογιακών δανείων μπαίνουν στις ελληνικές επιχειρήσεις τα ξένα funds που διαβλέποντας από καιρό την αδυναμία των ελληνικών τραπεζών να χρηματοδοτήσουν με νέα κεφάλαια ακόμα και τους καλύτερους μεταξύ των μεγάλων παικτών στήνουν χοντρό κερδοσκοπικό παιχνίδι.

Δανείζουν ακριβά μέσω της ομολογιακής αγοράς και ποντάρουν στην μεταπώληση των χρεογράφων τους σε θεσμικούς με πιο μακροπρόθεσμο επενδυτικό ορίζοντα. Και μέχρι τώρα το παιχνίδι όχι μόνον τους βγαίνει αλλά σε περιπτώσεις αποκτούν και στρατηγική θέση στο μετοχικό κεφάλαιο των ελληνικών επιχειρήσεων όταν το «εργαλείο» είναι μετατρέψιμες ομολογίες. Ελλοχεύει έτσι ακόμα και το ενδεχόμενο αφελληνισμού ορισμένων εξ’ αυτών, σημειώνουν παράγοντες του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Μεγάλα ονόματα του ελληνικού επιχειρείν προσφεύγουν όμως στις ομολογιακές αγορές ακόμα και αν αυτές είναι «ακριβές» δεδομένης της απουσίας εύρωστου τραπεζικού δανεισμού.

Ενδεικτικά αναφέρονται ο όμιλος Κανελλόπουλου-Παπαλεξοπουλου με τον Τιτάνα, ο όμιλος Κόκκαλη με την Intralot, ο όμιλος των αδελφών Φιλίππου με την ΦΑΓΕ, ο όμιλος Ιωάννου-Δαβίδ με την Coca Cola 3E, ο όμιλος Κυριακόπουλου με την S&B (πρωην Βαρυτίνης) ο όμιλος Λάτσης με τα ΕΛ.ΠΕ, ο όμιλος Δαυίδ με την Frigoglass και ο όμιλος Μελισσανίδη με την Emma Delta που εχουν ήδη αντλήσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ μέσω ομολόγων. Στην λίστα πρέπει να προστεθούν ο γερμανικών συμφερόντων ΟΤΕ και η ΔΕΗ που βγαίνει επίσης αυτές τις ημέρες.

Τα ποσά είναι εντυπωσιακά. Η S&B προέβη προ στα τέλη του 2013 στην έκδοση ομολόγου αξίας της τάξης των 275 εκατομμυρίων ευρώ ενώ και η Intralot βγήκε την ίδια περίοδο στις αγορές με ομολογιακή έκδοση της τάξης των 325 εκατομμυρίων ευρώ. Νωρίτερα το 2013 η Frigoglass είχε αντλήσει 250 εκατομμύρια. Όμως το επιτόκιο δανεισμού παρέμεινε υψηλά. Ειδικά η Intralot βγήκε στο 9,75% και η S&B κοντά στο 10%. Στις αρχές του 2013 σημαντικότατα κεφάλαια απο τις ομολογιακές αγορές άντλησαν με χαμηλότερο κόστος και ο ΟΤΕ (700 εκατ.), ο Τιτάν (200 εκατ) και τα Ελληνικά Πετρέλαια (500 εκατ.).

Τα λεφτά αυτά καλύπτουν τις περισσότερες φορές προηγούμενα δάνεια ή ομόλογα και σε μεμονωμένες περιπτώσεις χρηματοδοτούν επενδύσεις ή εξαγορές. Μια τέτοια περίπτωση είναι αυτή της Emma Delta που κάλυψε με ομολογιακή έκδοση το ποσοστό της συμμετοχής της στο τίμημα που καταβλήθηκε για την εξαγορά του ΟΠΑΠ. Για να γίνει αντιληπτό το ύψος του χρέους προς τους ξένους και σε ένα βαθμό τις ελληνικές μονάδες asset management που συμμετείχαν (μέσω αμοιβαίων κεφαλαίων τους που μπαίνουν σε ελληνικά επιχειρηματικά ομόλογα). Αξίζει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με τους Financial Times ελληνικές επιχειρήσεις άντλησαν μεσούσης της κρίσης ποσά-ρεκόρ ύψους 4 δισ. ευρώ από τις αγορές χρέους.

Συγκεκριμένα περίπου 15 ελληνικές επιχειρήσεις έχουν εκδώσει ομόλογα αξίας 3,97 δισ. ευρώ τα τελευταία χρόνια. Οι περισσότερες εξ’ αυτών των ελληνικών επιχειρήσεων είδαν πάντως τα ομόλογα τους να ανατιμώνται κατά την διαπραγμάτευση τους στην δευτερογενή αγορά (το χρέος αυτό διαπραγματεύεται όπως περίπου και οι μετοχές) κάτι που περιορίζει το θεωρητικό κόστος δανεισμού τους ( η τιμή με την απόδοση των ομολόγων κινούνται αντιστρόφως ανάλογα). Αυτός είναι άλλωστε και ο στόχος των ξένων που συμμετέχουν σε αυτό το “αγοραίο παιχνίδι”: να μεταπουλήσουν τα χρεόγραφα με κέρδος καθώς οι προοπτικές της οικονομίας ή και των επιχειρήσεων βελτιώνονται προσελκύοντας νέους πιο μακροπρόθεσμους επενδυτές.

Στα ποσά αυτά πρέπει να προστεθούν και άλλης μορφής κινήσεις των ξένων σε ελληνικές επιχειρήσεις που με άμεσο ή έμμεσο τρόπο χρηματοδοτούν ελληνικούς ομίλους. Ενδεικτικά αναφέρονται το Rhone Group που απέκτησε τον έλεγχο της S&B (πρώην Βαρυτίνη), η York Capital Management που μέσω κάλυψης μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου εισέρχεται στο μετοχικό κεφάλαιο της ΓΕΚ Τέρνα συμφερόντων Γ. Περιστέρη και η Fairfax Financial που είσελθε με μειοψηφικό ποσοστό στο μετοχικό κεφάλαιο της Μυτιληναίος και απέκτησε τον έλεγχο της Eurobank Properties.

Υψηλές αποδόσεις για τα ξένα ταμεία

Εκτός από επενδυτικά και συνταξιοδοτικά ταμεία τις ασφαλιστικές εταιρείες που επενδύουν τα χρήματα των ασφαλισμένων τους, τράπεζες, ιδιώτες επενδυτές, και επιθετικά hedge funds είναι επίσης μεταξύ των μεγαλύτερων αγοραστών των εταιρικών ομολόγων που έχουν εκδώσει μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι στην Ελλάδα. Οι ποιο ενεργοί επενδυτές στα ελληνικά επιχειρηματικά ομόλογα είναι τα ξένα ταμεία. Το 58% των αγοραστών ελληνικών ομολόγων είναι fund managers, ασφαλιστικές εταιρείες και Pension Funds (ιδιωτικά και δημόσια συνταξιοδοτικά ταμεία). Στις ομολογιακές εκδόσεις της Frigoglass (250 εκατ. ευρώ) και της Intralot (325 εκατ. ευρώ) κάλυψαν μάλιστα το 70% σύμφωνα με πληροφορίες από έναν εκ των αναδόχων, την HSBC.

Με βάση τα ίδια στοιχεία χρέος ελληνικό επιχειρήσεων που εκδόθηκε το προηγούμενο 12μηνο διακρατούν μεταξύ άλλων οι Fidelity, Deutsche Bank, Robeco, HSBC Private Bank, Credit Suisse, Moore Capital, BTG Pactual, Threadneedle Investments, Julius Baer, Pictet, Obserervatory Capital Management, LLP, Brigade Capital Management, Blue Crest, Ashmore, Aviva, UBS, Pioneer Investments, Blue Mountain, ING. Παντως στις εκδόσεις μπήκαν με μικρότερο ποσοστό και οι Alpha Bank, Eurobank, Εθνική, Εθνική Asset Management, Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Asset Management, Εμπορική Τράπεζα και Millenium Partners. Κάτι που τους επιτρέπει να έχουν μεγαλύτερη απόδοση των κεφαλαίων τους σχολιάζουν κύκλοι της αγοράς.

Ιδιαίτερη βαρύτητα αποκτά όμως και το γεγονός ότι η αγορά που φαίνεται πως είναι πλέον έτοιμοι να προσφύγουν Έλληνες επιχειρηματίες με μεγάλες χρηματοδοτικές ανάγκες είναι Γερμανική. Όπως επεσήμανε μιλώντας στα μέλη του ΣΕΒ προ εβδομάδος ο Russell Schofield-Bezer, επικεφαλής της μονάδας αγοράς χρέους της HSBC, το «εναλλακτικό εργαλείο» των γερμανικών Schuldschein (εκδόσεις έως 500 εκατ. ευρώ που καλύπτονται από εξειδικευμένους επενδυτές της γερμανικής αγοράς) αποτελεί αυτή τη στιγμή την καλύτερη «ευκαιρία» για τις ελληνικές επιχειρήσεις που διψούν για κεφάλαια. Με ότι αυτό συνεπάγεται για τον ξένο έλεγχο των ελληνικών ομίλων…

H Πειραιώς καλύπτει το κενό με Δείκτη Ελληνικών Εταιρικών Ομολόγων

Με δεδομένη την έλλειψη ρευστότητας στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα αλλά και τη γενικότερη τάση αναζήτησης εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης των μη-χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων εκτός του τραπεζικού συστήματος αρχίζει να παρατηρείται μια ανοδική τάση έκδοσης εταιρικών ομολόγων από μεγάλες ελληνικές εταιρείες με διεθνή προσανατολισμό. Οπως σημειώνει ο κ. Ηλίας Λεκκός Group Chief Economist της τράπεζας, εκμεταλλευόμενες τη γενικότερη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος και ειδικότερα το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών για ελληνικά assets, οι ελληνικές επιχειρήσεις εξέδωσαν 6 νέα εταιρικά ομόλογα κατά τη διάρκεια του 2013, συνολικού ύψους €2,85δισεκ.

Παρά το αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον δεν έχει υπάρξει έως τώρα ένας δείκτης που να αντανακλά τις συνολικές μεταβολές και αποδόσεις σε αυτό το εκκολαπτόμενο τμήμα της αγοράς. Το κενό αυτό έρχεται να καλύψει ο Δείκτης Ελληνικών Εταιρικών Ομολόγων ο οποίος αντανακλά τις τιμές 12 βασικών εταιρικών ομολόγων που έχουν εκδοθεί από 8 ελληνικές εταιρείες.

Η εξέλιξη του δείκτη και η αντιπαραβολή του με τον Ευρωπαϊκό Δείκτη Εταιρικών Ομολόγων Υψηλής Απόδοσης (Bloomberg EUR High Yield Corporate Bond Index) είναι ενδεικτική των εξελίξεων τόσο στην ελληνική οικονομία όσο και για την διάθεση των διεθνών επενδυτών να λάβουν ελληνικό ρίσκο. Ο δείκτης από τη δημιουργία του στις 2/1/2013 έως τα τέλη του 2013, αυξήθηκε από 100 μονάδες σε 115,14 μονάδες προσφέροντας συνολική απόδοση 15,1% έναντι 7,9% του Ευρωπαϊκού δείκτη. Η συνδιακύμανση των δύο δεικτών είναι αξιοσημείωτη υποδεικνύοντας ότι παρά τη περιορισμένη ρευστότητά της η ελληνική ομολογιακή αγορά ακολουθεί τις ευρωπαϊκές τάσεις. Αντίθετα οι υψηλότερες αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων αντανακλούν τη ραγδαία αποκλιμάκωση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων η οποία είναι συνέπεια της μείωσης του ελληνικού ασφάλιστρου κινδύνου. Πέρα από τα κεφαλαιακά κέρδη των επενδυτών, η αποκλιμάκωση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων θα έχει ευρύτερες θετικές επιπτώσεις καθώς καθιστά την έκδοση νέων εταιρικών ομολόγων ακόμα πιο ελκυστική. Οι νέες εκδόσεις θα γίνουν στα νέα χαμηλότερα επίπεδα επιτοκίων, μειώνοντας σημαντικά το χρηματοοικονομικό κόστος των ελληνικών επιχειρήσεων γεγονός που θα επιτρέψει τους πόρους που αντλούν οι επιχειρήσεις να τους χρησιμοποιήσουν όχι μόνο για την αναχρηματοδότηση παλαιών δανείων αλλά και για τη χρηματοδότηση νέων επενδυτικών σχεδίων.