«Η πατάτα καλλιεργείται στην περιοχή από τη δεκαετία του ’20. Την ευνοεί η αλλαγή θερμοκρασίας. Την ημέρα μπορεί να φτάσει τους 35°C και το βράδυ να πέσει στους 15°C. Η απότομη αλλαγή θερμοκρασίας ανεβάζει το άμυλο και τις βιταμίνες της πατάτας και την κάνει νόστιμη». Οι οικογενειακές μνήμες του Απόστολου Βέσμελη στο Περιθώρι του Δήμου Κάτω Νευροκοπίου Δράμας είναι πλημμυρισμένες από πατάτα με ένα ελάχιστο άρωμα καπνού, λίγο από τον πατέρα και περισσότερο από τον παππού.

«Από μικρός πρόλαβα ως κύρια καλλιέργεια την πατάτα και λιγότερο το σιτάρι, που σπέρνεται για να ξεκουράσει το χωράφι», αναφέρει στην «ΥΧ». Επέλεξε να επενδύσει στον τόπο και στο καλό προϊόν, την ΠΓΕ πατάτα Νευροκοπίου, από αγάπη για τη δουλειά, αν και οι υποχρεώσεις ενός αγρότη είναι πλέον μεγάλες. Στα 41 του, ο Απόστολος Βέσμελης κρίθηκε άξιος του σχολείου της αγροτικής στηριζόμενος στην εμπειρία και τη διαρκή ενημέρωση γύρω από την καλλιέργεια, την αγορά, το περιβάλλον.

Σχέδια Βελτίωσης

Καλλιεργεί 150 στρέμματα πατάτα, έχει φτιάξει τη δική του αποθήκη μέσα από σχέδια Βελτίωσης από όπου προμηθεύτηκε και μηχανήματα για την καλλιέργεια πατάτας. Η αποθήκη έχει 500 τ.μ. έκταση και το ποσό της χρηματοδότησης ήταν 50%. «Η χωρητικότητά της επιτρέπει ν’ αποθηκευτεί αν όχι όλο, σίγουρα το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής». Με την αποθήκευση του προϊόντος μπορεί να διεκδικήσει μια καλύτερη τιμή, όπως και να διασφαλίσει την παραγωγή του.

Η συγκομιδή, όπως ο ίδιος εξηγεί, αρχίζει τον Σεπτέμβρη και ολοκληρώνεται μέχρι τα μέσα Οκτώβρη υποχρεωτικά, πριν αρχίσουν οι βροχές. «Εάν δεν έχουμε αποθηκευτικό χώρο και παρακαλάμε για να πουλήσουμε την παραγωγή, το προϊόν ευτελίζεται».

Η ετήσια παραγωγή του κυμαίνεται στους 500-700 τόνους, ανάλογα με τη σεζόν και την ποικιλία. Σημειώνει ότι, εάν δεν είχε αποθήκη, δεν θα μπορούσε να πουλάει μέχρι τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο. «Το θετικό είναι ότι η πατάτα χρειάζεται ψυγείο για να συντηρηθεί, αλλά σ’ εμάς οι θερμοκρασίες είναι… ψυγείου. Όσοι έχουν παλιές αποθήκες, κατασκευασμένες με τούβλο, υποχρεώνονται να βάλουν σόμπα, όταν η θερμοκρασία πέφτει στους -15°C».

Ο Απόστολος Βέσμελης καλλιεργεί τις ποικιλίες Bamba και Ηλέκτρα και συνεργάζεται με τον Μασούτη εδώ και τρία χρόνια. «Δίνω πατάτα κατευθείαν στον Μασούτη, δεν εμπλέκονται ενδιάμεσοι κι αυτό είναι σημαντικό, γιατί στηρίζει τους παραγωγούς. Το συμβόλαιο είναι ετήσιο και ανανεώνεται». Είναι ικανοποιημένος, γιατί έχει λύσει το ζήτημα «ράφι» στη διάθεση του προϊόντος, γεγονός που του επιτρέπει να δει μακροπρόθεσμα την καλλιέργεια.

Για να μπορέσει ν’ αποκτήσει προστιθέμενη αξία η καλής ποιότητας πατάτα Νευροκοπίου και να ωφεληθούν οι παραγωγοί, σημαντικό βήμα θεωρεί τη δημιουργία συσκευαστηρίου, γιατί και τα μάρκετ ζητούν μικροσυσκευασίες. Προς το παρόν, συνεργάζεται με συσκευαστήριο στο Περιθώριο. Το μηχάνημα για μικροσυσκευασία κοστίζει γύρω στα 120.000 ευρώ και χρειάζεται πολλή δουλειά για να γίνει απόσβεση. Η μόνη λύση για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στο κόστος είναι να συνεργαστούν. Σημειώνει, βέβαια, ότι το μηχάνημα επιβάλλεται να είναι ανάλογο με τις ανάγκες του παραγωγού ή των παραγωγών, αν πρόκειται για ομάδα. «Θα πρέπει να γίνει ένας συνεταιρισμός ή μια ομάδα παραγωγών. Είμαστε 10-12 άτομα σε συζήτηση σ’ αυτή την κατεύθυνση. Δεν είναι εύκολο, αλλά, όπως είναι τα πράγματα, είτε θα προχωρήσουμε μπροστά είτε θα μείνουμε πίσω».

Εμπόδια

Η φορολογία και το κόστος παραγωγής προκαλούν μεγάλο πονοκέφαλο στους παραγωγούς που χρειάζεται να είναι πολυπράγμονες, να γνωρίζουν τον κύκλο της φύσης και της καλλιέργειάς τους και βέβαια να αντεπεξέρχονται στις σύγχρονες απαιτήσεις της φορολογίας. «Αν αφαιρέσω από το εισόδημα τη φορολογία και τον ΕΦΚΑ, μου μένει η κούραση», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Βέσμελης. Αναφέρει το παράδειγμα της επένδυσης που δημιούργησε μέσα από Σχέδια Βελτίωσης, το 2015-2016. «Η αποθήκη έχει 4% αποσβέσεις. Από τα 100.000 ευρώ κόστους, γλυτώνεις 4.000 ευρώ ετησίως, δηλαδή θα γίνει απόσβεση σε 25 χρόνια».

Επίσης, τονίζει ότι η πατάτα απαιτεί πολύ μεγάλο εξοπλισμό, ενώ τα καλλιεργητικά έξοδα ενδέχεται να κινηθούν από 800 έως 1.000 ευρώ/στρέμμα. «Ο σπόρος μπορεί να φτάσει τα 350 ευρώ/στρέμμα. Το κοστολόγιο, όπως και το ρίσκο, είναι υψηλά. Υπάρχει το ενδεχόμενο μια χρονιά να είναι πολύ καλά τα έσοδα και την επόμενη να μπει μέσα ο παραγωγός για τα καλά». Ο κ. Βέσμελης εξηγεί ότι είναι διαφορετικά τα κόστη εισροών για μια ομάδα παραγωγών, αλλά πάλι, συγκρίνοντας τις τιμές με το εξωτερικό, η ψαλίδα είναι τεράστια. «Στο εξωτερικό ο σπόρος κοστίζει 30 λεπτά κι εμείς τον αγοράζουμε 1,5 ευρώ, άρα δεν μπορούμε να συναγωνιστούμε τον Γάλλο και τον Γερμανό καλλιεργητή, παρά μόνο ως προς το κόστος μεταφοράς. Αυτό το μεταφέραμε στον υπουργό, τον κ. Αποστόλου, που ήρθε στην περιοχή μας πρόσφατα», αναφέρει. Μέχρι βέβαια να μειωθούν σημαντικά οι τιμές των αγροτικών εφοδίων, οι Έλληνες αγρότες θα είναι με την αριθμομηχανή στο χέρι.