Αηδονοχώρι Βισαλτίας | Αναβίωσε φέτος το έθιμο της «Κουλτούρας»

Πρόκειται, όπως όλα σχεδόν τα έθιμα στην Ελλάδα που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και στην συνέχεια εντάχθηκε στο πλαίσιο της χριστιανικής παράδοσης.

Η τοπική παράδοση θέλει τους κατοίκους του χωριού να είναι χωρισμένους στα δύο ανάλογα με το που είναι το σπίτι τους. Στη δυτική ή την ανατολική πλευρά του χωριού. Οι κάτοικοι που μένουν στην ανατολική πλευρά ονομάζονται «μπουμπλάδες» και οι κάτοικοι της δυτικής πλευράς φέρουν την ονομασία «κουτσλάδες».

Μερικές μέρες πριν από το Πάσχα και συνήθως από την αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας τα αγόρια κυρίως των δύο ομάδων αυτών αρχίζουν τη συλλογή κορμών δέντρων από το κοντινό δάσος. Τους κορμούς οι κάτοικοι του Αηδονοχωρίου τους ονομάζουν «κουτσούρια». Σκοπός του εθίμου είναι ένας διαγωνισμός για το ποια από τις δύο ομάδες θα κάνει την μεγαλύτερη, την πιο εντυπωσιακή αλλά και με την μεγαλύτερη διάρκεια φωτιά το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου.

Την «Κουλτούρα». Μάλιστα ο διαγωνισμός αυτός δεν είναι και τόσο απλός όσο φαίνεται καθώς κατά τη διάρκεια της συγκέντρωσης των κορμών υπάρχουν και οι δολιοφθορές, ή έστω υπήρχαν καθώς πλέον το έθιμο τείνει να χαθεί.

Έτσι λοιπόν κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας τα σημεία όπου φυλασσόταν τα κούτσουρα αποτελούσαν στόχο για τις αντίπαλες ομάδες καθώς «το κλέψιμο» ήταν ένα συνηθισμένο σαμποτάζ… Αυτή η κατάσταση πολλές φορές ανάγκαζε τόσο τους «μπουμπλάδες» όσο και τους «κουτσλάδες» να βρίσκουν απίθανα σημεία για να κρύβουν τους κορμούς, ενώ το φύλαγμα τους ήταν όχι απλά αναγκαίο αλλά και καθοριστικό για την έκβαση της «κουλτούρας».

Στο παρελθόν (και όχι πολλά χρόνια πίσω) έχουν καταγραφεί «ομηρικές» μάχες μεταξύ των δύο ομάδων, που οι σημερινοί πενηντάχρονοι ακόμη δείχνουν τα σημάδια από τον πετροπόλεμο που επικρατούσε κατά τη διάρκεια του κλεψίματος. Το τελευταίο περιστατικό πάντως τέτοιας δολιοφθοράς καταγράφηκε πριν μερικά χρόνια άλλα με στόχο την καθυστέρηση της μίας από τις δύο ομάδες με το κλέψιμο των κορμών από την άλλη και το πέταγμα τους σε έναν γκρεμό…

Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου περίπου μία περίπου ώρα πριν σημάνει η καμπάνα της εκκλησίας ανάβουν οι κουλτούρες. Οι κάτοικοι συγκεντρώνονται να τις δουν και να τις θαυμάσουν και στη συνέχεια κατευθύνονται προς την εκκλησία.

Με το πέρασμα όμως του χρόνου, οι κάτοικοι του χωριού μειώθηκαν αρκετά με αποτέλεσμα γίνετε πλέον μία μόνο «κουλτούρα» στο χωριό, έτσι όπως έγινε και φέτος!

Σχετικά τώρα με τη σημασία του εθίμου, η τοπική παράδοση θέλει οι φωτιές αυτές να συμβολίζουν τις φωτιές των μαθητών του Χριστού, που άναψαν για να ζεσταθούν το βράδυ που συνελήφθη ο Χριστός..

Στο βιβλίο της η ‘Εφη Τσιτκάνου «Χαϊρλίδικα, Αηδονοχώρι Σερρών, Οδοιπορικό στα χρόνια» αναφέρει :

«Του Μιγάλου Σάββατου κόβουμι,σφάζουμι τα μανάρια.Φτιάχνουμι τα κουλούρια κι πιριμένουμι τουν Καλό του Λόγου.Όταν ου παπάς λέει « Ανάστα ο Κύριος κρίνων την γην..» ,ρίχνει καταή σ’ν ικκλησία *βάια(:φύλλα δάφνης).

Του βράδ’ άμα θα πάμι για του « Χριστός Ανέστη»,όταν θα χτυπήσ’ καμπάνα κατά τ’ς έντικα, παίρνουμι κι απού ένα αυγό κόκκινου κι τ’ αφήνουμι στα μνήματα.

Τα πιδούδια του Σάββατου του βράδ’ μόλις χτυπήσ’ καμπάνα, ανάβουν τ’ν κουλτούρα, για να κάψουν τ’ς Ουβραίοι.

Απού πιο μπρουστά μαζεύουν κουτσούρια σι ένα σπίτ’ κι τα φ’λάν’ (:φυλάγουν), για να μη τ’ς τα κλέψουν γιάλνοι(:οι άλλοι).Γιατί του χουριό μας είνι χουρισμένο σι δύο μαχαλάδες,τ’ς μπουμπλάδις*, που είνι κουντά στ’ν ικκλησία κι τ’ς κουτσ’λάδις *, απού τ’ν άλλ’ τ’ μιριά. Καθένας ανάβ’ τ’ δικιά τ’ν κουλτούρα.Γιαυτό κλέβ’ντι μιταξύ τ’ς, ποιος να κάν’ τ’ λιο (πιο) μιγάλ’.

Του βράδ’ που πααίνουμι,για του « Χριστός Ανέστη», πρώτα παίρνουμι το φως απού τουν παπά, όταν λέει το «δεύτε λάβετε φως» ,κι ύστιρα βγαίνουμι όξου στου νάρθηκα, για να πει το « Χριστός Ανέστη».Όταν του πει, τσουγκρίζουμι τ’ αυγά κι λέμι μιταξύ μας « Χριστός Ανέστη».Ύστιρα γυρνάμι στου σπίτ’ κι τρώμι τ’ μαγειρίτσα. Στου γυρισμό φέρνουμι του Φως τ’ς Ανάστασης στου σπίτ’ κι κάμνουμι στου ξύλου τ’ς πόρτας ένα σταυρό, που τουν έχουμι όλου του χρόνου”.(Αφήγηση, Παναγιώτα Δερμάτη. Φεβρουάριος 1977)»