Γράφει ο Νίκος Ανδριόπουλος

Το ταξίδι του κ. Τσίπρα στη Μόσχα μεσούσης της ουκρανικής κρίσης και με τις σχέσεις της Ευρώπης με τη Ρωσία να διανύουν ημέρες που παραπέμπουν περισσότερο σε ψυχροπολεμική εποχή έχει ήδη προκαλέσει σοβαρότατους τριγμούς από την ημέρα ανακοίνωσής του.

Πολλοί ευρωπαίοι αξιωματούχοι με τελευταίους τον πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς και τον Ευρωπαίο Επίτροπο Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, Πιερ Μοσκοβισί, έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου, απευθύνοντας έκκληση η Ελλάδα «να μην απομονωθεί από τους ευρωπαίους εταίρους της». Την ίδια ώρα στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, έχοντας δείξει εμφανή στήριξη στις προσπάθειες της νέας κυβέρνησης με παρεμβάσεις του ίδιου του προέδρου των ΗΠΑ, τηρούν στάση αναμονής παρατηρώντας προσεκτικά τις κινήσεις Τσίπρα.

Παιχνίδια σημειολογίας

Το ταξίδι του κ. Τσίπρα στη Μόσχα αν και είχε αρχικά προγραμματιστεί για τις 9 Μαΐου, επισπεύσθηκε για τις 8 Απριλίου, την ίδια περίοδο που διαφάνηκε ότι οι διαπραγματεύσεις με τους ευρωπαίους εταίρους έρχονται σε νέο τέλμα και θα συνεχιστεί το μαρτύριο της σταγόνας μέχρι την ύστατη στιγμή. Μάλιστα, η ημέρα για την οποία ορίστηκε το τετ α τετ με τον Βλαντιμίρ Πούτιν μόνο ως τυχαία δεν μπορεί να εκληφθεί, καθώς πρόκειται για την ημέρα, την οποία σύμφωνα με σενάρια που διακινήθηκαν στο εξωτερικό αλλά διαψεύσθηκαν από την κυβέρνηση τελειώνουν τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας. Πρόκειται δηλαδή για ένα σαφές μήνυμα του Αλέξη Τσίπρα με αποδέκτες τους ευρωπαίους εταίρους στο πλαίσιο του… chicken game που βρίσκεται σε εξέλιξη, ότι η λογική της νέας κυβέρνησης δεν θέλει την Ελλάδα περιχαρακωμένη στα στενά όρια της ΕΕ.

Το μήνυμα αυτό επιχείρησε εξάλλου να στείλει και κατά τη διάρκεια της συζήτησης για την Εξεταστική Επιτροπή για το μνημόνιο ο πρωθυπουργός, δύο ημέρες πριν ταξιδέψει για τη Μόσχα. «Η Ελλάδα δεν είναι χώρα υποτελής και υποταγμένη. Είναι χώρα κυρίαρχη και στα γεωπολιτικά και δεν μπορούν να παίζουν εταίροι και δανειστές» σημείωσε χαρακτηριστικά.

Από την πλευρά του πάντως ο Ρώσος Πρόεδρος αναμένεται να ζητήσει από τον Αλέξη Τσίπρα να παραστεί στις εορταστικές εκδηλώσεις για την Ημέρα της Νίκης στις 9 Μαΐου, όταν τα ρωσικά στρατεύματα νίκησαν τους Γερμανούς στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Η κόντρα Μέρκελ – Πούτιν με αφορμή την ανατολική Ουκρανία και μία ενδεχόμενη παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στους εορτασμούς για την επέτειο της νίκης επί της Γερμανίας θα ενέχει ισχυρή σημειολογία και παραμένει άγνωστο πώς θα το διαχειριστεί η ελληνική πλευρά.

Αναζητώντας αντίβαρο στη γεωπολιτική σκακιέρα

Από την πρώτη ημέρα ανάληψης καθηκόντων από τη νέα κυβέρνηση, έγιναν εμφανή δύο πράγματα με παρεμβάσεις του ίδιου του πρωθυπουργού αλλά και του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά. Ότι στη λογική της κυβέρνησης είναι η αναγωγή του οικονομικού ζητήματος σε γεωπολιτικό επίπεδο, όπου η Ελλάδα σε αντίθεση με το αμιγώς οικονομικό, διαθέτει ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί εξαιτίας των τεκτονικών γεωπολιτικών αλλαγών σε Μέση Ανατολή και βόρεια Αφρική με τη ραγδαία άνοδο του ριζοσπαστικού Ισλάμ από τους τζιχαντιστές αλλά και την Ουκρανία με τη διαμάχη Ευρώπης – Ρωσίας για τη ζώνη επιρροής με φόντο τους ενεργειακούς διαύλους ολόκληρης της ηπείρου. Με λίγα λόγια στο κυβερνητικό επιτελείο επιχειρείται να αντισταθμιστεί η απομόνωση στο ευρωπαϊκό οικονομικό στερέωμα με μία ισχυρή γεωστρατηγική θέση και με πολυδιάσταση εξωτερική πολιτική, εμφανιζόμενη ως πυλώνας σταθερότητας και χρησιμοποιώντας τη Μόσχα ως μοχλό πίεσης.

Κύκλοι της κυβέρνησης σχολιάζοντας τις αντιδράσεις των Ευρωπαίων για τη γειτνίαση Αθήνας – Μόσχας στο newsbeast.gr κάνουν λόγο για υποκριτικές αντιδράσεις, καθώς πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως σημειώνουν, διατηρούν προνομιακές σχέσεις με τη Ρωσία, παρά τις όποιες άλλες διαφορές μπορεί να έχουν ανακύψει με αφορμή την ουκρανική κρίση.

Είναι όμως διατεθειμένος ο Αλέξης Τσίπρας να προσδέσει την Ελλάδα στο άρμα της Ρωσίας, ερχόμενος σε μετωπική ρήξη με τους ευρωπαίους εταίρους της χώρας; Η απάντηση είναι όχι, σύμφωνα και με τα όσα συνάγονται από τις επίσημες θέσεις κυβερνητικών αξιωματούχων, που επαναλαμβάνουν σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο τον σίγουρο ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Ελλάδας. Το μήνυμα που επιχειρείται να περάσει είναι ότι η Ελλάδα παρά τη δεινή οικονομική θέση της εντός της ΕΕ, είναι κυρίαρχη χώρα που δεν μπορεί να της απαγορεύσει κανείς την καλλιέργεια διμερών σχέσεων με χώρες και αγορές εκτός της ΕΕ.

Τι θα ζητήσει ο Τσίπρας από τον Πούτιν

Ο στόχος του Αλέξη Τσίπρα με το ταξίδι στη Μόσχα είναι διττός. Εκτός από το μήνυμα που θέλει να στείλει στο ευρωπαϊκό διευθυντήριο, ο Έλληνας πρωθυπουργός αποσκοπεί σε οικονομικά και πολιτικά οφέλη.

Ως προς τα οικονομικά οφέλη έχει ήδη γίνει γνωστό ότι εξετάζεται από τη ρωσική πλευρά η άρση του εμπάργκο σε αγροτικά προϊόντα από την Ελλάδα. Το εν λόγω μέτρο εφόσον επιβεβαιωθεί θα πρέπει σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές να πιστωθεί στους χειρισμούς της κυβέρνησης, που από την πρώτη ημέρα ανάληψης καθηκόντων κατέστησε σαφή τη θέση της κατά του απομονωτισμού της Ρωσίας μέσα από την επιβολή επαναλαμβανόμενων και διευρυνόμενων οικονομικών κυρώσεων.

Σύμφωνα με σημερινά ρωσικά δημοσιεύματα που επικαλούνται Ρώσους αξιωματούχους αλλά δεν επιβεβαιώνονται από επίσημα χείλη, η Μόσχα εμφανίζεται έτοιμη να προσφέρει δάνεια στην Ελλάδα (δεν προσδιορίστηκε το ύψος τους) με αντάλλαγμα πρόσβαση σε ελληνικά περιουσιακά στοιχεία. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν επιβεβαιώνεται ούτε από ελληνικές κυβερνητικές πηγές, που ωστόσο υπογραμμίζουν στο newsbeast.gr ότι θα υπάρξει τεράστια βελτίωση σε επίπεδο διμερών σχέσεων σε εμπορικό και οικονομικό επίπεδο, προεξοφλώντας μία «άνοιξη» στις ελληνορωσικές σχέσεις.

Είναι γεγονός πάντως, ότι η επίσκεψη Τσίπρα πραγματοποιείται σε μία δυσμενή συγκυρία για τη ρωσική οικονομία, η οποία μετά τις σκληρές ευρωπαϊκές κυρώσεις και σε συνδυασμό με την συνεχή πτώση της τιμής του πετρελαίου αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα στο εσωτερικό της, βυθιζόμενη στην ύφεση.

Επί τάπητος αναμένεται να τεθεί και το ζήτημα των τιμών του φυσικού αερίου, σενάριο για το οποίο η Μόσχα εμφανίζεται θετική σύμφωνα με τη ρωσική Kommersant που επικαλείται ανώνυμους Ρώσους αξιωματούχους. Την προεργασία για τα ενεργειακά ζητήματα που θα συζητήσουν Αλέξης Τσίπρας και Βλαντιμίρ Πούτιν είχε πραγματοποιήσει με την επίσκεψή του ο αρμόδιος υπουργός ΠΑΠΕΝ, Παναγιώτης Λαφαζάνης, ο οποίος είχε επιδείξει «ζωηρότατο ενδιαφέρον» για την επέκταση και στην Ελλάδα του ρωσικού αγωγού Turkish Stream που θα μεταφέρει αέριο μέσω της Μαύρης Θάλασσας στα ελληνοτουρκικά σύνορα.

Εκτός του πρωτογενούς και του ενεργειακού τομέα, ο κ. Τσίπρας επιδιώκει να διασφαλίσει ότι θα συνεχιστεί και θα αυξηθεί ενδεχομένως το κύμα Ρώσων τουριστών που κατέκλυσαν το καλοκαίρι του 2014 την Ελλάδα, αφήνοντας αξιοσημείωτα ποσά συναλλάγματος στην ελληνική οικονομία.

Στο σκέλος των πολιτικών ωφελημάτων που επιδιώκει ο Αλέξης Τσίπρας με το ταξίδι του στη Μόσχα είναι να μπορέσει η Ελλάδα να διαδραματίσει διαμεσολαβητικό ρόλο στην αποκλιμάκωση της κρίσης μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας. Μέσα από την πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική της Αθήνας, ο κ. Τσίπρας επιχειρεί να καταστήσει την Αθήνα δίαυλο επικοινωνίας για την αποκατάσταση των ευρω-ρωσικών σχέσεων, ενώ η ουκρανική κρίση αν και σε οριακή ύφεση παραμένει σε εξέλιξη.

Σε επικοινωνία που είχε το newsbeast.gr με τον Πρόεδρο του Ελληνορωσικού Συνδέσμου, Θοδωρή Ψαλιδόπουλο, ο τελευταίος σχολιάζοντας την επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Μόσχα σημείωσε χαρακτηριστικά πως «η επίσκεψη του Πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα στη Μόσχα αποτελεί γεγονός μεγάλης σημασίας για την πρόοδο των διμερών σχέσεων σε όλους τους τομείς. Οι ελληνορωσικές σχέσεις έχουν μακρά παράδοση, διαμορφωμένη από κοινές πολιτισμικές αξίες των δύο λαών, όπως και τη συμμετοχή τους στη νίκη επί του φασισμού και του ναζισμού. Βεβαίως, επηρεάζονται καθοριστικά από το σύγχρονο ευρωπαϊκό περιβάλλον, τους συσχετισμούς και τις αντιφάσεις που το συνθέτουν. Δεν αποτελούν αντιπαραθετική επιλογή της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής μεταξύ της Ευρώπης και της Ρωσίας, η οποία δήθεν αμφισβητεί την ευρωπαϊκή θέση της χώρας. Αντίθετα, η πρόοδός τους, στηριγμένη σε οργανωμένο σχέδιο, μπορεί να καταστεί γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ρωσία, επιδιώκοντας την ισόρροπη ανάπτυξη, την ευημερία και την ασφάλεια των ευρωπαϊκών λαών. Ο Ελληνορωσικός Σύνδεσμος εύχεται αυτές οι προσδοκίες να εκφραστούν στην επίσκεψη του κ. Πρωθυπουργού στη Μόσχα και ο ίδιος είναι έτοιμος να συμβάλει στην υλοποίησή τους».