Μια από τις πιο ουσιώδεις παρεμβάσεις στο πολύπαθο τοπίο της συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων στην Ελλάδα επιχειρεί να υλοποιήσει το υπουργείο Πολιτισμού μέσω σχεδίου νόμου, η δημόσια διαβούλευση επί του οποίου ολοκληρώθηκε την περασμένη εβδομάδα.
 
Με το νομοσχέδιο (“Νόμος για τη συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων και για τη χορήγηση πολυεδαφικών αδειών για επιγραμμικές χρήσεις μουσικών έργων και άλλα πολιτιστικά θέματα”) που αναμένεται να προωθηθεί από τον αρμόδιο υπουργό Αριστείδη Μπαλτά προς ψήφιση στη Βουλή, ουσιαστικά για πρώτη φορά επιχειρείται η Ελλάδα να αποκτήσει μια νομοθεσία για τα πνευματικά δικαιώματα, ανάλογη των προηγμένων χωρών της Ευρώπης.
 
Ουσιαστικά, το νομοσχέδιο ενσωματώνει στην ελληνική νομοθεσία την Οδηγία 2014/26 για τη συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων καθώς και για τη χορήγηση πολυεδαφικών αδειών για επιγραμμικές χρήσεις μουσικών έργων στην εσωτερική αγορά.
 
Παράλληλα, εισάγονται και νέοι κανόνες για τη βελτίωση της λειτουργίας των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης και προστασίας, με γνώμονα την αρχή της διαφάνειας στη διαχείριση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων και σκοπό τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου λογοδοσίας.
 
Επιπλέον, προβλέπονται διαδικασίες συναινετικής επίλυσης διαφορών (συλλογικές διαπραγματεύσεις μεταξύ οργανισμών και αντιπροσωπευτικών ενώσεων χρηστών, διαμεσολάβηση του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας, διαιτησία) με στόχο την ταχύτερη επίλυση των διαφορών μεταξύ οργανισμών συλλογικής διαχείρισης και χρηστών, χωρίς να θίγεται το δικαίωμα δικαστικής προστασίας των μερών.
 
Μία, όμως, από τις βασικότερες τομές που επιχειρεί να εισάγει το νομοσχέδιο αφορά στην εισαγωγή διατάξεων για την αποτελεσματική προστασία των έργων πνευματικής ιδιοκτησίας από την ασύδοτη παραβίαση τους μέσω του διαδικτύου. Συγκεκριμένα, εισάγονται διατάξεις για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών καθώς και σύστασης διοικητικής αρχής αρμόδιας για την κατόπιν προειδοποίησης διακοπή της παράνομης ιστοσελίδας. Πρόκειται για θέματα που έως σήμερα δεν έχει αντιμετωπιστεί επιτυχώς, παρότι διαθέτουν εξαιρετικά σημαντικές οικονομικές παραμέτρους, αφού η απώλεια των εσόδων του κράτους, με βάση στοιχεία της ΕΠΟΕ) λόγω της συγκεκριμένης παράνομης δραστηριότητας υπολογίζεται στα 300.000.000 ετησίως.
 
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Εταιρείας Προστασίας Οπτικοακουστικών Έργων (ΕΠΟΕ) με τίτλο “Οικονομικές επιπτώσεις της ψηφιακής πειρατείας στην Ελληνική Οικονομία”, βάσει μετρήσεων της ΕΠΟΕ κατά τους τελευταίους 12μήνες, προκύπτουν καθημερινά 3,4 εκατομμύρια παράνομες θεάσεις και καταφορτώσεις κινηματογραφικών ταινιών και σειρών, τα οποία μεταφράζονται σε 1,23 δισεκατομμύρια παράνομες θεάσεις ταινιών ετησίως. Σύμφωνα με τη μελέτη, τα παραπάνω αντιστοιχούν σε:
 
* Ετήσιες απώλειες 615 εκατομμυρίων στα έσοδα των επιχειρήσεων του κλάδου
* Ετήσιες απώλειες 315 εκατομμυρίων στα έσοδα του κράτους από Φ.Π.Α. και φόρο εισοδήματος
* Μείωση της δραστηριότητας των επιχειρήσεων
* Αύξηση της ανεργίας και του κόστους επιδοτήσεων, μείωση των ασφαλιστικών εισφορών
 
Συγχρόνως, προκαλείται μείωση της νόμιμης διαφημιστικής αγοράς, μεγάλο μέρος της οποίας κατευθύνεται σε παράνομα sites. Και αυτό διότι είναι σύνηθες να ανατίθεται από τον διαφημιζόμενο η εντολή διαφήμισης σε νόμιμη υπηρεσία (π.χ. Google), η προβολή όμως της διαφήμισης να γίνεται σε παράνομο site το οποίο και εισπράττει το μεγαλύτερο μέρος της αμοιβής, για το οποίο δεν φορολογείται.
 
Παράλληλα, δημιουργούνται και παράπλευρες απώλειες. Η ψηφιακή πειρατεία δεν έχει επιτρέψει την ανάπτυξη του Video on Demand στην Ελλάδα, όπως συμβαίνει παγκοσμίως, με αποτέλεσμα η αγορά του DVD να έχει καταγράψει πτώση κατά 90% την περίοδο 2010 – 2014, με ετήσιες ζημιές της τάξης των 100 εκατ.ευρώ. Επιπλέον, η απώλεια των εσόδων των κινηματογράφων ανέρχεται σε 30 εκατ. ευρώ ετησίως.
 
Στο πλαίσιο των παραπάνω, το σχέδιο νόμου του υπουργείο Πολιτισμού με το σημαντικό πλαίσιο κανόνων που εισάγει, εκτιμάται από την πλειονότητα των ενδιαφερόμενων φορέων πως δύναται να ανατρέψει τις παθογένειες του παρελθόντος και να διασφαλίσει αποτελεσματικά τη συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων στην Ελλάδα.