Δύσκολη είναι η χαρτογράφηση των επιπτώσεων στην αγορά ακινήτων λόγω της πανδημικής κρίσης, με το μόνο βέβαιο να είναι ότι την επόμενη ημέρα η αβεβαιότητα θα αποτελέσει κοινό παρονομαστή, ενώ οικονομικές παραδοχές πολλών ετών θα έχουν ανατραπεί.  Αυτή τη στιγμή, οι κλυδωνισμοί αφορούν τρία επίπεδα, τις κατοικίες, τα εμπορικά καταστήματα και τα επαγγελματικά ακίνητα, όπως οι χώροι logistics. Η επόμενη ημέρα εξαρτάται, όπως εξηγούν παράγοντες της αγοράς, από το διαθέσιμο εισόδημα που θα έχει απομείνει στους δυνητικούς και υφιστάμενους χρήστες ακινήτων εντός κι εκτός Ελλάδας.

Κατοικίες

Από το ξέσπασμα της κρίσης έως σήμερα, η μόνη επίσημη τοποθέτηση προέρχεται από την ετήσια έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, βάσει της οποίας αναμένεται ότι “κατά τους πρώτους μήνες του 2020 οι τιμές των ακινήτων θα παραμείνουν στάσιμες ή και σε ορισμένες περιπτώσεις θα δεχθούν πιέσεις, το μέγεθος των οποίων θα εξαρτηθεί κυρίως από τη διάρκεια των τρεχουσών ειδικών συνθηκών”.

Για την αποκατάσταση της κανονικότητας ως προς την προσφορά και ζήτηση οικιστικών ακινήτων, τα βλέμματα είναι στραμμένα σε δύο βασικούς παράγοντες. Πρώτον, τη θέση υπό έλεγχο της πανδημικής κρίσης σε Ελλάδα και εξωτερικό, προκειμένου να σταθεροποιηθεί η κατάσταση στην αγορά εργασίας και να εκλείψει η διάχυτη εισοδηματική αβεβαιότητα στα νοικοκυριά, τους αγοραστές, πωλητές κι εν γένει τους χρήστες ακινήτων.

Για παράδειγμα, για την αγορά οικιστικών ακινήτων της Μεγάλης Βρετανίας, η Savills τοποθετεί την πτώση τιμών μεταξύ 5% και 10%, ενώ οι αναλυτές αναφέρουν ότι εάν η οικονομική κρίση έχει σχήμα V -απότομη πτώση απότομη άνοδος- οι τιμές θα μπορούσαν να ανακάμψουν από το 2021.

Δεύτερον, την επιστροφή των τουριστών και των ξένων αγοραστών στην Ελλάδα, γεγονός που θα εξαρτηθεί από το πότε το ταξίδι και η μετακίνηση με αεροπλάνο καταστούν εκ νέου υγειονομικά ασφαλείς πρακτικές. Όπως και από το πότε θα επουλωθούν οι πληγές του εγχώριου τουριστικού προϊόντος, με τις εκτιμήσεις να αναφέρουν ότι θα απαιτηθούν έως και τρία χρόνια προκειμένου ο ελληνικός τουρισμός να φτάσει στο επίπεδο του 2019, όπως αναφέρει η εφημερίδα “Κεφάλαιο” που κυκλοφορεί στα περίπτερα.

Επί του παρόντος, η αγορά ακινήτων παραμένει “παγωμένη” δεδομένου ότι συναλλαγές δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν. Και οι δεκάδες χιλιάδες κατοικίες, ανά την Ελλάδα, που θα εκμισθώνονταν είτε βραχυπρόθεσμα μέσω των ιστοσελίδων βραχυχρόνιας μίσθωσης είτε μέσω του καθεστώτος της τουριστικής μίσθωσης παραμένουν, ως επί το πλείστον, κενές. Το γεγονός αυτό, όπως αναφέρουν αναλυτές, σε συνδυασμό με την αναταραχή στην αγορά εργασίας αναμένεται να προκαλέσει ένα νέο κύμα χρέους, το οποίο μένει να φανεί εάν θα είναι δυνατόν να αναχαιτιστεί μέσω των εργαλείων ρευστότητας που θα αξιοποιήσει η κυβέρνηση.

Επαγγελματικοί χώροι

Στην αγορά εμπορικών χώρων, η επόμενη μέρα θα κριθεί από τη διαθέσιμη ρευστότητα των εταιρειών λιανικής, ενώ είναι βέβαιο, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, ότι όσο διαρκεί το απολύτως απαραίτητο μέτρο του lockdown τόσο πιο κοντά στα αιτήματα για μη πληρωμή μισθωμάτων θα βρίσκεται η αγορά, επιφέροντας επιπτώσεις στους διαχειριστές ακινήτων.  Για παράδειγμα, η Lamda Development υπολογίζει ότι, εάν συνεχίζει να εισπράττει το 60% των ενοικίων, η μηνιαία απώλεια στη λειτουργική κερδοφορία και στο NAV τοποθετείται σε 2,6 εκατ. ευρώ και 2 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα, αφότου αφαιρεθούν τα δικαιώματα μειοψηφίας. Ωστόσο, εάν λάβει χώρα το κακό σενάριο, βάσει του οποίου η εταιρεία δεν θα εισπράξει ούτε το 60% των μισθωμάτων, η επίδραση στο Ebitda και το NAV τοποθετείται σε 5,3 εκατ. ευρώ και 4 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα.

Πάντως, παράγοντες της αγοράς επαγγελματικών ακινήτων εκτιμούν ότι η κρίση αυτή θα είναι βαθιά, αλλά βραχυπρόθεσμης διάρκειας. Ως εκ τούτου, εταιρείες ακινήτων με καλά θεμελιώδη εκτιμάται πως θα έχουν περιορισμένες επιπτώσεις. Θα εξαρτηθεί ακόμη, κυρίως από τη διάρκεια της κρίσης, εάν καταστεί αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός των αξιών  ακινήτων – που έχει, ήδη πραγματοποιηθεί- επειδή τα δεδομένα θα έχουν αλλάξει.

Στον αντίποδα, οι αποθηκευτικοί χώροι παραμένουν, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, πάνω από το κύμα. Η μαζική στροφή στο ηλεκτρονικό εμπόριο και η ανάγκη για γρήγορη εξυπηρέτηση των παραγγελιών έχουν αυξήσει τη ζήτηση για τη συγκεκριμένη κατηγορία ακινήτων.