Την προετοιμασία τους ενόψει της άρσης του υφιστάμενου πλαισίου προστασίας της πρώτης κατοικίας στο τέλος Απριλίου κάνουν τραπεζίτες και δανειολήπτες.

Το διακύβευμα για τους δανειολήπτες που δεν θα καταφέρουν να ενταχθούν έως τότε στο καθεστώς προστασίας, είναι η απώλεια του ακινήτου τους. Για τις τράπεζες είναι το στοίχημα της μείωσης των κόκκινων δανείων, που συνδέεται με την μείωση του όγκου των δανείων τα οποία σήμερα βρίσκονται σε καθεστώς προστασίας και ξεπερνούν τα 11 δισ. ευρώ.

Η ΕΚΠΟΙΖΩ, η μεγαλύτερη καταναλωτική οργάνωση, διεξάγει μέσω διαδικτύου μια ανοιχτή ψηφοφορία (ήδη έχουν συγκεντρωθεί περίπου 2.000 υπογραφές) ζητώντας από την κυβέρνηση να κατοχυρώσει το δικαίωμα των οφειλετών, που βρίσκονται σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής, να προσφεύγουν στο Δικαστήριο για ρύθμιση των χρεών τους με προστασία της κύριας κατοικίας τους.

Η λειτουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, η οποία θα επιτάχυνε κατά τρόπο αδιάβλητο τη διαδικασία των πραγματικά αδύναμων δανειοληπτών σε καθεστώς προστασίας, δεν έχει αποδώσει. Όπως παραδέχθηκε ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταικούρας, μιλώντας στη Βουλή την προηγούμενη εβδομάδα «δεν είναι αυτό που θα θέλαμε», αναφέροντας ότι έχουν υποβληθεί 1.928 αιτήσεις και έγιναν δεκτές μόνον 273 περιπτώσεις. Ο ίδιος επίσης απηύθυνε έκκληση στους δανειολήπτες να ρυθμίσουν τα δάνειά τους έως τις 30 Απριλίου, που λήγει το ισχύον καθεστώς.

Η λειτουργία της πλατφόρμας είχε ξεκινήσει από τον Ιούλιο με πολύ υψηλές προσδοκίες. Η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, είχε σπεύσει στις αρχές Ιουλίου να γνωστοποιήσει ότι από την πρώτη εβδομάδα λειτουργίας της είχαν εισέλθει στην πλατφόρμα συνολικά 17.605 χρήστες, ενώ 6.813 χρήστες έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία ετοιμασίας της αίτησης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, από τα 24,7 δισ. ευρώ που είναι τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια, τα περίπου 7,6 δισ. ευρώ βρίσκονται σε καθεστώς προστασίας. Η πρώην υπουργός και συντάκτης του νόμου για την προστασία των δανειοληπτών (3869/2010), Λούκα Κατσέλη, απέδωσε την χαμηλή συμμετοχή των δανειοληπτών στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, τόσο στα πολύ χαμηλά εισοδηματικά κριτήρια που έχουν τεθεί, με αποτέλεσμα να έχει περιοριστεί σημαντικά η βάση των δικαιούχων, αλλά και στις τράπεζες οι οποίες καθυστερούν πάρα πολύ να προχωρήσουν τις υποθέσεις εκείνες που πληρούν τα σχετικά κριτήρια.

Η ίδια υποστηρίζει, ότι δεν θα πρέπει να καταργηθεί το δικαίωμα των δανειοληπτών να προσφεύγουν στα δικαστήρια, εκτιμώντας ότι στην εξωδικαστική διαδικασία η τράπεζα έχει το πάνω χέρι. Η τράπεζα αποφασίζει, αν ο οφειλέτης μπορεί να ρυθμίσει τα χρέη του και να προστατέψει την πρώτη του κατοικία, άρα καταστρατηγείται το κοινωνικό δικαίωμα του οφειλέτη να έχει μία δίκαιη μεταχείριση, γι’ αυτό πρέπει να προβλεφθεί έστω και στο πέρας της εξωδικαστικής διαδικασίας, να μπορεί ο οφειλέτης να προσφύγει στα δικαστήρια.

Η κυβέρνηση, όπως ανέφερε ο κ. Σταικούρας, με το νέο θεσμικό πλαίσιο που προωθεί, θα επιχειρήσει μία «ολιστική προσέγγιση», για ενοποίηση των 8 διαφορετικών συστημάτων που υπάρχουν σήμερα, πρόσθεσε ότι θα υπάρχει δεύτερη ευκαιρία για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, αλλά καμία προστασία για στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Οι τράπεζες από την πλευρά τους βλέπουν την επερχόμενη άρση της προστασίας της πρώτης κατοικίας ως το ύστατο μέτρο πίεσης, προκειμένου να μειώσουν το απόθεμα των κόκκινων δανείων κάτω από το 20% το 2022 από περίπου 40% που είναι σήμερα. Η άρση του πλαισίου προστασίας εκτιμάται, ότι ξεμπλοκάρει όχι μόνο τις διαδικασίες πλειστηριασμού των κατοικιών που έχουν προσημειωθεί, αλλά κυρίως τις πωλήσεις ή τιτλοποιήσεις των δανείων αυτών.

Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι από τα περίπου 72 δισ. ευρώ, που είναι τα κόκκινα δάνεια, τα 11,1 δισ. ευρώ αφορούν απαιτήσεις, οι οποίες έχουν υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας, για τις οποίες εκκρεμεί η έκδοση τελεσίδικης δικαστικής απόφασης, εκ των οποίων 6,4 δισ. ευρώ αφορούν απαιτήσεις που είχαν ήδη καταγγελθεί. Τα δάνεια αυτής της κατηγορίας αφορούν είτε φυσικά πρόσωπα είτε νομικά πρόσωπα.

Σχετικά με τις επιμέρους κατηγορίες, περίπου το 31% των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων έχει υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα καταναλωτικά δάνεια είναι 19,9%.