«O άνθρωπος πλέον έχει την τάση να συμπεριφέρεται στη μηχανή σαν να είναι άνθρωπος». Την άποψη αυτή που ανήκει στον Clifford Nass, καθηγητή στο Stanford University, ανακαλεί στη μνήμη του κατά τη συζήτησή μας για τη σταδιακή έλευση των συναισθηματικών ευφυών μηχανών ο συνιδρυτής και CTO της startup Behavioral Signals, Αλέξανδρος Ποταμιάνος.

Η τεχνητή νοημοσύνη πλέον δεν περιορίζεται μόνο στη δημιουργία μηχανών όπως οι ψηφιακοί προσωπικοί βοηθοί –τύπου Alexa της Amazon– που μπορούν να ανοίξουν έναν διάλογο με τον χρήστη τους και να «εισβάλλουν» στο σπίτι και στην καθημερινότητά του.

Ούτε περιορίζεται απλώς σε έναν εικονικό παρουσιαστή ειδήσεων –σαν και αυτόν που εμφανίστηκε πέρυσι στην Κίνα στο World Internet Conference– ο οποίος έχει την ικανότητα να εκφωνεί ειδήσεις υιοθετώντας ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Σήμερα, υπάρχουν ερευνητές που προσπαθούν να εμφυσήσουν στις μηχανές και τη λεγόμενη «ενσυναίσθηση», προσδίδοντας σε αυτές «προσωπικότητα». Ενας από αυτούς είναι ο κ. Ποταμιάνος, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών στο ΕΜΠ.

Μαζί με την ομάδα της εταιρείας Behavioral Signals έχει αναπτύξει τεχνολογία η οποία μπορεί να αναλύσει όχι μόνο τι λέγεται, αλλά και πώς λέγεται. Δηλαδή από την ομιλία και από τον τόνο της φωνής, η τεχνολογία που έχει αναπτύξει η εταιρεία μπορεί να αναγνωρίσει τα συναισθήματα αλλά και τη συμπεριφορά του ομιλούντος. Αυτό η εταιρεία το επιτυγχάνει χρησιμοποιώντας τα γνωστά πλέον τεχνολογικά «εργαλεία» της τεχνητής νοημοσύνης αλλά και της μηχανικής μάθησης (machine learning). «Μέχρι σήμερα οι μηχανές αναλύουν απλώς το τι λέγεται και δίνουν απαντήσεις σε ερωτήσεις που θέτει ο χρήστης. Εμείς, ωστόσο, επεκτεινόμαστε και πέρα από αυτό.

Αναλύουμε μία σειρά από συναισθήματα, από τον τόνο και τη χροιά της φωνής αλλά και τον τρόπο ομιλίας. Από αυτά τα συναισθήματα αναλύουμε και τη συμπεριφορά του ομιλούντος». Βασικός στόχος της εταιρείας είναι να δημιουργήσει μηχανές οι οποίες θα είναι σε θέση να κατανοούν τα συναισθήματα, τη διάθεση αλλά και τις προθέσεις του ανθρώπου. Με αυτόν τον τρόπο, ο ανθρώπινος νους αλληλεπιδρά με τον αντίστοιχο τεχνητό και η επιστήμη της τεχνητής νοημοσύνης έρχεται να συναντήσει αλλά και να υιοθετήσει την ανθρώπινη συναισθηματική νοημοσύνη.

«Στο μέλλον θα υπάρχουν ρομπότ τα οποία θα θυμίζουν ακόμη και κοντινά μας πρόσωπα», σημειώνει ο Αλέξανδρος Ποταμιάνος, συνιδρυτής της startup Behavioral Signals. Ο αλγόριθμος που έχει αναπτύξει η εταιρεία «πλάθει» μηχανές οι οποίες μπορούν να κρατήσουν συντροφιά σε άτομα που το έχουν ανάγκη.

Η εταιρεία μετρά 2,5 χρόνια ζωής και έχει παρουσία τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Αθήνα, ενώ ήδη το 2017 έλαβε χρηματοδότηση 2,5 εκατ. δολ. από το αμερικανικό fund Kairos. «Στην Ελλάδα βρίσκεται το τεχνικό τμήμα των προγραμματιστών, ενώ το εμπορικό τμήμα βρίσκεται στην έδρα της εταιρείας στο Λος Αντζελες», αναφέρει ο κ. Ποταμιάνος.

«Πριν από ένα μήνα ολοκληρώσαμε και τον δεύτερο γύρο χρηματοδότησης και πλέον στόχος μας είναι να ενισχύσουμε τα έσοδά μας, να τελειοποιήσουμε τον αλγόριθμο μηχανικής μάθησης που έχουμε αναπτύξει, αλλά και να φέρουμε πιο κοντά στην πραγματικότητα την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τις μηχανές», επισημαίνει ο κ. Ποταμιάνος. «Πουλώντας» ήδη το τεχνολογικό της εύρημα, η νεοφυής επιχείρηση το εφαρμόζει πιλοτικά σε συνεργασία με εταιρείες διαφόρων κλάδων. «H Disney, για παράδειγμα, μπορεί να χρησιμοποιήσει την τεχνολογία μας σε ρομπότ που βρίσκονται στα θεματικά της πάρκα, τα οποία θα μπορούν να παρέχουν οδηγίες στους επισκέπτες και θα είναι συναισθηματικά ικανά να αντιλαμβάνονται πώς μιλάει ο καθένας και τι θέλει να πει ή να κάνει». Επιπλέον, η εταιρεία διατηρεί συνεργασίες με σειρά από τηλεφωνικά κέντρα στην Αμερική αλλά και με τραπεζικά ιδρύματα, που με τη σειρά τους καλούνται να μετασχηματιστούν ψηφιακά, όπως η Εθνική Τράπεζα.

Η ομάδα της Behavioral Signals εξηγεί στην «Κ» ότι ο αλγόριθμος που έχει αναπτύξει εφαρμόζεται τόσο στην ιατρική όσο και στην ψυχολογία ως εκπαιδευτικό εργαλείο, ενώ «πλάθει» μηχανές οι οποίες μπορούν να κρατήσουν συντροφιά σε άτομα που το έχουν ανάγκη. «Το ρομπότ θα μπορεί ενδεχομένως να έχει πιο αντικειμενική κρίση σε σχέση με έναν άνθρωπο, ενώ παράλληλα θα μπορεί να δείξει μεγαλύτερη ανοχή απέναντι σε μια αρνητική συμπεριφορά», τονίζει ο κ. Ποταμιάνος.

Ηθικά ζητήματα

Η δημιουργία μιας συναισθηματικά ευφυούς μηχανής η οποία θα φέρει ιδιότητες της ανθρώπινης φύσης εγείρει και ορισμένα ηθικά ζητήματα. Από τη στιγμή δηλαδή που η μηχανή αποκτά προσωπικότητα, εξελίσσεται σε ον το οποίο μπορεί να αναπτύξει ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς με τον άνθρωπο.

«Στο μέλλον θα υπάρχουν ρομπότ τα οποία θα θυμίζουν ακόμη και κοντινά μας πρόσωπα. Για τον λόγο αυτό, εάν κάποιος κλείσει τον διακόπτη του, είναι σαν να το σκοτώνει, προκαλώντας δυσάρεστα συναισθήματα σε αυτόν που το χρησιμοποιεί». Μπορεί όλα αυτά να μοιάζουν με σενάριο επιστημονικής φαντασίας, όμως ο κ. Ποταμιάνος μας εξηγεί πως η αναδυόμενη τεχνολογία της συναισθηματικής τεχνητής νοημοσύνης θα έχει ωριμάσει σε μία τετραετία από τώρα. Ατενίζοντας λοιπόν το μέλλον, προσπαθεί να διαβλέψει τη μορφή και τον ρόλο του ανθρώπου σε έναν κόσμο όπου τα ρομπότ και οι άνθρωποι θα κληθούν να συνυπάρξουν. «Εάν θα είναι βιονικός άνθρωπος ή εάν θα έχει εμφυτεύματα στον εγκέφαλό του για να ανταγωνιστεί τα ρομπότ είναι ερωτήματα τα οποία ακόμη παραμένουν αναπάντητα».