Οι κάλπες στήνονται ξανά σε μία κομβική περιοχή της Τουρκίας και για τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αλλά και για το σύνολο του πολιτικού γίγνεσθαι της γείτονος. Οι πολίτες καλούνται να ψηφίσουν ξανά στην Κωνσταντινούπολη, για την εκλογή δημάρχου. Ο Μπιναλί Γιλντιρίμ τίθεται ξανά αντιμέτωπος με τον Εκρέμ Ιμάμονογλου, που κέρδισε οριακά στις εκλογές του Μαρτίου. Η εκλογική διαδικασία επαναλαμβάνεται, ύστερα από αίτημα του κυβερνώντος κόμματος (AKP).

Ο Ερντογάν κινδυνεύει να «χάσει» την Κωνσταντινούπολη, ύστερα από 25 χρόνια κι αυτό αναμένεται να του κοστίσει πολύ. Ο ίδιος έκανε τα πρώτα του βήματα στην πολιτική, μέσα από την εκλογή του ως δήμαρχος της Πόλης το 1994 και μέχρι σήμερα το κόμμα του (AKP) είχε τον έλεγχο τόσο της Κωνσταντινούπολης, όσο και της Άγκυρας.

Ο Εκρέμ Ιμάμογλου, 49 ετών, υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), της αξιωματικής αντιπολίτευσης, επικράτησε στη διαδικασία της 31ης Μαρτίου επί του υποψήφιου του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), του πρώην πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ, με διαφορά 13.729 ψήφων.

Όμως την 6η Μαΐου, το τουρκικό Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο (YSK) κήρυξε άκυρες τις δημοτικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη, όπως απαιτούσε το ισλαμοσυντηρητικό κόμμα του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καταγγέλλοντας σωρεία παρατυπιών, κι έδωσε εντολή να επαναληφθούν.

Ο Ιμάμογλου αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το δημαρχείο έπειτα από 18 ημέρες.

Το AKP του Ερντογάν, που έχει σχηματίσει συμμαχία με το ακροδεξιό, εθνικιστικό Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP), παραμένει κυρίαρχο στην εθνική πολιτική σκηνή και κέρδισε στους περισσότερους δήμους στις τοπικές εκλογές που έγιναν πριν από τρεις μήνες.

Όμως το κυβερνών κόμμα υπέστη βαριές ήττες σε δύο κρίσιμες αναμετρήσεις: στην πρωτεύουσα Άγκυρα και στην Κωνσταντινούπολη, που τελούσαν υπό τον έλεγχο του ισλαμιστικού συντηρητικού κόμματος επί 25 χρόνια.

Η Κωνσταντινούπολη, εκτός από οικονομική πρωτεύουσα, είναι επίσης η τουρκική πόλη με τον μεγαλύτερο αριθμό κατοίκων. Περίπου 10,56 εκατομμύρια εξ αυτών έχουν δικαίωμα ψήφου. Αποτελεί το επίκεντρο της τουρκικής οικονομικής ανάπτυξης, με αναρίθμητα μεγάλα έργα προϋπολογισμού δισεκατομμυρίων δολαρίων. Συνεισφέρει το ένα τρίτο του ΑΕΠ της χώρας.

Η αναμέτρηση αυτή προσέλαβε προσωπικό χαρακτήρα για τον Ερντογάν, όχι μόνο επειδή γεννήθηκε και μεγάλωσε στη συνοικία Κασίμπασα, αλλά και διότι στην Κωνσταντινούπολη αναδείχθηκε στο κεντρικό τουρκικό πολιτικό σκηνικό, όταν εξελέγη δήμαρχός της το 1994.

Μια ενδεχόμενη δεύτερη ήττα του Ερντογάν θα ντρόπιαζε τον πρόεδρο της Τουρκίας, καθώς η διαδικασία έχει μετατραπεί — και από τον ίδιο — σε άτυπο δημοψήφισμα για την προεδρία του. Όπως έχει δηλώσει εξάλλου ο ίδιος επανειλημμένα, «όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία».

«Αν ο Ιμάμογλου κερδίσει ξανά, θα υπάρξει αλυσιδωτή αντίδραση σοβαρών αλλαγών στην τουρκική πολιτική σκηνή», προεξοφλεί ο τούρκος δημοσιογράφος Μουράτ Γετκίν, διαβλέποντας σε αυτή την εξέλιξη την αρχή του τέλους «για το AKP και τον ίδιο τον Ερντογάν».

Στην προσπάθειά του να ανατρέψει το αποτέλεσμα του Μαρτίου, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης αποπειράθηκε να προσελκύσει τις ψήφους των Κούρδων, που αποτελούν περίπου το 15% των ψηφοφόρων.

Η εκστρατεία πήρε απρόβλεπτη τροπή όταν ο φυλακισμένος ηγέτης του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (PKK) Αμπντουλά Οτζαλάν προέτρεψε τους υποστηρικτές του Κόμματος Δημοκρατίας του Λαού (HDP), που εν πολλοίς εκπροσωπεί την κουρδική μειονότητα, να τηρήσουν ουδέτερη στάση. Το HDP, που τάσσεται υπέρ του Ιμάμογλου, —ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης μιλά περί μάχης για την υπεράσπιση της «δημοκρατίας»— κατηγόρησε τον Ερντογάν ότι προσπαθεί να διχάσει τους Κούρδους.

Η ψηφοφορία αρχίζει στις 08:00 και θα ολοκληρωθεί στις 17:00. Τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν αργότερα το απόγευμα.

Η Κωνσταντινούπολη αποτελεί την «καρδιά» της τουρκικής οικονομίας και ο «σουλτάνος» την έχει εκμεταλλευτεί στο έπακρο για να αναδείξει τόσο το δικό του έργο ως πρόεδρος της Τουρκίας, όσο και το έργο του κόμματός του. Γέφυρες, αυτοκινητόδρομοι και… το μεγαλύτερο αεροδρόμιο στον κόσμο… το όνειρο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για μια τουρκική αυτοκρατορία αρχίζει –και βασίζεται- στην Κωνσταντινούπολη.

Εκρέμ Ιμάμογλου

Ο Εκρέμ Ιμάμογλου έγινε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα της τουρκικής αντιπολίτευσης, όταν κέρδισε τον Μάρτιο τις δημοτικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη.

«Ο Ιμάμογλου εμφανίστηκε από το πουθενά και κέρδισε τη δημαρχία της πόλης της Τουρκίας με τον μεγαλύτερο πληθυσμό», όπως σημειώνει η National, η μεγαλύτερη αγγλόφωνη ειδησεογραφική ιστοσελίδα της Μέσης Ανατολής.

Πράγματι, ο 49χρονος πολιτικός ήταν ελάχιστα γνωστός στη χώρα του πριν ανακοινώσει την υποψηφιότητά του με την υποστήριξη του CHP (Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα) για τον δήμο της πλουσιότερης πόλης της χώρας. Προηγουμένως είχε διατελέσει δήμαρχος του Μπεϊλίκντουζου.

Γεννημένος στα Πλάτανα της Τραπεζούντας, ο Ιμάμογλου αποφοίτησε από λύκειο της πόλης και από το πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, από όπου έλαβε πτυχίο στην Διοίκηση Επιχειρήσεων και μεταπτυχιακό στην Διαχείριση Ανθρώπινων Πόρων. Μετά την αποφοίτησή του, εργάστηκε στην οικογενειακή κατασκευαστική εταιρεία και διετέλεσε πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου.

Ως μαθητής, έπαιζε ποδόσφαιρο σε ερασιτεχνικό επίπεδο–το μοναδικό ίσως κοινό του με τον πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος στα νιάτα του υπήρξε επαγγελματίας ποδοσφαιριστής. Εργάστηκε ως μάνατζερ στην ποδοσφαιρική ομάδα, αλλά και στην ομάδα μπάσκετ Τράμπζονσπορ.

Το 2008 έγινε μέλος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Συγκέντρωσε το 50,44% των ψήφων στις τουρκικές δημοτικές εκλογές του 2014 και εξελέγη δήμαρχος του Μπεϊλίκντουζου, της μεσοαστικής αυτής συνοικίας της Κωνσταντινούπολης.

Ο έκπτωτος δήμαρχος έχει δηλώσει ότι αύριο θα πραγματοποιήσει μια «επανάσταση» για τη δημοκρατία κερδίζοντας και πάλι.

«Αυτό που κάνουμε είναι να διεξάγουμε μια μάχη για τη δημοκρατία, μια κινητοποίηση για τη δημοκρατία. Αυτό θα μεταφρασθεί σε μια επανάσταση μόλις θα έχουμε φθάσει στο τέλος», δήλωσε ο Ιμάμογλου.

Ο ίδιος απευθύνθηκε στους υποστηρικτές του με το χαρακτηριστικό σύνθημα «όλα θα πάνε καλά» ένα μήνυμα-hashtag που υιοθετήθηκε αμέσως από εκατομμύρια πολιτών και από τον καλλιτεχνικό κόσμο της Τουρκίας.

Μάλιστα η ακύρωση της νίκης του ενίσχυσε την εμφάνισή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ενδεικτικό είναι ότι στο Twitter ο αριθμός των ακολούθων του αυξήθηκε από 350.000 σε πάνω από 2,5 εκατομμύρια μετά τις πρώτες εκλογές.

Ο Ιμάμογλου είναι ένας ήπιος άνθρωπος και βρίσκει απήχηση στους απλούς ψηφοφόρους. Στις βόλτες του στους δρόμους της πόλης, αλλά και μέσα από τα social media, φάνηκε να κερδίζει το εκλογικό σώμα, ακόμη και τους θρησκευόμενους που κανονικά δεν θα περίμενε κάποιος ότι θα επέλεγαν το κοσμικό CHP.

Σε μια κίνηση που προκάλεσε αντιδράσεις, αυτός ο πατέρας τριών παιδιών βρήκε χρόνο στη διάρκεια της πρώτης εκστρατείας του για να προσευχηθεί μια Παρασκευή και έπειτα από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στη Νέα Ζηλανδία ανέβασε ένα βίντεο με τον ίδιο να προσεύχεται μέσα σε τέμενος.

Η μετρημένη του αντίδραση στον σάλο που προκλήθηκε μετά την επανακαταμέτρηση επίσης του χάρισε οπαδούς. Ταυτόχρονα το γεγονός ότι έχει ρίζες από τη Μαύρη Θάλασσα θεωρείται θετικό στην Κωνσταντινούπολη, πολλοί κάτοικοι της οποίας έχουν οικογενειακούς δεσμούς με την περιοχή.

Σε μια επίσκεψή του στο Μεγάλο Παζάρι της πόλης άφησε ιστορία όταν κατάφερε να κερδίσει έναν ηλικιωμένο υποστηρικτή του AKP, ο οποίος του αρνήθηκε χειραψία, αλλά στο τέλος της συνάντησής τους αγκαλιάστηκαν. Ο Ιμάμογλου εθεάθη πολλές φορές να συζητά με τους ντόπιους στους δρόμους της πόλης σε αντίθεση με τον Γιλντιρίμ, ο οποίος επισκιάστηκε από τον Ερντογάν που επέλεξε τις μεγάλες προεκλογικές συγκεντρώσεις.

Μετά τη νίκη του τον Μάρτιο φούντωσαν τα σενάρια για πιθανή υποψηφιότητά του στις επόμενες προεδρικές. Και δεν θα είναι η πρώτη φορά που ένας δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης βάζει πλώρη για την προεδρία. Ο ίδιος ο Ερντογάν διετέλεσε δήμαρχος της πόλης από το 1994 ως το 1998. «Το να κερδίσεις την Κωνσταντινούπολη είναι σαν να κερδίζεις της Τουρκία», είχε δηλώσει στο παρελθόν ο Ερντογάν.

Δεν είναι κρυφό ότι ο Ερντογάν ελπίζει σε επανεκλογή του το 2023. Μένει όμως να φανεί, αν η πρόσφατη νίκη του Ιμάμογλου τον έχει καταστήσει ικανό «να κερδίσει την Τουρκία» τέσσερα χρόνια μετά.

«Ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης μπορεί να καταλήξει πρόεδρος, αλλά δεν συμβαίνει πάντα», λέει ο Γκιγιόμ Περιέ, ο πρώην ανταποκριτής του France24 στην Τουρκία και συγγραφέας του βιβλίου «Στο Μυαλό του Ερντογάν».

Ο Περιέ τονίζει ότι είναι πολύ πρώιμο να εικάσει κάποιος το πολιτικό μέλλον του Ιμάμογλου και προειδοποιεί ότι αυτό εξαρτάται από την ικανότητα του CHP να διεξαγάγει με επιτυχία μια εθνική εκστρατεία.

Μπιναλί Γιλντιρίμ

Ο Μπιναλί Γιλντιρίμ, ένας πρώην πρωθυπουργός και πιστός του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από τη δεκαετία του ’90, έδειξε πολλές φορές να είναι απρόθυμος διεκδικητής της δημαρχίας της Κωνσταντινούπολης.

Πολλοί παρατηρητές υποστηρίζουν ότι η καθυστέρηση της ανακοίνωσης της υποψηφιότητάς του με το ΑΚΡ για τη δημαρχία στις πρώτες δημοτικές εκλογές τον Μάρτιο πιθανόν να σήμαινε ότι ο ίδιος θεωρεί υποβάθμιση αυτόν τον ρόλο. Βέβαια από τη στιγμή που ανακοινώθηκαν οι νέες εκλογές, ο Γιλντιρίμ άρχισε να κάνει περισσότερο αισθητή την παρουσία του.

Σε ένα σπάνιο ντιμπέιτ στην τουρκική τηλεόραση στις 16 Ιουνίου με τον αντίπαλό του, τον Εκρέμ Ιμάμογλου, ο Γιλντιρίμ τόνισε την εμπειρία του ως υπουργού Μεταφορών και υποστήριξε ότι θα μπορέσει να λύσει τα ζητήματα που αντιμετωπίζει η Κωνσταντινούπολη με τα μέσα μεταφοράς.

«Είμαι ναυτικός», εξήγησε ο Γιλντιρίμ. «Δύο καπετάνιοι μπορούν να βουλιάξουν ένα πλοίο. Θα πρέπει να υπάρχει μόνο ένας καπετάνιος».

Πολύ λιγότερο χαρισματικός από τον Ερντογάν, ο 63χρονος Γιλντιρίμ είναι γόνος μιας φτωχής οικογένειας. Γεννήθηκε σ’ ένα χωριό στην ανατολική περιοχή Ερζιντζάν και σπούδασε ναυπηγός.

Όταν ο Ερντογάν ήταν δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης τη δεκαετία του ΄90, ο Γιλντιρίμ επιλέχτηκε για επικεφαλής της διαχειρίστριας εταιρείας των πορθμείων της πόλης.

Ιδρυτικό μέλος του κόμματος AKP το 2001, πριν το κόμμα κερδίσει τις πρώτες βουλευτικές εκλογές έναν χρόνο αργότερα, ο Γιλντιρίμ δεν έχασε ποτέ του εκλογές.

«Δεν μιλάω πολύ, αλλά εργάζομαι σαν το επίθετό μου», λέει ο Γιλντιρίμ (στα τουρκικά το επώνυμό του σημαίνει κεραυνός).

Πατέρας τριών παιδιών και παππούς, διετέλεσε βουλευτής Κωνσταντινούπολης από το 2002 ως το 2007 και στη συνέχεια του Ερζιντζάν στη βορειοανατολική Τουρκία και της Σμύρνης στη δυτική.

Ο Ερντογάν διόρισε τον παλιό του φίλο υπουργό στο σημαντικό υπουργείο Μεταφορών, όπου ο Γιλντιρίμ πέρασε σχεδόν μια δεκαετία επιβλέποντας τα φιλόδοξα σχέδια κατασκευής– σήραγγες, γέφυρες, αεροδρόμια.

Όταν ο Ερντογάν έγινε πρόεδρος το 2016, επέλεξε και πάλι τον Γιλντιρίμ για να αναλάβει την πρωθυπουργία και έπειτα να γίνει πρόεδρος της Βουλής.

Ευτυχής που έγινε το «δεύτερο βιολί», ο Γιλντιρίμ ποτέ δεν έδειξε φιλοδοξία ούτε επιθυμία να επισκιάσει τον πρόεδρο, κάτι που είχε στοιχίσει την πρωθυπουργία στον προκάτοχό του, τον Αχμέτ Νταβούτογλου.

”Πάντα έπαιζε τον ρόλο του πιστού υπηρέτη και του ανθρώπου με μια αποστολή», σχολιάζει η Εμρέ Ερντογάν, μια καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο Μπιλτζί της Κωνσταντινούπολης.

Όταν ο Ερντογάν άσκησε πιέσεις για την εφαρμογή συνταγματικών μεταρρυθμίσεων ώστε να αποκτήσει ο πρόεδρος περισσότερες εξουσίες και να καταργηθεί η θέση του πρωθυπουργού, ο Γιλντιρίμ είπε ότι οι αλλαγές αυτές θα βοηθήσουν ώστε να αποφευχθούν οι φιλονικίες και το πολιτικό χάος που χαρακτήρισαν την πολιτική ζωή της χώρας στις αρχές του ΄90.

Φήμες θέλουν τον Γιλντιρίμ να έχει πλουτίσει από τότε που ξεκίνησε να ασχολείται ενεργά με την πολιτική. Ο ίδιος επιμένει ότι δεν έχει τίποτα να κρύψει και δεσμεύεται να δημοσιοποιήσει την προσωπική του περιουσία.

Ωστόσο η τουρκάλα δημοσιογράφος Πελίν Ουνκέρ καταδικάστηκε τον Ιανουάριο σε ποινή φυλάκισης έπειτα από ρεπορτάζ της στην αντιπολιτευόμενη Cumhuriyet σύμφωνα με το οποίο ο Γιλντιρίμ και οι δύο γιοί του έχουν υπεράκτιες εταιρείες στη Μάλτα.

Έπειτα από έφεση που άσκησε η δημοσιογράφος, η απόφαση ανατράπηκε αλλά η Ουνκέρ αντιμετωπίζει τώρα ξεχωριστή αγωγή από την οικογένεια Γιλντιρίμ, αυτή τη φορά για δυσφήμιση.