Κίνδυνος αφελληνισμού του τραπεζικού συστήματος από βεβιασμένες κινήσεις. Το case της Attica Bank
Σκληρή και πολυμετωπική είναι η μάχη για τον μετοχικό και διοικητικό έλεγχο των τραπεζών, στο πλαίσιο της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησής τους από το ΤΧΣ, με κεφάλαια που θα προέλθουν όμως από δάνειο του ESM. Σε αυτό το πλαίσιο αλλά με διαφορετικά ζητούμενα ισχυρά εγχώρια και διεθνή επιχειρηματικά συμφέροντα, πολιτικοί, διοικήσεις καθώς και ξένοι θεσμικοί παράγοντες ερίζουν για τις διαδικασίες ανακεφαλαιοποίησης, το ποσό καθώς και τον τρόπο εισφοράς των κεφαλαίων και το αντίκρισμα που αυτά θα έχουν σε επίπεδο απόδοσης κεφαλαίων αλλά και επιρροής στη διοίκηση των τραπεζών.
Αν και ο πρωθυπουργός επιχείρησε να θέσει εκ νέου ζήτημα αλλαγής των διοικήσεων των τραπεζών από το βήμα της Βουλής, εν τούτοις το εγχείρημα αυτό ενέχει σημαντικό ρίσκο πλήρους απώλειας του ελέγχου του τραπεζικού συστήματος.
Με δεδομένη την πρόθεση του ESM να ορίσει πρόσωπα στις διοικήσεις των τραπεζών που θα ανακεφαλαιοποιηθούν με τη συμμετοχή του ΤΧΣ, τα πολύ υψηλά standards της SSM, ως προς τα βιογραφικά των τραπεζιτών, αν το πουλόβερ των διοικήσεων ξεκινήσει να ξηλώνεται πριν δημιουργηθούν όλες οι απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας για τη μετάβαση στην επόμενη ημέρα, τότε την επόμενη ημέρα το τραπεζικό σύστημα θα έχει αλλάξει χέρια.
Το safe bet της Attica Bank
Μπροστά σε αυτό ναρκοπέδιο η κυβέρνηση φαίνεται ότι επιλέγει και ένα ασφαλές στοίχημα, αυτό της Attica Bank. Η μικρή τράπεζα, βασικός μέτοχος της οποίας τώρα είναι το ΤΣΜΕΔΕ, μπορεί -αν χρησιμοποιηθεί σωστά- να αποτελέσει την προμετωπίδα της κυβερνητικής πολιτικής στον τραπεζικό τομέα, καθώς διαθέτει επαρκή παρέμβαση σε στοχευμένους κλάδους, κυρίαρχος των οποίων είναι οι κατασκευαστικές, εκεί δηλαδή που θα διαχυθεί το πρώτο σκέλος της αναπτυξιακής στήριξης.
Η Attica Bank, αν και το ΤΣΜΕΔΕ θα χάσει την πλειοψηφία μετά την ανακεφαλαιοποίηση μπορεί εν τούτοις να παραμείνει υπό τον έλεγχο του καθώς ακόμα και χωρίς το 51% μπορεί να διατηρήσει τη σχετική πλειοψηφία, όντας ο μεγαλύτερος μέτοχος. Με τις κεφαλαιακές ανάγκες και τις ανάκγκες ρευστότητας να διαμορφώνονται σε διαχειρίσμα επίπεδα η κυβέρνηση θα έχει περισσότερες επιλογές για τη στήριξη της τράπεζας έμμεσα και άμεσα,
Σε αυτό το πλαίσιο και υλοποιώντας με ταχύτητα σχέδιο οργανικής, λειτουργικής και οικονομικής ανασυγκρότησης η Attica Bank θα μπορούσε να αναδειχθεί σε κόμβο διαχείρισης των κεφαλαίων του πακέτου Γιουνκέρ απολαμβάνοντας το status της National Promotional Bank.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι το ΤΧΣ και κατά συνέπεια ο ESM δεν θα ασκήσουν τα δικαιώματα που απορρέουν από τη συμμετοχή τους, ωστόσο με ένα ισχυρό management η Attica bank θα μπορούσε να πείσει για την αποτελεσματικότητα της. Δεδομένου του μικρού μεγέθους της οι λύσεις μπορούν να επιβληθούν ταχύτερα και με μεγαλύτερη ακρίβεια από τις συστημικές τράπεζες.
Αναβαθμιζόμενη, τέλος, σε συστημική τράπεζα από το 2016 η Attica Bank θα διασφαλίσει όχι μόνο την επιβίωσή της αλλά και τη διεύρυνση της παρέμβασής της στην αγορά.
Τι θέλει η κυβέρνηση
Για την κυβέρνηση μείζονος σημασίας είναι η παρέμβαση στο τραπεζικό σύστημα ώστε να μπορέσει να κατευθύνει ρευστότητα και να ενισχύσει τους κλάδους πάνω στους οποίους το οικονομικό επιτελείο θα επιλέξει να στηρίξει το alternative scenario για την παραγωγική ανασυγκρότηση. Παράλληλα η κυβέρνηση στοχεύει να εκκινήσει διαδικασίες απόδοσης κοινωνικής δικαιοσύνης, στρατηγική που για την εφαρμογή της απαιτεί στενή συνεργασία του τραπεζικού συστήματος τόσο με το υπουργείο Οικονομικών όσο και με τον αναπληρωτή υπουργό διαφάνειας και με τη Δικαιοσύνη.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων, ακόμα και του πρωθυπουργού το τραπεζικό σύστημα κρατά τα κλειδιά και των media με δεδομένο ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου είναι ζημιογόνες και επιζούν βασιζόμενες στη χρηματοδότησή τους από τις τράπεζες.
Ωστόσο το κυβερνητικό επιτελείο αντιμετωπίζει πρόβλημα καθώς οι νέοι κανονισμοί εποπτείας δεν επιτρέπουν την τοποθέτηση προσώπων χωρίς βαριά τραπεζική εμπειρία και σπουδές σε θέσεις ευθύνης, προσωπικό που δεν διαθέτουν -όχι σε επάρκεια τουλάχιστον- τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού.
Στο παιχνίδι και τα διαπλεκόμενα
Παρέμβαση στη διαμόρφωση της επόμενης ημέρας του τραπεζικού συστήματος όμως θέλουν να έχουν και ισχυρά εγχώρια και ξένα επιχειρηματικά συμφέροντα θέλοντας άλλες φορές να διασφαλίσουν τη διάσωσή τους μέσω του τραπεζικού χρήματος και άλλες φορές να επιβληθούν χρησιμοποιώντας τη δύναμη ισχύος των τραπεζών.
Εσχάτως όμως έχουν επανεμφανιστεί και ξένες τράπεζες οι οποίες πιέζουν έμμεσα και κάποιες φορές άμεσα ώστε να αποκτήσουν ενεργό πρόσβαση στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα προσβλέποντας είτε σε μελλοντική επέκταση, είτε εξυπηρετώντας γενικότερους πολιτικούς σχεδιασμούς στο πλαίσιο της ισορροπίας δυνάμεων.
Το άγχος των τραπεζιτών
Αμέτοχες δεν είναι όμως και οι διοικήσεις των τραπεζών καθώς και αρκετά τραπεζικά στελέχη που άλλοτε βρίσκονται στο προσκήνιο και άλλοτε στο παρασκήνιο αλλά θέλουν διατηρήσουν την επαφή τους και τις προσβάσεις τους. Αν και οι διοικήσεις σε δυο από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν αλλάξει εν τούτοις το τραπεζικό σύστημα συνεχίζει να βρίσκεται υπό τον έλεγχο μιας κάστας ανθρώπων που παραμένει στο προσκήνιο και το παρασκήνιο του κλάδου επί 15 χρόνια.
Αυτό δεν είναι απαραίτητα επιλήψιμο είναι ωστόσο η πραγματικότητα, που αποδεικνύει ότι οι ηγεσίες σε τόσο μεγάλους οργανισμούς προέρχονται, συνήθως, από εσωτερική ανέλιξη ανθρώπων και όχι από εγκάθετους καθώς μόνο έτσι διασφαλίζεται η συνέχεια του οργανισμού και η επιβίωσή του.
Κομβικό ρόλο όμως θα έχουν και οι εποπτικές αρχές καθώς και ο ESM, ως βασικός μέτοχος. Για το λόγο αυτό άλλωστε η Ενιαία Αρχή Εποπτείας (SSM) έχει προγραμματίσει την έναρξη της διαδικασίας αξιολόγησης του top management και των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησής τους.
