ΦΕΞ | Η Ξάνθη της πόλης, της παλιάς αλλά και της «νέας»

Στις όχθες του Κόσυνθου, όπως βγαίνει από τα στενά, είναι χτισμένη αμφιθεατρικά η παλιά πόλη, η πόλη ουσιαστικά του 18ου και 19ου, η πρωτεύουσα των ανατολικών καπνών. Ο κύριος πυρήνας αναπτύσσεται στην αριστερή όχθη και απλώνεται στα δυτικά και στα νότια, μέχρι περίπου το σημερινό κέντρο.

Πιο νότια ακόμη οικοδομήθηκαν τα τμήματα της νεότερης και σύγχρονης πόλης, ουσιαστικά κατά μήκος του οδικού άξονα που οδηγούσε προς την Καβάλα. Στις περιοχές αυτές εγκαταστάθηκαν κατά κύριο λόγο μικροαστικές και μεσοαστικές οικογένειες που έφτασαν στην Ξάνθη στην περίοδο της μεγάλης ακμής του καπνεμπορίου και αργότερα, Μουσουλμάνοι από τις γύρω περιοχές καθώς επίσης και ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων από την Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Καππαδοκία.

Ακόμη και σήμερα, μέσα στην ομοιομορφία που επέβαλαν οι μεταπολεμικές και σύγχρονες οικοδομικές πρακτικές και η «οικουμενικότητα του σκυροδέματος», είναι δυνατό να διακρίνει κανείς ίχνη αυτής της διαφοροποίησης ως προς τον τόπο προέλευσης στο δομημένο περιβάλλον. Μιας διαφοροποίησης που αναδείχτηκε σε έναν από τους παράγοντες εκείνους οι οποίοι διαμόρφωσαν την ιδιαίτερη ταυτότητα της πόλης. Γιατί, αν η πόλη οφείλει την οικονομική της ανάπτυξη στον καπνό, το ιδιαίτερο χρώμα της το χρωστά στην οργανική αφομοίωση όλων εκείνων των στοιχείων που χαρακτήριζαν τον ετερογενή πληθυσμό της. Στην Ξάνθη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, στο κυρίαρχο ελληνορθόδοξο και μουσουλμανικό στοιχείο ήρθαν να προστεθούν Εβραίοι, Αρμένιοι, και Ηπειρώτες. Παράλληλα, σε κάποια χρονική στιγμή εγκαταστάθηκαν πληθυσμοί από τα Μαδεμοχώρια της Χαλκιδικής και από το Σαμάκοβο της Αν. Ρωμυλίας . Ακόμη και μετά το προσφυγικό κύμα των αρχών του 20ού αιώνα η πόλη συνεχίζει να δέχεται ξένα πληθυσμιακά στοιχεία. Στις τελευταίες δεκαετίες, σε όλους αυτούς θα προστεθεί ένας μεγάλος αριθμός αστικοποιημένων Πομάκων καθώς επίσης και παλινοστούντες ομογενείς από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες.

Ο τόπος, σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών, πάνω στις κύριες οδούς μετακίνησης από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα, μοιάζει να ευνοεί ο ίδιος αυτές τις πανσπερμίες. Ο επισκέπτης δε θα δυσκολευτεί, ακόμη και σήμερα που οι αντιθέσεις αμβλύνονται παντού, να εντοπίσει σκόρπιες πολύχρωμες ψηφίδες από το εντυπωσιακό εθνολογικό και πολιτισμικό μωσαϊκό που ήταν κάποτε η Ξάνθη.

Δημήτριος Καλπάκης, Αρχαιολόγος

το φεστιβάλ του μήνα

Η παλιά πόλη της Ξάνθης αφηγείται ιστορίες

… έως  Σάββατο 9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017

Η ΦΕΞ σκηνοθετεί μια πραγματικότητα όπου το παρόν της πόλης συνομιλεί με το παρελθόν της. Οι λευκοί τοίχοι των κτηρίων γίνονται καμβάς όπου προβάλλονται ιστορίες ανθρώπων, ιδέες, αναμνήσεις, απόψεις και οράματα. Περιδιαβαίνοντας τα σοκάκια με τα αρχοντικά, τους λαϊκούς μαχαλάδες, ξεδιπλώνεται μπρος στον  επισκέπτη – θεατή – μια πόλη που διαρκώς μεταβάλλεται, με στοιχεία από την ελληνική παράδοση αλλά και τις ευρωπαϊκές επιρροές. Σε τούτο τον εικαστικό, αλλά και ιστορικό περίπατο, οι εικόνες μπερδεύονται με τις μυρωδιές, οι ήχοι της πόλης εμπλέκονται με τη βοή του σύγχρονου γλεντιού που από την «παραλία» ανηφορίζει για μια βδομάδα και συγκατοικεί στην ποικιλότροπη πραγματικότητα της πόλης. Μιας πόλης που δεν έπαψε ν’ αλλάζει, που δεν έπαψε να ζει.   

Αναλυτικά οι εκδηλώσεις στο www.fex.org.gr και στο πρόγραμμα των Γιορτών Παλιά Πόλης του Δήμου Ξάνθης

————————ο —————————–

*Έναρξη των εργαστηρίων

Ενημέρωση & εγγραφές για τα εργαστήρια και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της ΦΕΞ

Παρασκευή 1 έως Σάββατο 30  Σεπτεμβρίου 2017

Λαογραφικό & Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης & Σπίτι πολιτισμού

Οι υπεύθυνοι των εργαστηρίων ενημερώνουν και προτείνουν τις νέες δράσεις των εργαστηρίων. Τον τρόπο λειτουργίας, τους στόχους και τους σκοπούς που θέτουν για το νέο έτος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων της ΦΕΞ.

Οι δράσεις της εβδομάδας

Ο κινηματογράφος των δημιουργών

Η Κινηματογραφική Λέσχη της ΦΕΞ συνεχίζει τον κύκλο προβολών «Ο Κινηματογράφος των Δημιουργών».  Εκείνων των σκηνοθετών που σφράγισαν την τέχνη του κινηματογράφου. Τα έργα τους είναι σύνθετα δημιουργήματα που μέσα από την κατανόηση της γλώσσας τους μπορούμε όχι απλώς να δούμε μια ταινία, μα να νιώσουμε μια κινηματογραφική εμπειρία. Να γοητευτούμε και να συγκινηθούμε κρυφά.

Είσοδος ελεύθερη

Τις Τρίτες  12- 19 & 26  Σεπτεμβρίου 2017

[21.00] Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης

Αφιέρωμα  στον   Ρομπέρ Μπρεσόν

Ο Ρομπέρ Μπρεσόν γεννήθηκε και πέθανε μαζί με τον 20ό αιώνα (1901-1999). Με μόλις 13 ταινίες ως πολύτιμη παρακαταθήκη οργάνωσε μία από τις μεγαλύτερες επαναστάσεις που θα γνώριζε ο δυτικός πολιτισμός. Αυτή που θα χώριζε την ιστορία της έβδομης τέχνης στην μέση. Πριν τον Μπρεσόν υπήρχε μόνο «σινεμά» δηλ. το κινηματογραφημένο θέατρο. Μετά τον Μπρεσόν υπάρχει μόνο «κινηματογράφος» στην κυριολεκτική του έννοια, ως γραφή με εικόνες. Ο κινηματογράφος του υπήρξε πολύ πιο μπροστά από την εποχή του. Τόσο ελλειπτικός και ταυτόχρονα τόσο πλήρης, που πρέπει να φυλάσσεται όπως όλα τα μεγάλα έργα τέχνης που κάποτε προσπάθησαν να ξανασυστήσουν τον κόσμο από την αρχή.

2-3 πράγματα που ξέρω για…  τις  πόλεις

Οι προσκεκλημένοι μας παρουσιάζουν 2-3 πράγματα που θα βοηθήσουν στην κατανόηση «των πόλεων».

Είσοδος ελεύθερη

Τετάρτη 20 Σεπτεμβρίου 2017

[20.00] Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης

«Η ορεινή Θράκη στην αρχαιότητα»

Με τον Διαμαντή Τριαντάφυλλο, Αρχαιολόγο – Επίτιμο Έφορο Αρχαιοτήτων

Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου 2017

[20.00] Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης

«Τα φθινοπωρινά λαογραφικά έθιμα: από του “Σταυρού σταυρώνε και σπέρνε”, μέχρι του Άη Δημήτρη, τα λιομαζώματα και τα νυχτέρια του Νοεμβρίου»

Με την Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου Υποψ. Διδάκτωρ Λαογραφίας ΔΠΘ

Κάτι Παίζει και τις Πέμπτες στο Μουσείο

Τις Πέμπτες 14 -21 & 28  Σεπτεμβρίου 2017

[21.00] Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης

Η κινηματογραφική Λέσχη της ΕΛΜΕ Ξάνθης  & της ΦΕΞ  οργανώνουν ένα κύκλο ταινιών και συζητήσεων με θέματα που αφορούν τους εφήβους & όχι μόνο. Με την υποστήριξη του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Β΄θμιας Εκπαίδευσης

Περισσότερες  πληροφορίες  στο  http://elmexanthis.blogspot.gr/  και στα τηλ 25410 25421- 6932451755

Είσοδος ελεύθερη

Χάρτινες και μουσικές πόλεις

Τα Σάββατα του Σεπτεμβρίου 2017

[20.00] Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης

Η Λέσχη Ανάγνωσης και η ομάδα δημιουργικής γραφής της ΦΕΞ σε συνεργασία με το βιβλιοπωλείο Πυργελή οργανώνουν εκδηλώσεις για το βιβλίο κι όχι μόνο… Παρουσιάσεις βιβλίων, συζητήσεις με συγγραφείς, προβολές και αφιερώματα. Αφιέρωμα  «Με ένα βιβλίο στην παλιά πόλη της Ξάνθης» Αφιέρωμα σε συγγραφείς καλεσμένους στο πλαίσιο των γιορτών παλιά πόλης  . Περισσότερα στο πρόγραμμα των Γιορτών Παλιάς Πόλης 2016                                                           

Είσοδος ελεύθερη

ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΆΣΩ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΉΣΩ ΑΥΤΟΝ ΤΟ ΜΉΝΑ

• • Εκδηλώσεις εργαστηρίων. www.facebook.com/FEXANTHI  
  • Αναλυτικό πρόγραμμα της ΦΕΞ  www.fex.org.gr  

• Εγγραφές στα εργαστήρια της ΦΕΞ

• Γιορτές Παλιάς Πόλης /  Αύγουστος – Σεπτέμβριος 2017

Το πρόγραμμα της ΦΕΞ υλοποιείται με την ευγενική υποστήριξη των:  ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ  •  ΣΕΚΕ ΑΕ  • ΣΜΥΡΔΕΞ ΑΕ    • ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΤΜΕΖΑ  • Ταβέρνα «ΤΟ ΔΡΟΜΑΚΙ»  •  ΟΙΝΟΙ ΣΓΟΥΡΙΔΗ ΕΠΕ • ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΟΡΦΕΑΣ  •  ΚΤΗΜΑ ΒΟΥΡΒΟΥΚΕΛΗ  •  BOUTIQUE HOTEL 1905 •  MEZEBAR– Bar & Gril  •  ΣΚΑΡΠΕΛΟ – συντήρηση έργων τέχνης   •  ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ «ΠΥΡΓΕΛΗ» •   BIO-LIVE σαπωνοποιείο Ξάνθης  •  ΑΒΑΞ – Βιοαέριο Ξάνθης •  

Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης / πολιτιστικό δίκτυο Ξάνθης    

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ    Αντίκα 7, 67132 Ξάνθη  Τηλ.: 25410 25421 – 6937120986  

fexanthis@gmail.com fexorg@otenet.gr   www.fex.org.gr  https://www.facebook.com/FEXANTHI