Η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της Ανατολικής Μεσογείου έχει νόημα και νομική υπόσταση, εφόσον συμφωνήσουν ΟΛΕΣ οι χώρες που εφάπτονται τα θαλάσσια σύνορά τους.

Ο λόγος που η Τουρκία έχει εντείνει κατά το τελευταίο διάστημα τις επιθετικές ενέργειές της σε βάρος μας (Ελλάδα και Κύπρο), είναι η τριμερής συμφωνία του Καΐρου, που δυνητικώς προβλέπει την ρύθμιση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου. Βεβαίως, για να αποκτήσει πλήρη ισχύ αυτή η συμφωνία, όσον αφορά την οριοθέτηση των ΑΟΖ, πρέπει να συμβάλλει και ο άλλος γείτονας, η Τουρκία, είτε μετά από συμφωνία (που δεν προβλέπεται να συμβεί), είτε κατόπιν αποφάσεως Διεθνούς Δικαστηρίου.

Ο κ. Χρ. Καπούτσης, σε άρθρο του στο Onalert, το επισημαίνει. Δεν μπορεί να γίνει τμηματική ρύθμιση των θαλασσίων ζωνών (υφαλοκρηπίδα, Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) στην Ανατολική Μεσόγειο μόνο μεταξύ τριών ή τεσσάρων κρατών (π.χ. Ελλάδας, Αιγύπτου, Κύπρου, Ισραήλ), αλλά η ρύθμιση πρέπει να είναι συνολική, για να είναι λειτουργική.

Η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της Ανατολικής Μεσογείου έχει νόημα και νομική υπόσταση, εφόσον συμφωνήσουν ΟΛΕΣ οι χώρες που εφάπτονται τα θαλάσσια σύνορά τους, που είναι: Τουρκία, Ελλάδα, Κύπρος, Συρία, Λίβανος, Ισραήλ, Αίγυπτος και Λιβύη.

Το «κλειδί» για την Ελλάδα, σε αυτή τη ρύθμιση των θαλασσίων ζωνών, είναι να συμπεριληφθεί και το νησιωτικό συμπλέγματα του Καστελόριζου, ως τμήμα της ελληνικής ΑΟΖ. Αλλά για το θέμα αυτό, θα πρέπει να υπάρξει καταρχήν συμφωνία της Ελλάδας με την Τουρκία, που δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.

Η Τουρκία υποστηρίζει ότι το Καστελόριζο, λόγω της εγγύτητάς του στα τουρκικά παράλια, βρίσκεται εντός των δικών της ορίων, και ως εκ τούτου δεν δύναται να έχει ΑΟΖ. Αυτό σημαίνει, πως η τουρκική ΑΟΖ θα βρεθεί να συνορεύει με την αιγυπτιακή, την ελληνική και την κυπριακή. Στην αντίθετη περίπτωση, διακόπτεται από την ελληνική και η Τουρκία δεν έχει ΑΟΖ στην Μεσόγειο.

Στη νέα Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (του 1982) αναφέρεται ρητώς στο άρθρο 121, ότι όλα τα νησιά που κατοικούνται, δηλαδή που έχουν οικονομική ζωή, διαθέτουν ΑΟΖ και ότι η ΑΟΖ ενός νησιού καθορίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που καθορίζεται και για τις ηπειρωτικές περιοχές. Άρα, σύμφωνα με το Δίκαιο για την Σύμβαση της Θάλασσας (Montego Bay, 1982), έγραψε ο κ. Καπούτσης, το Καστελόριζο έχει ΑΟΖ.

Αν τα πράγματα ήσαν τόσο απλά, τότε δεν θα έπρεπε να ανησυχούμε. Να μου επιτραπεί να υπενθυμίσω την περίπτωση της διαφοράς Μιανμάρ-Μπαγκλαντές, στην οποία είχα αναφερθεί προ καιρού. Το Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας έβγαλε την ετυμηγορία του (14.3.2012) σχετικά με την εδαφική διαφορά μεταξύ της Μιανμάρ και του Μπαγκλαντές στον Κόλπο της Βεγγάλης.

Υπάρχει περιοχή που αμφισβητείται από τις δύο χώρες, για περίπου 40 χρόνια. Η διαφορά είχε οδηγήσει σε σχεδόν ένοπλη σύγκρουση το 2008, όταν η Βιρμανία (Μιανμάρ) ξεκίνησε γεωτρήσεις με συνοδεία πολεμικών πλοίων,50 χλμ από τις ακτές ενός νησιού (κατοικημένου) που ανήκει στο Μπαγκλαντές. Το Μπαγκλαντές είχε στείλει, με τη σειρά του, πολεμικά πλοία και είχε συγκεντρώσει στρατεύματα στα σύνορα μεταξύ των δυο χωρών, πριν να πέσουν οι εντάσεις.

Στην απόφασή του, το δικαστήριο όρισε την θαλάσσια γραμμή-σύνορα μεταξύ των δύο κρατών, προτείνοντας μια συμβιβαστική λύση. Εκτίμησε ότι οι δύο χώρες έπρεπε να έχουν την κυριαρχία επί των αντίστοιχων χωρικών υδάτων στην υφαλοκρηπίδα τους.

Η Τουρκία προβάλει το επιχείρημα ότι το σύμπλεγμα των 14 νησίδων-βραχονησίδων της περιοχής του Καστελόριζου (κατοικούνται οι νησίδες Μεγίστη, Ρω, Στρογγύλη) διέπεται από ειδικό καθεστώς, των αποκομμένων νησίδων που επικάθονται επί της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Άρα, τα νησιά αυτά δεν διαθέτουν ούτε ΑΟΖ, ούτε και έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα, υποστηρίζει η Άγκυρα!

Σύμφωνα με Διεθνές Δίκαιο, ένα παράκτιο κράτος αποκτάει ΑΟΖ με μονομερή δήλωση ανακήρυξης. Και στη συνέχεια, συνάπτει συμφωνίες οριοθέτησης με τα γειτονικά κράτη. Εάν δεν καταστεί δυνατή η συμφωνία οριοθέτησης, τότε η διαφορά τους λύνεται με παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο. Το ερώτημα είναι, ένα Διεθνές Δικαστήριο, που όλοι γνωρίζουμε πως παίρνει πολιτικές και όχι νομικές αποφάσεις, είναι βέβαιο ότι θα μας δικαιώσει; Και αν είμαστε βέβαιοι -αφού συνεχώς επικαλούμαστε το Διεθνές Δίκαιο- γιατί δεν οριοθετούμε την ΑΟΖ ανοίγοντας τον δρόμο για το Διεθνές Δικαστήριο;

Ας φροντίσει η Ελλάδα να ενδυναμώσει, ώστε να προστατεύσει μόνη της τα θαλάσσια όριά της, και ας μη τρέφει τον λαό με κούφιες ελπίδες, ως προς την οριοθέτηση της ΑΟΖ με Κύπρο και Αίγυπτο. Επί τέσσερα χρόνια περιμένει η Κύπρος να αρχίσουν οι συζητήσεις μαζί της γι’ αυτό το θέμα.