Μετά την αιφνιδιαστική ανακοίνωση του πρωθυπουργού ότι ακυρώνεται ο διαγωνισμός πώλησης του 67% του λιμένα Αλεξανδρούπολης, λίγο πριν την ολοκλήρωση του σχετικού διαγωνισμού, μήπως έχει σειρά αυτό της Καβάλας; Το ερώτημα μοιάζει αστήρικτο, καθώς φαινομενικά οι περιπτώσεις των δύο περιφερειακών λιμένων δεν έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά.

Το αμερικανικό ενδιαφέρον για την Αλεξανδρούπολη έχει εκδηλωθεί εδώ και χρόνια, εξαιτίας της γεωστρατηγικής της θέσης, που προσφέρει μια εναλλακτική μεταφοράς έναντι των στενών και μια γρήγορη πρόσβαση στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Η λειτουργία της πλωτής αποθήκης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) συμβάλλει στην προσπάθεια ενεργειακής απεξάρτησης από το ρώσικο αέριο, κάτι που ενδιέφερε τόσο την αμερικανική πλευρά όσο και αυτή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Με την ανανεωμένη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ, το 2019, και φυσικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, η σημασία της Αλεξανδρούπολης ανέβηκε κατακόρυφα. Τόσο που ίσως θεωρήθηκε ότι η εμπλοκή ιδιωτών μπορεί να ήταν περιττή, αν όχι προβληματική.

Στην Καβάλα το στοιχείο της γεωστρατηγικής δεν είναι τόσο έντονο. Ούτε FSRU , ούτε «μικρή Σούδα» λειτουργεί εκεί, ούτε το επενδυτικό ενδιαφέρον ήταν τόσο έντονο. Σε αντίθεση με την περίπτωση της Αλεξανδρούπολης, που σχεδιαζόταν η πώληση του 67% των μετοχών του Οργανισμού Λιμένος, στην περίπτωση της Καβάλας ακολουθήθηκε το μοντέλο της υποπαραχώρησης.Η πόλη διαθέτει δύο λιμενικές υποδομές. Ο λιμένας Απόστολος Παύλος βρίσκεται εντός της πόλης και εξυπηρετεί την ακτοπλοΐα. Ο λιμενοβραχίονας Φίλιππος Β΄ βρίσκεται σε απόσταση περίπου 6 χλμ, και περιλαμβάνει τον υφιστάμενο προβλήτα με επιστρωμένη έκταση, εμβαδού περίπου 117στρ., καθώς και έναν κυματοθραύστη. Από εκεί εξυπηρετούνται τα εμπορικά πλοία που μεταφέρουν γενικό φορτίο, ξηρό χύδην φορτίο και περιστασιακά εμπορευματοκιβώτια.

Υπάρχουν όμως και κάποιες ομοιότητες. Οι ίδιες εταιρείες εκδήλωσαν ενδιαφέρον και για τα δύο λιμάνια. Συγκεκριμένα στη Β’ Φάση και των δύο διαγωνισμών πέρασαν οι QUINTANA INFRASTRUCTURE & DEVELOPMENT και ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΕ, η GOLDAIR CARGO AE συμμετείχε μέσω διαφορετικών επιχειρηματικών σχημάτων.

Τέλος, για τα δύο λιμάνια δημιουργήθηκαν δύο κοινοπραξίες με παρόμοια σύνθεση. Στην INTERNATIONAL PORT INVESTMENTS ALEXANDROUPOLIS, συμμετείχαν οι εταιρείες BLACK SUMMIT FINANCIAL GROUP – EUROPORTS -EFA GROUP και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ενώ σχεδόν το ίδιο σχήμα χωρίς την EUROPORTS συγκρότησε την INTERNATIONAL PORT INVESTMENTS KAVALA.

Διαφορετικά σενάρια συζητήθηκαν σχετικά με αυτή τη «σύμπτωση» στις προσφορές. Είτε κάποιοι ήθελαν τα δύο λιμάνια «πακέτο», είτε ήλπιζαν ότι θα μπουν «σφήνα». Πάντως, ενώ η ανακοίνωση των εταιρειών που πέρασαν στη Β’ φάση έγινε ταυτόχρονα, οι διαγωνισμοί προχώρησαν με διαφορετικούς ρυθμούς.

Στην περίπτωση της Αλεξανδρούπολης δόθηκαν τρεις παρατάσεις, στοιχείο ενδεικτικό των ζυμώσεων και της σύγκρουσης συμφερόντων και έτσι προηγήθηκε ο διαγωνισμός για το λιμάνι της Καβάλας. Σε αυτή την περίπτωση το μοναδικό σχήμα που εκδήλωσε ενδιαφέρον ήταν η INTERNATIONAL PORT INVESTMENTS KAVALA και τον περασμένο Μάιο αναδείχθηκε προτιμητέος επενδυτής, με προσφορά 1,8 εκατ. ευρώ εφάπαξ αμοιβή υπο-παραχώρησης και απόδοση ετήσιας αμοιβής στο ελληνικό δημόσιο μίγμα σταθερής και μεταβλητής αμοιβής και την υποχρέωση να κάνει επενδύσεις 36 εκατ. ευρώ.

Στην περίπτωση της Αλεξανδρούπολης, οι προσφορές κατατέθηκαν τελικά τον Σεπτέμβριο και η ΙNTERNATIONAL PORT INVESTMENTS ALEXANDROUPOLIS ήταν μία από τις δυο εταιρείες που κατέθεσαν τελικά δεσμευτικές οικονομικές προσφορές, αλλά «έφτασαν στην πηγή και δεν ήπιαν νερό» καθώς ο διαγωνισμός ακυρώθηκε.

Με δεδομένο ότι το σχήμα που αναδείχθηκε προτιμητέος επενδυτής στην Καβάλα είναι σχεδόν ίδιο με αυτό που επεδίωκε να αποκτήσει τον έλεγχο και του λιμένα Αλεξανδρούπολης, το προηγούμενο διάστημα διατυπώθηκαν διάφορες εικασίες σχετικά με το αν ήθελε τα δύο λιμάνια «πακέτο». Τώρα μένει να αποδειχθεί το βάσιμο ή όχι αυτών των εικασιών. Αν δηλαδή θα επικρατήσει η λογική «όλα ή τίποτα» και θα υπάρξει υπαναχώρηση από πλευράς επενδυτών (ή και του ελληνικού δημοσίου…) ή αν θα προχωρήσει κανονικά η διαδικασία της υποπαραχώρησης.

Επισήμως το ΤΑΙΠΕΔ δεν τοποθετείται. Όσοι παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς τη διαδικασία, δεν βλέπουν επί του παρόντος κανένα “σύννεφο” στη διαδικασία, που έχει ήδη δρομολογηθεί. Βεβαίως ακόμα δεν έχουν “πέσει υπογραφές”, καθώς εκκρεμεί η αποστολή της σύμβασης στο Ελεγκτικό Συνέδριο για προσυμβατικό έλεγχο.

Το αρχικό χρονοδιάγραμμα του ΤΑΙΠΕΔ προέβλεπε ότι η σύμβαση θα υπογραφεί το πρώτο τρίμηνο του 2023 για την υπο-παραχώρηση του εμπορικού λιμανιού «Φίλιππος Β» για 40 έτη. Όσο για το επιβατικό λιμάνι «Απόστολος Παύλος» το ΤΑΙΠΕΔ θα αναλάβει το επόμενο διάστημα να εκπονήσει ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξής του, όπως ακριβώς και στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης.