Επιβάλλεται να θεωρηθεί δεδομένο πως η Τουρκία ούδ’ επί στιγμή θα εγκαταλείψει την πρόθεσή της για συνεκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων Ελλάδας και Κύπρου. Άλλωστε, τα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα του αμερικανικού υπουργείου εξωτερικών, δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία, ότι από το 1975 έχει αποφασιστεί, απλώς αναμένεται ο κατάλληλος χρόνος και συνθήκες, προκειμένου να γίνει αποδεκτό από τον ελληνικό λαό λιγότερο επώδυνα.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Ερντογάν μίλησε για «μισά-μισά» παρόντος του κ. Σαμαρά. Πού δεν είναι ακριβώς έτσι, επειδή υπάρχει και ο τρίτος μνηστήρας, η αμερικανική εταιρία δηλαδή που θα αναλάβει τις έρευνες και την εξόρυξη. Το ίδιο επιδιώκεται και για την Κύπρο, όπου εκεί έχουν προχωρήσει οι διαδικασίες, γι’ αυτό και η Τουρκία την έθεσε σε πρώτη προτεραιότητα.
Κατ’ αρχάς, πέρα από τα σενάρια που έχουν διαμορφωθεί, η Άγκυρα διαμηνύει προς κάθε κατεύθυνση ότι δεν θα επιτρέψει στην Κυπριακή Δημοκρατία να εξορύξει μονομερώς υδρογονάνθρακες. Αυτές οι προειδοποιήσεις αγγίζουν και τις εμπλεκόμενες εταιρείες, αλλά και κράτη της περιοχής.
Σε άρθρο της η εφημερίδα της Λευκωσίας «Φιλελεύθερος», συνοψίζει τα τρία σενάρια που σχεδιάζει η Άγκυρα. Το πρώτο τουρκικό σενάριο προϋποθέτει την επίλυση του Κυπριακού με σύσταση ενός «νέου κράτους» και στη συνέχεια να προχωρήσουν οι έρευνες εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου.
Το δεύτερο σενάριο αφορά την σύσταση μιας κοινής επιτροπής για την εξόρυξη του φυσικού αερίου και την διαχείριση των εσόδων, σε περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό δεν καταλήξουν σε λύση του προβλήματος.
Το τρίτο σενάριο αφορά την σύσταση μιας επιτροπής από την Ελλάδα και την Τουρκία για την εποπτεία των ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ. Είναι η φόρμουλα που έχει παρουσιάσει ο Τούρκος πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα.
Η σύσταση μιας τέτοιας επιτροπής ουσιαστικά παρακάμπτει πλήρως την Κυπριακή Δημοκρατία. Να σημειώσω ότι το ελληνικό ΥΠΕΞ καθησύχασε τους Κυπρίους -μετά τα δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο- ότι δεν πρόκειται να συσταθεί τέτοια επιτροπή. Γίνεται φανερό πάντως, ότι στο πλαίσιο αυτού του σχεδιασμού η Άγκυρα επιχειρεί να στήσει ένα σκηνικό στο οποίο να εμπλέξει την Ελλάδα και σε λιγότερο βαθμό τη Βρετανία, ενεργοποιώντας τον μύθο των εγγυητριών δυνάμεων. Δεν πρέπει να θεωρείται τυχαίο το γεγονός ότι υπάρχει μια συστηματική προσπάθεια για προσέγγιση με την Αθήνα (ενώ με το Λονδίνο οι γέφυρες συνεννόησης είναι συνεχείς και μόνιμες).
Φαίνεται επομένως, πως όλα τα σενάρια έχουν ως κοινό παρονομαστή την εμπλοκή της Άγκυρας στην αξιοποίηση και διαχείριση του φυσικού πλούτου της Κύπρου. Αυτό θα γίνει είτε μέσω των Τουρκοκυπρίων, είτε με «λύση» του Κυπριακού είτε χωρίς.
Οι Τούρκοι αξιωματούχοι προβάλλουν το επιχείρημα ότι μπορεί να αντιμετωπισθεί ως ένα πακέτο που θα περιλαμβάνει την επίλυση του Κυπριακού, ενός προβλήματος «που ταλαιπωρεί τη διεθνή κοινότητα» και ταυτοχρόνως τον «δίκαιο διαχωρισμό» των υδρογονανθράκων.
Η μεταφορά του φυσικού αερίου με αγωγούς μέσω Τουρκίας στην Ελλάδα και ακολούθως στην Ευρώπη αποτελεί βασική επιδίωξη της Άγκυρας. Ο ρωσοτουρκικός αγωγός για να κατασκευασθεί και λειτουργήσει πρέπει να εγκριθεί από την Ε.Ε. και αυτό δεν είναι βέβαιο ότι θα γίνει, αφού ήδη ματαίωσε τον South Stream. Επομένως, της χρειάζεται το αέριο της Κύπρου, επειδή δεν είναι βέβαιο ότι θα συμφωνήσει με το Ισραήλ, το οποίο ήδη, όπως έγραψα και προχθές, αποφάσισε να διαθέσει το αέριο σε Ιορδανία και Αίγυπτο.
Αλλά, και συμφώνως προς δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου, ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας, κ. Τανέρ Γιλντίζ, δήλωσε πρόσφατα ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να υπογράψει συμφωνία για κατασκευή αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου με το Ισραήλ, κάτι που προέκυψε μετά την πρόσφατη επιχείρηση του Ισραήλ στην Λωρίδα της Γάζας.
Ο δε εκτελεστικός Διευθυντής της Delek, κ. Άσαφ Βάρτφελντ, δήλωσε ότι η εταιρεία του δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τις προσπάθειες για να καταλήξει σε συμφωνία για εξαγωγή φυσικού αερίου με την Τουρκία, παρόλο που υπάρχει διπλωματική αναταραχή μεταξύ των δύο χωρών. Η άλλη επιλογή για την εταιρεία, σύμφωνα πάντα με τα δημοσιεύματα, είναι μια συμφωνία με την British Gas, χρησιμοποιώντας της εγκαταστάσεις της Αιγύπτου.
Φοβάμαι, πως τα εσωτερικά οικονομικά και πολιτικά γεγονότα, δεν μας επιτρέπουν να παρακολουθήσουμε επισταμένως τις κινήσεις της Τουρκίας, γι’ αυτό θα βρεθούμε πάλι να ακολουθούμε τις καταστάσεις, αντί να τις διαμορφώνουμε.
Ο Μακεδών
