Ο 28χρονος επιχειρηματίας που φέρεται να ξάφρισε τις τράπεζες της Μολδαβίας σε χρόνο-αστραπή.

Ήταν Νοέμβριος του 2014 όταν ένα τεραστίων διαστάσεων ποσό για τα δεδομένα της Μολδαβίας, που αντιστοιχεί ούτε λίγο ούτε πολύ στο 12% του ΑΕΠ της χώρας (!), εξαφανίστηκε μυστηριωδώς από τα ταμεία τριών τραπεζών.

Η Κεντρική Τράπεζα του φτωχού έθνους του πρώην Ανατολικού Μπλοκ δεν είχε καν ιδέα πώς εξαφανίστηκε το ποσό-μαμούθ, παραμένοντας ανήμπορη να λύσει τον γρίφο της πρωτοφανούς στα χρονικά απάτης, γι’ αυτό και ανέθεσε την οικονομική έρευνα στην ανεξάρτητη φίρμα ελεγκτών της Kroll.

Οι έρευνες απέδωσαν καρπούς και σύντομα ο 28χρονος Ιλάν Σορ αναγορεύτηκε σε «εγκέφαλο» της κολοσσιαίας κομπίνας, αν και τα αποτελέσματα της έρευνας κρατήθηκαν κρυφά για καιρό. Κι αυτό γιατί ο Σορ είναι ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Μολδαβίας και παντρεμένος με ρωσίδα ποπ σταρ, γιος μάλιστα ενός αξιοσέβαστου επιχειρηματία που έκανε περιουσία ιδρύοντας τα πρώτα duty-free της χώρας.

Η εμπιστευτική έκθεση της Kroll δόθηκε στη δημοσιότητα μέσα στο 2015 από τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο της Μολδαβίας όταν χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν στην πρωτεύουσα Κισινάου για την υπόθεση που είχε ήδη φτάσει στον ημερήσιο Τύπο και απειλούσε να γκρεμίσει τόσο το τραπεζικό σύστημα όσο και την ίδια την εθνική οικονομία! Όσο για τον Σορ, περιορίστηκε σε μια λιτή έγγραφη δήλωση σύμφωνα με την οποία αρνείται όλες τις κατηγορίες.

Κι αυτοί έμελλε να είναι μόνο οι τίτλοι αρχής μιας κατάφωρα περίεργης υπόθεσης τραπεζικής απάτης που πολλοί έσπευσαν να χαρακτηρίσουν ως το «νέο έγκλημα του αιώνα»…

Η περίεργη κομπίνα που τέλος δεν έχει

Μυστήριο παραμένει πώς βυθίστηκε ένα από τα φτωχότερα έθνη της Ευρώπης σε ακόμα βαθύτερη κρίση, όταν 1 δισ. δολάρια έκαναν φτερά από τα ταμεία των τριών μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας και πέρασαν στα χέρια βρετανικών εταιριών και offshore λογαριασμών.

Κι αυτός που φαίνεται να ξέρει κρατά τα χαρτιά του κλειστά, παρά το γεγονός ότι ενοχοποιήθηκε από την έρευνα του ελεγκτικού μηχανισμού της παγκοσμίου βεληνεκούς Kroll. Ο «εγκέφαλος» της υπόθεσης φέρεται να ενορχήστρωσε και να συντόνισε μαεστρικά ένα πολύπλοκο πλέγμα συναλλαγών -σωστή σπαζοκεφαλιά-, που οδήγησε τις τρεις κορυφαίες μολδαβικές τράπεζες (Unibank, Banca Sociala και Banca de Economii) στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Με λίγα λόγια, μια σειρά από δάνεια, ύψους 1 δισ. δολαρίων, μεταφέρθηκαν μέσα σε 3 μέρες (24-26 Νοεμβρίου) σε μια χούφτα εταιριών με έδρα τη Βρετανία και το Χονγκ-Κονγκ, περνώντας πρώτα μέσα από offshore λογαριασμούς για να χαθούν τα ίχνη τους.

Σύμφωνα πάντως με την έκθεση της Kroll, οι τρεις τράπεζες συμφώνησαν στην ύποπτη αυτή μετακίνηση κεφαλαίων παρά το γεγονός ότι δεν είχαν «υγιή οικονομική λογική». Όσο για την περίεργη διαδρομή των δανείων, αποστράγγισαν τις τρεις τράπεζες από τα κεφάλαια φτάνοντάς τες σε σημείο «να μην είναι πλέον βιώσιμες»…

Ως αποτέλεσμα της αστρονομικής για τα δεδομένα της χώρας απάτης, το κράτος αναγκάστηκε να παρέμβει για να διασώσει τις τράπεζες με περισσότερα από 870 εκατ. δολάρια, κάτι που δημιούργησε νέα τρύπα στα δημοσιονομικά της Μολδαβίας που ανήλθε στο 1/8 του ΑΕΠ της. Ταυτοχρόνως, το σκάνδαλο ταρακούνησε συθέμελα τον εύθραυστο κυβερνητικό σχηματισμό της χώρας και λίγο έλειψε να επέλθει η ολοκληρωτική καταστροφή.

Ποιος είναι όμως ο μυστηριώδης μεγιστάνας του τοπικού επιχειρείν που η απόρρητη έκθεση των ανεξάρτητων ερευνητών θέλει «εγκέφαλο» της κομπίνας; Όπως είπαμε, ο ίδιος αρνείται κάθε κατηγορία και ισχυρίζεται ότι η έκθεση βασίζεται στα μητρώα της Κεντρικής Τράπεζας, τα οποία δεν αποδεικνύουν τίποτα, καθώς δεν έχουν στα χέρια τους κανένα αποδεικτικό…

Ο Ιλάν Σορ, ο γιος του Μιρόν

Ο Ιλάν Σορ είναι ένας νέος και φέρελπις επιχειρηματίας της Μολδαβίας με πολύ ισχυρές και υψηλόβαθμες διασυνδέσεις στην οικονομική και πολιτική ελίτ. Γόνος επιχειρηματικής δυναστείας, κληρονόμησε μια σειρά από εταιρίες, μεταξύ των οποίων και την αλυσίδα των καταστημάτων αφορολόγητων ειδών της χώρας, από τον πατέρα του Μιρόν, ο οποίος μετακόμισε από το Ισραήλ στη Μολδαβία όταν ο Ιλάν ήταν μόλις τριών ετών.

Ο γόνος είναι ιδιοκτήτης της πρωταθλήτριας ποδοσφαιρικής ομάδας της Μολδαβίας και μέγας χορηγός της εθνικής Ένωσης Αντισφαίρισης, την ίδια ώρα που ο όμιλός του κατέχει δύο τηλεοπτικούς σταθμούς, ασφαλιστικές εταιρίες και 39 συνολικά επιχειρήσεις.

Ως μια από τις πιο προβεβλημένες προσωπικότητες του εγχώριου επιχειρείν, καθώς δεν κρύβει ούτε τα πλούτη του ούτε τη δίψα του για φήμη και κοινωνική δόξα, ο Σορ ζούσε πάντα τη μεγάλη ζωή, κυκλοφορώντας με τον στόλο του από πολυτελή αυτοκίνητα και το ιδιωτικό του τζετ, όταν δεν παντρευόταν τη ρωσίδα ποπ τραγουδίστρια σύζυγό του σε ιστορικό κτίριο του Κισινάου που στέγαζε άλλοτε το Κοινοβούλιο. Η κακόγουστη επίδειξη πλούτου του Σορ καλά κρατεί εδώ και χρόνια, καθώς όλοι ξέρουν ότι με τα χρήματά του μπορεί να αγοράσει τα πάντα…

Η απόρρητη έκθεση της Kroll

Σύμφωνα με το άτυπο κατηγορητήριο της ανεξάρτητης φίρμας ελεγκτών, ο Ιλάν Σορ ήταν ο κινητήριος μοχλός του μεγάλου κόλπου, αν και δεν είναι σαφές αν έδρασε μόνος ή αν είχε αντιθέτως και συνεργούς. Μπορεί πλέον να είναι ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Banca de Economii, διατείνεται ωστόσο σταθερά ότι τίποτα δεν τον συνδέει με τις άλλες δύο τράπεζες, πέρα φυσικά από την πελατειακή σχέση που διατηρεί ως μεγαλοεπιχειρηματίας.

Είναι όμως οι ύποπτες και εν πολλοίς παράλογες κινήσεις των τριών τραπεζών που έφεραν τις ανεξάρτητες αρχές στα ίχνη του. Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Μολδαβίας, Dorin Dragutanu, δήλωσε: «Κανείς δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα των επισφαλών δανείων με ακόμα πιο επιθετική δανειακή πολιτική … Γι’ αυτό και είναι πολύ δύσκολο να πιστέψει κανείς την εκδοχή του κυρίου Σορ». Τα δάνεια που γονάτισαν τον εγχώριο τραπεζικό τομέα κινήθηκαν σε εταιρίες που ελέγχονται έμμεσα ή άμεσα από τον Σορ. Η Banca Sociala, για παράδειγμα, η οποία ελέγχεται από επιχειρηματικό όμιλο που σχετίζεται με τον Σορ, δάνεισε 750 εκατ. δολάρια σε πέντε μολδαβικές επιχειρήσεις που συνδέονται ευθέως με τον Σορ. Και βέβαια οι εταιρίες που καρπώθηκαν τα δανειακά κεφάλαια παραμένουν σκιώδεις, με πλαστές διευθύνσεις στο Κισινάου και ιδιοκτήτες που δεν είναι εύκολο να εντοπιστούν.

Οι έρευνες υπαινίσσονται ότι οι τρεις επίμαχες τράπεζες είχαν περάσει σιωπηλά στον έλεγχο του Σορ, γι’ αυτό και μοίρασαν απλόχερα δάνεια στις πέντε επιχειρήσεις-βιτρίνα του, χωρίς μάλιστα εγγυήσεις. Τα κεφάλαια φυγαδεύτηκαν τάχιστα εκτός χώρας και κατέληξαν σε offshore φορολογικούς παραδείσους που συνδέονται με ομίλους που εδρεύουν σε Βρετανία και Χονγκ-Κονγκ. Ταυτοχρόνως, τα ηλεκτρονικά ίχνη των κινήσεων διαγράφηκαν από τα μητρώα των τερματικών!

Και για να γίνει η υπόθεση ακόμα πιο περίεργη και σκοτεινή, οι επιχειρήσεις που ευεργετήθηκαν από τα δάνεια δεν τα χρωστούν πλέον στην Banca Sociala αλλά σε σκιώδη βρετανικό χρηματοπιστωτικό φορέα (Fortuna United LP), που εξαγόρασε κάποια στιγμή το σύνολο του ποσού! Και σαν να μη φτάνει αυτό, η Fortuna United LP εδρεύει, μαζί με άλλες 421 εταιρίες, σε διαμέρισμα του Εδιμβούργου(!), όντας κοινοπραξία δύο εταιριών με έδρα τις Σεϊχέλες. Τα όποια μάλιστα αποδεικτικά έγγραφα των συναλλαγών φορτώθηκαν σε ένα βανάκι που είχε δηλωθεί κλεμμένο και βρέθηκε αργότερα καμένο ολοσχερώς. Και βέβαια ανήκε σε μια από τις εταιρίες του Σορ!

Οι μολδαβικές ανακριτικές αρχές προσπαθούν τώρα να ξεδιαλύνουν την ομολογουμένως μπλεγμένη υπόθεση σε μια γιγαντιαία επιχείρηση που θα φέρει στο στόχαστρο το σύνολο σχεδόν της οικονομικής και πολιτικής ελίτ της χώρας, περισσότερους από 100 ισχυρούς ανθρώπους δηλαδή, μεταξύ των οποίων και πέντε πρώην πρωθυπουργούς. Για την ώρα, ο «εγκέφαλος» Ιλάν Σορ έχει κατηγορηθεί μόλις με μία κατηγορία, για κατάχρηση εξουσίας της θέσης του ως προέδρου της Banca de Economii. Έχει βέβαια τεθεί σε κατ’ οίκον περιορισμό, αν και έβγαινε συχνά-πυκνά καθώς κατέβηκε υποψήφιος στις δημαρχιακές εκλογές στη γενέτειρά του, στα βόρεια του Κισινάου. Κέρδισε φυσικά (με 62%), εν μέρει και γιατί έδινε δώρα στο κοινό κατά τις προεκλογικές του συγκεντρώσεις σακούλες με οδοντόπαστες, σαμπουάν και σκόνη πλυντηρίου!

Το απίστευτο σε έκταση και μέγεθος σκάνδαλο απειλεί ακόμα και την ευρωπαϊκή προοπτική της Μολβαδίας, όπως ισχυρίζονται υψηλόβαθμοι κρατικοί αξιωματούχοι. Η Παγκόσμια Τράπεζα υπογράμμισε μάλιστα την υπόθεση ως τον βασικό δράστη για την αποσταθεροποίηση της εγχώριας οικονομίας. Όσο για την καταβαραθρωμένη εθνική αξιοπιστία και την τεράστια διαφθορά στο εσωτερικό της χώρας, βρήκαν επιτέλους τον Νο 1 υπαίτιό τους…