Οι 300 του Έβρου στη Μάχη της Κρήτης

Τον Μάιο του 1941, εκατοντάδες στρατιώτες από την Θράκη πολέμησαν στην Μάχη της Κρήτης. Μετά την μάχη και την επικράτηση των Γερμανών, όσοι δεν είχαν σκοτωθεί, συνελήφθησαν και για ένα διάστημα κρατήθηκαν αιχμάλωτοι στο νησί.

Αργότερα οι Γερμανοί τους μετέφεραν πίσω στην Θράκη, όπου εκεί αφέθησαν ελεύθεροι προκειμένου να επιστρέψουν στα σπίτια τους.

Μετά από μία έρευνα που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη Θράκη…εντοπίστηκαν επιζώντες βετεράνοι και απόγονοι άλλων τους οποίους δεν προλάβαμε εν ζωή.

Στον Έβρο, όσοι γνωρίζουν αυτό το περιστατικό, κάνουν λόγο για τους «300 του Έβρου στη Μάχη της Κρήτης».

Μέχρι πρότινος οι ιστορικές αναφορές ήταν φτωχές και το γεγονός αυτό σιγά σιγά ξεχνιόταν.

Το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης μόλις κυκλοφόρησε την έκδοση με τα απομνημονεύματα τουΧρήστου Ρουσσόπουλου, ενός Εβρίτη στρατιώτη που πολέμησε στη Μάχη της Κρήτης.

Φωτογραφία από τον «μεγάλο βομβαρδισμό» του Ηρακλείου της 27ης Μαΐου του 1941 που περιγράφει ο τότε στρατιώτης Χρήστος Ρουσόπουλος

Ο Χρήστος Ρουσσόπουλος, από το Μέγα Ζαλούφι Ανατολικής Θράκης και κάτοικος Χειμωνίου Ορεστιάδας, κρατούσε ημερολόγιο όπου κατέγραφε λεπτομερώς τη μάχη στο Ηράκλειο και την τύχη του ίδιου όσο και των άλλων στρατιωτών από τη Θράκη.

Οι μαρτυρίες του Χρήστου Ρουσσόπουλου παραχωρήθηκαν στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης από την οικογένεια του, προκειμένου να εκδοθούν.

Στο επίμετρο της έκδοσης παρατίθενται και μαρτυρίες άλλων Εβριτών οι οποίες καταγράφηκαν κατά την πρόσφατη έρευνα στη Θράκη.

Σπάνια φωτογραφία της περιοχής της «Χανιόπορτας» αμέσως μετά την επικράτηση των Γερμανών. Διακρίνονται τα οδοφράγματα που είχαν σηκώσει οι αμυνόμενοι με πέτρες και δύο βρετανικά φορτηγά που είχαν πέσει στα χέρια των γερμανών αλλά ακινητοποιήθηκαν από Ελληνικά πυρά.

Σε πολλά χωριά της Κρήτης ακόμα μιλούν για τους στρατιώτες από τον Έβρο, τους οποίους φιλοξενούσαν για ένα διάστημα, την περίοδο της αιχμαλωσίας τους. Επίσης σε σπίτια του Έβρου διασώζονται στρατιωτικές φωτογραφίες που πάρθηκαν στην Κρήτη την περίοδο εκείνη.

Οι πρώτοι αλεξιπτωτιστές πέφτουν στην περιοχή του Ηρακλείου το απόγευμα της 20ης Μαΐου. Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη από βρετανική αμυντική θέση κοντά στα «Δύο Αοράκια».

«…Και να, η ώρα δύο το μεσημέρι της 27ης του Μάη 1941 πάντα. Σε λίγο πλακώνουν αμέτρητα γερμανικά αεροπλάνα βομβαρδιστικά. Κάνουν κύκλους γύρω από το Ηράκλειο. πολυβολούν όπου καταλαβαίνουν ότι υπάρχει ελληνικός στρατός ή υποψιάζονται ότι υπάρχει. Αυτό βαστάει περίπου μία ώρα. Και σε μεμονωμένο στρατιώτη, αν δουν, κάνουν βουτιά και πολυβολούν. Τα αγγλικά αντιαεροπορικά συνέχεια βάλλουν στα αεροπλάνα αυτά, τόσο από το αεροδρόμιο όσο και από το λιμάνι και τη δυτική παραλία. Πολλά πετούν χαμηλά και κάνουν επίτηδες φοβερό κρότο, μήπως από το φόβο οι Έλληνες υψώσουν άσπρες σημαίες […]

Ο κρότος που κάνουν τα αεροπλάνα πετώντας και ο κρότος των βομβών σου παίρνουν τα αυτιά. Νομίζεις ότι θα βουλιάξει το Ηράκλειο μαζί με τον κόσμο του. Καπνοί και σκόνες σύννεφο βγαίνουν από την πόλη, απλώνονται παντού. Ο άμαχος κόσμος του Ηρακλείου είναι μέσα στα αθάνατα τείχη, από τον πολύ κρότο τα τείχη σείονται και πέφτουν πετρίτσες και χώματα, όλα αυτά σκορπούν τον φόβο και τον τρόμο στον κοσμάκη. Φοβούνται να μην πέσουν τα τείχη. Παίρνουν την απόφαση να βγουν έξω και, αν μπορέσουν, να φύγουν από την πόλη.

Τα καταφύγια στα τείχη αυτά δεν έπεσαν. Μα ο κοσμάκης από τον φόβο του βγαίνει έξω και παίρνει δρόμο για να φύγει από την πόλη. Οι Γερμανοί είναι αιμοβόροι, είναι φασίστες, δεν λυπούνται κανέναν. Είναι πρόθυμοι να κάψουν πόλεις και χωριά, αρκεί να πετύχουν το σκοπό τους…»

Το απόσπασμα προέρχεται από την μαρτυρία για τη Μάχη της Κρήτης του στρατιώτη Χρήστου Ρουσόπουλου, που υπήρξε ένας από τους υπερασπιστές της πόλης του Ηρακλείου στο διάστημα από 20 μέχρι και την 30η Μαΐου του 1941. 

Το βιβλίο αποτελεί έκδοση της ΕΚΙΜ, (Ιστορικό Μουσείο Κρήτης) στην εξαιρετικά τεκμηριωμένη σειρά «Μαρτυρίες», μια σπάνια για τα Ελληνικά δεδομένα σειρά ιστορικής έρευνας που αφορά κυρίως την εμπλοκή της Κρήτης στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.