Οι επιπτώσεις του Brexit που «τρομάζουν» το Μαξίμου
Δεν πέρασε 24ωρο, κατά κυριολεξία, από την ημέρα διεξαγωγής του βρετανικού δημοψηφίσματος και στο Μέγαρο Μαξίμου ο Αλέξης Τσίπρας συγκάλεσε την πρώτη σύσκεψη, με θέμα τις επιπτώσεις του Brexit στη χώρα μας. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, το οικονομικό επιτελείο, άλλοι υπουργοί και στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού προσπαθούσαν να αναλύσουν το νέο φαινόμενο που έπληξε την Ευρώπη και κυρίως, τι αυτό θα φέρει (και στη χώρα μας).
Οι συζητήσεις θα συνεχισθούν φυσικά, όμως υπάρχει ήδη μια πρώτη κατάληξη. Η οποία αποτυπώνεται σε μελέτη που εκπόνησε το Οικονομικό Γραφείο του πρωθυπουργού. Από εκεί και τα κυριότερα συμπεράσματα που σας παρουσιάζουμε.
Το πρώτο ερώτημα που θέτει η μελέτη, είναι οι επιπτώσεις στο ελληνο-βρετανικό εμπόριο. Το 2015 οι ελληνικές εξαγωγές προς το Ηνωμένο Βασίλειο ανήλθαν στο 1,1 δισεκατομμύριο ευρώ (7ος προορισμός για τα ελληνικά προϊοντα). Οι εισαγωγές ανήλθαν στο 1,2 δισεκατομμύριο (3% της συνολικής αξίας των εισαγωγών). Καθώς η βρετανική λίρα θα υποχωρεί έναντι του ευρώ, τα ελληνικά προϊόντα θα γίνουν ακριβότερα για τους Βρετανούς καταναλωτές, άρα μπορεί να υπάρξει κάμψη των ελληνικών εξαγωγών. Στον αντίποδα, τα εισαγόμενα προϊόντα γίνονται φθηνότερα για τους Έλληνες καταναλωτές, πιθανή ως εκ τούτου η επιβάρυνση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Όσον αφορά τις βρετανικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, αυτές εκτιμάται πως θα τηρήσουν στάση αναμονής. Σε σημαντικό βαθμό εξάλλου θα επηρεαστεί η χρηματιστηριακή αγορά, λόγω του κλίματος αβεβαιότητας, επίσης των επιπτώσεων στον τραπεζικό -χρηματοπιστωτικό τομέα.
Τη χρονιά που πέρασε, 2,4 εκατομμύρια Βρετανοί τουρίστες επισκέφθηκαν τη χώρα μας (9,2% του συνόλου των αφίξεων), με τις εισπράξεις να αγγίζουν τα 2 δισεκατομμύρια. Φέτος, οι αφίξεις αναμένεται ότι θα ξεπεράσουν τα 3 εκατομμύρια, πρόβλεψη που δημοσιοποιήθηκε το Μάρτιο, πριν το δημοψήφισμα. Ωστόσο! Εκτίμηση του ΣΕΤΕ είναι πως η πτώση της τιμής της στερλίνας θα επιδράσει αρνητικά τόσο στις κρατήσεις που έχουν ήδη γίνει όσο, κυρίως, στις μελλοντικές κρατήσεις.
Ένα θέμα που …καίει την ελληνική κυβέρνηση, είναι τι θα γίνει με τα Κοινοτικά κονδύλια. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έλαβε 7 δισεκατομμύρια από την Ε.Ε., αλλά συνεισέφερε στον Κοινοτικό προϋπολογισμό 11,3 δισεκατομμύρια (αντιστοίχως η Ελλάδα πήρε επιδοτήσεις ύψους 7,1 δισεκατομυρίων, ενώ συνεισέφερε 1,8 δισεκατομμύριο [στοιχεία του 2014]).
Στην περίπτωση που το …κενό που αφήσουν πίσω τους οι Βρετανοί στον Κοινοτικό προϋπολογισμό, καλυφθεί ισόποσα από τις 27 χώρες, τότε μιλάμε για ένα κόστος της τάξης των 160 εκατομμυρίων. Την ίδια στιγμή ωστόσο, οι «27» θα απαλλαγούν από το κονδύλι συνεισφοράς για την έκπτωση στη Βρετανία (για την Ελλάδα το ποσό είναι στα 130 εκατομμύρια). Ενώ σύμφωνα πάντα με τη μελέτη του Μεγάρου Μαξίμου, προς διερεύνηση είναι, ακόμη, οι επιπτώσεις στο ΕΣΠΑ και το πρόγραμμα βοήθειας για το προσφυγικό.
Το Οικονομικό Γραφείο του Αλέξη Τσίπρα δεν διστάζει, παράλληλα, να θέσει και ένα σκληρό ερώτημα: Θα μπορούσε το Brexit να αποδειχθεί εξίσου σοβαρό με την κατάρρευση της Lehman Brothers σε βάθος χρόνου; Για να απαντήσει, ακραίο και απίθανο το σενάριο, δεδομένου ότι υπάρχει χρόνος για προετοιμασία.Όμως, δεν πρέπει από την άλλη να παραγνωρίζεται ο κίνδυνος ότι το Brexit θα μπορούσε να προκαλέσει πολύ πιο δυσμενείς επιπτώσεις μεσοπρόθεσμα. Να λειτουργήσει ως καμπή για την ενίσχυση υφιστάμενων τάσεων προς τον προστατευτισμό, τον εθνικισμό και τον απομονωτισμό. Η βίαιη αντίδραση των αγορών δεν μπορεί να αποκλείσει εξάλλου ένα συστημικό σοκ, ακόμη και κατάρρευση των αγορών.
Οι αναλυτές της κυβέρνησης επισημαίνουν την ίδια στιγμή ότι η Μ. Βρετανία είναι η δεύτερη (μετά τη Γερμανία) μεγαλύτερη οικονομία –με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται στα μακρο-οικονομικά. Διεθνείς αναλυτές συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι η Μ. Βρετανία θα περάσει σε ύφεση εντός του 2017, αν όχι από το β’ εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Το βρετανικό Α.Ε.Π. θα υποστεί αθροιστική μείωση κατά 2,75% τους επόμενους 18 μήνες, με συνακόλουθη επίδραση στην ευρωπαϊκή και αμερικανική οικονομία. Συγκεκριμένα, όσον αφορά τις Η.Π.Α., η αύξηση του Α.Ε.Π. το β’ εξάμηνο του 2016 θα είναι στο 2% (αντί 2,25% που αναμενόταν προ Brexit), όπως επίσης τα δύο επόμενα χρόνια το Α.Ε.Π. της ευρωζώνης θα αυξηθεί κατά 1,25% (αντί 1,5%).
Ευκαιρίες θα δημιουργηθούν;, είναι ένα συχνό ερώτημα και το Οικονομικό Γραφείο του πρωθυπουργού απαντά: Εταιρείες χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων θα μετακινηθούν από την Μ. Βρετανία σε άλλες χώρες της Ε.Ε., με πιθανότερους προορισμούς, την Ιρλανδία, τη Γερμανία, το Λουξεμβούργο. Αποτελεί πρόκληση για την Ε.Ε. η επιτυχημένη προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων, αλλά το αν θα αρπάξει ή όχι την ευκαιρία, αυτό συναρτάται από το αν θα μπορέσει να προσελκύσει την ευρωπαϊκή έδρα των πολυεθνικών μακριά από τη Μ. Βρετανία. Την ίδια ώρα όμως θα πρέπει να αναμείνει κανείς και την αντίδραση της Μ. Βρετανίας για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητάς της, ως εκ τούτου για την Ε.Ε. ελλοχεύει ο κίνδυνος το πρώην μέλος της να αναδειχθεί σε «νέα Ιρλανδία».
Στον επίλογο της μελέτης, με αμιγώς ελληνικό… ενδιαφέρον, διατυπώνεται η εκτίμηση ότι το άμεσο κόστος για την Ελλάδα από το Brexit θα είναι μικρό, καθώς το πρόγραμμα παρέχει προστασία έναντι άλλων χωρών που είναι εκτεθειμένα στις αγορές.
