Αντιμέτωπη με τις κόκκινες γραμμές που έβαλε προεκλογικά βρίσκεται η κυβέρνηση με χαωτική τη διαφορά του «πριν» και «μετά» σε ένα θέμα που αφορά στο πιο ευαισθητο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, εξαντλημένης από τα επτά χρόνια ύφεσης.

Σε λιγότερο από 12 ημέρες στα μέσα Ιανουαρίου εγκλωβισμένη στις «διαβεβαιώσεις» της η κυβέρνηση όμηρος των «δυσάρεστων» θεμάτων της αξιολόγησης που άφησε για μετά και τα οποία πρέπει να βρουν λύση άμεσα  αποφεύγοντας τις πολιτικές αναταράξεις και την κοινωνική έκρηξη.

Ο λόγος βέβαια για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, με το κάλεσμα των τραπεζών στους δανειολήπτες να έχει ξεκινήσει ήδη μέσω επιστολών που στέλνονται μαζικά ώστε τα δύο μέρη να βρουν «κοινό τόπο» εξύπηρέτησης των οφειλών και να αποφευχθεί η μεταβίβαση τους. Οι άδειες για τη λειτουργία των εν λόγω εταιρειών αναμένονται σε ένα μήνα, τον Φεβρουάριο.

Την ίδια ώρα οι τράπεζες έχουν ήδη αποστείλει 1.000.000 ειδοποιητήρια προς τους δανειολήπτες που έχουν καθυστερήσει περισσότερο από τρεις μήνες (90 μέρες) να πληρώσουν τη δόση των δανείων τους. Τη συγκεκριμένη διαδικασία προβλέπει ο τροποποιημένος Κώδικας Δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδος, και αποτελεί το πρώτο βήμα για την οριστική αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων.

Σε κάθε περίπτωση και όπως έχουν τονίσει κορυφαίοι παράγοντες του τραπεζικού κλάδου και επικεφαλής των ομίλων δεν είναι στα σχέδια τους η μαζική πώληση των κόκκινων δανείων ή οι ανεξέλεγκτοι πλειστηριασμοί, κάτι που δεν είναι και προς το όφελος των ιδρυμάτων, αλλά η συνεργασία με τους πελάτες και η διευθέτηση των εν λόγω δανείων.

Ωστόσο μέχρι τότε υπάαρχουν σημεία που καλούνται να αποσαφηνιστούν γιατί στο παρόν νομοθετικό πλαίσιο ρυθμίζονται γενικά ή δεν ρυθμίζονται καθόλου.

Συγκεκριμένα γκρίζα ζώνη παραμένει η οικονομική συνδρομή του δημοσίου στους οικονομικά ευάλωτους δανειολήπτες με «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια. Σύμφωνα με τη Real εκτός από την τεράστια γραφειοκρατία για την έγκριση της συνδρομής, αυτή αφορά μόνο την ελάχιστη δόση που θα ορίσει το δικαστήριο. Δεν καλύπτει τα νομικά έξοδα (τα οποία δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι μπορεί να καλύψει το νοικοκυριό), ενώ και η αμοιβή του εκτιμητή για την εύλογη αξία του ακινήτου το οποίο κινδυνεύει με πλειστηριασμό και που θα ζητηθεί στην δίκη, χρεώνεται καταρχήν στο δανειολήπτη και στη συνέχεια, αν κερδίσει τη δίκη, χρεώνεται στην τράπεζα ως δικαστικά έξοδα.

Η δεύτερη γκρίζα ζώνη είναι η δυνατότητα που δίνεται στα distress funds να δίνουν δάνεια με τα οποία θα αναχρηματοδοτούν αυτά που έχουν αγοράσει από κάποια εμπορική τράπεζα και αφορούν κάποιους συγκεκριμένους δανειολήπτες. Η πρακτική αυτή μπορεί να δημιουργήσει μια παράλληλη αγορά δανείων από ιδρύματα που θα έχουν με τον τίτλο του πιστωτικού ιδρύματος (τον οποίο θα δίνει η τράπεζα της Ελλάδας), αλλά δεν θα έχουν και τους περιορισμούς των τραπεζών. 

Ο νόμος που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο προβλέπει γενικώς την κατάσταση (νομική και οικονομική) του δανειολήπτη μετά την πώληση δανείου. Τι θα γίνεται όμως αν το δάνειο αναχρηματοδοτηθεί και πλέον ο δανειολήπτης χρωστά σε ένα distress fund; 

Γκρίζα ζώνη αποτελεί και το καθεστώς λειτουργίας των ειδικών εταιριών που θα λειτουργήσουν ως μεσολαβητές εκκαθάρισης. Το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει ότι σε αυτούς θα μεταφέρονται εκτός από το δάνειο και τα δικαιώματα διαπραγμάτευσης είσπραξης και πράξεων συμβιβασμού στα δάνεια. 

Η εποπτεία της ΤτΕ σε ότι αφορά την λειτουργία τους ως χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεν καλύπτει την εμπορική πρακτική των διαχειριστών εκκαθάρισης, που θα έχουν ως γνώμονα την ταχύτερη και με μεγαλύτερο τίμημα εκκαθάριση των «κόκκινων» δανείων.

Η αρμοδιότητα της εποπτείας -όπως και αυτή και των εισπρακτικών εταιριών – βρίσκεται στην Γενική Γραμματεία καταναλωτή η οποία δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι είναι σε θέση να διαχειριστεί τον μεγάλο αριθμό περιπτώσεων που θα ανακύψουν σε λίγους μήνες.

Tέλος η προστασία του ιδιωτικού και επαγγελματικού απόρρητου ειδικά για τους δανειολήπτες τα δάνεια των οποίων θα περάσουν από την τράπεζα που τα εξέδωσε στον ενδιάμεσο διαχειριστή δανείων και στην συνέχεια στα distress funds είναι ένα ακόμη θέμα που λύνεται «γενικά» στο νόμο. 

Στο συγκεκριμένο σημείο ο νόμος προβλέπει ότι η μεταφορά στοιχείων θα επιτρέπεται στον βαθμό που βοηθά την εκκαθάριση του «κόκκινου» δανείου. Και σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να συμπληρωθεί το θεσμικό πλαίσιο για την προστασία του απορρήτου προσωπικών πληροφοριών.

Υπενθυμίζεται ότι για να αποφευχθεί η διαδικασία πλειστηριασμού ο οφειλέτης πρέπει:

1. Να υποβάλει στην τράπεζα τα στοιχεία για την οικονομική κατάσταση του (εισοδήματα, ενοίκια, τόκοι, δαπάνες διαβίωσης κλπ) και την ακίνητη περιουσία του.

2. Αν δεν ανταποκριθεί μέσα στην προβλεπόμενη προθεσμία, η τράπεζα στέλνει δεύτερη προειδοποιητική επιστολή. Αν και πάλι ο δανειολήπτης δεν ανταποκριθεί, χαρακτηρίζεται «μη συνεργάσιμος» και τίθενται σε εφαρμογή οι διαδικασίες διεκδίκησης των οφειλών από την τράπεζα, ακόμη και μέσω πλειστηριασμού.

3. Αν ο δανειολήπτης ανταποκριθεί και αφού εξεταστεί το οικονομικό προφίλ του, η τράπεζα εντός έξι μηνών θα υποβάλλει τις προτάσεις της για την αντιμετώπιση της οφειλής. Ο δανειολήπτης μέσα 15 μέρες πρέπει να απαντήσει αν αποδέχεται τη ρύθμιση ή αν έχει να αντιπροτείνει δικό του σχέδιο.

4. Αν δεν υπάρξει συμφωνία ανάμεσα στην τράπεζα και τον δανειολήπτη, τίθενται σε εφαρμογή οι διαδικασίες διεκδίκησης του δανείου από την τράπεζα ακόμη και μέσω πώλησής του, στην περίπτωση που το δάνειο είναι επιχειρηματικό ή στεγαστικό που δεν αφορά στην πρώτη κατοικία.

Δικαίωμα υποβολής για αίτηση υπαγωγής στο Νομο Κατσέλη έχουν οι δανειολήπτες μέχρι και τις 31 /12 /15 δηλαδή την τρέχουσα εβδομάδα, ενώ μετά από προβλήματα και δυστοκίες που παρουσιάστηκαν στη συλλογή των απαραίτητων χαρτιών δόθηκε  παράταση της διορίας για την υποβολή των δικαιολογητικών μέχρι και τα μέσα Φεβρουαρίου, αν βέβαια ο ενδιαφερόμενος έχει καταθέσει την αίτηση μεχρι την προαναφερθήσα ημερομηνία. Πληροφορίες μιλούν για μαζική προσφυγή δανειοληπτών το τελευταίο διάστημα μιας και με το νέο νόμο τα κριτήρια γίνονται αυστηρότερα και περιορίζει το εύρος της προστασίας