Κίνδυνος να χαθεί το… τρένο της ποσοτικής χαλάρωσης

Το γερμανικό «μπλόκο» στα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος εμποδίζει τις κινήσεις της ΕΚΤ. Ένταξη στο QE στα τέλη του 2017 «βλέπει» η Morgan Stanley.

«Θολώνει ο ορίζοντας» για την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, μετά το μπλοκάρισμα της συζήτησης για μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους από τον Β. Σόιμπλε.

Η ελληνική πλευρά είχε κατ’ επανάληψη τονίσει ότι περίμενε να αρχίσει η ΕΚΤ από τις αρχές του 2017 να αγοράζει ελληνικά ομόλογα, σηματοδοτώντας την αρχή ενός ενάρετου κύκλου για την ελληνική οικονομία, αφού, με «διαβατήριο» την απόφαση της ΕΚΤ θα αύξαναν οι διεθνείς διαχειριστές κεφαλαίων τις τοποθετήσεις τους σε ομόλογα και μετοχές, ενώ θα επιταχυνόταν και η επάνοδος καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα.

Εάν άρχιζε αυτός ο ενάρετος κύκλος, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης θεωρούσε βέβαιο ότι θα γινόταν δυνατή μια δοκιμαστική έκδοση ομολόγων την άνοιξη, ώστε να άρχιζε και η πορεία σταδιακής επανόδου της χώρας στις αγορές.

Όμως, μετά το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου το… τρένο της ποσοτικής χαλάρωσης απομακρύνεται. Ερωτηθείς σχετικά στο Ευρωκοινοβούλιο, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών άφησε να διαφανεί ο σκεπτικισμός του, υπενθυμίζοντας μόνο ότι, σύμφωνα με την ΕΚΤ, ένταξη στο πρόγραμμα μπορεί να συμβεί με δύο προϋποθέσεις: Ολοκλήρωση της αξιολόγησης και βιωσιμότητα του χρέους. Σε αυτό βοήθησε η απόφαση του Eurogroup για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα, όπως τόνισε ο κ. Χουλιαράκης, αλλά παραδέχθηκε πως «χρειαζόμαστε περισσότερα».

Τα «περισσότερα» που χρειάζονται, για να κριθεί από την ΕΚΤ ως βιώσιμο το χρέος (η αξιολόγηση θα γίνει ανεξάρτητα από αυτή του ΔΝΤ), είναι τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης χρέους, δηλαδή τα μέτρα που θα εφαρμοσθούν μετά τη λήξη του παρόντος προγράμματος έως και τα τέλη της επόμενης δεκαετίας.

Όμως, αυτά ακριβώς τα μέτρα μπλόκαρε οριστικά ο Β. Σόιμπλε στο Eurogroup, παραπέμποντας τη συζήτηση τους στα τέλη του 2017. Μάλιστα, το ΔΝΤ, που ως τώρα πίεζε για την περιγραφή αυτών των μέτρων, ώστε να τα λάβει υπόψη του στην έκθεση βιωσιμότητας χρέους, παραιτήθηκε από αυτή την αξίωση και πλέον θεωρείται πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να κρίνει βιώσιμο το χρέος και να μπει σε ένα νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης της Ελλάδας.

Η ΕΚΤ δεν έχει τοποθετηθεί ως τώρα για να αποκαλύψει τη στάση της με βάση τη νέα απόφαση του Eurogroup και ο Μ. Ντράγκι αναμένεται να ερωτηθεί σχετικά από τους δημοσιογράφους, στη συνέντευξη Τύπου που θα παραχωρήσει την Πέμπτη, μετά τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου.

“Σφικτά” περιθώρια

Όμως, τα πολιτικά περιθώρια ελιγμών που έχει το συμβούλιο της ΕΚΤ σε αυτό το θέμα δεν είναι απεριόριστα, παρότι λαμβάνει αποφάσεις για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους ανεξάρτητα από το ΔΝΤ και, θεωρητικά, θα είχε τη δυνατότητα να αποφανθεί ότι το χρέος είναι βιώσιμο με βάση τα βραχυπρόθεσμα μέτρα και όσα μέτρα, μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα, έχει δεσμευθεί το Eurogroup να λάβει μετά το τέλος του προγράμματος, εφόσον αυτό υλοποιηθεί σωστά.

Μια τόσο διασταλτική πολιτική ερμηνεία των κριτηρίων εισόδου της Ελλάδας στο QE θα προκαλούσε οργισμένες αντιδράσεις από την Bundesbank, ανοίγοντας στην Γερμανία, που βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο, μια πολύ «άβολη» για την ΕΚΤ συζήτηση, σχετικά με τους κινδύνους που αναλαμβάνει και την κατάχρηση των νομισματικών μέσων πολιτικής για τη στήριξη προβληματικών οικονομιών, όπως η ελληνική.

Με αυτά τα δεδομένα, αναλυτές προεξοφλούν ότι η ΕΚΤ θα κινηθεί συντηρητικά και θα περιμένει να κλείσει η συζήτηση για τα μέτρα ελάφρυνσης χρέους, πριν εντάξει τα ελληνικά ομόλογα στο QE.

Όπως εκτιμά η Morgan Stanley, η Ελλάδα θα πρέπει να περιμένει μετά τις γερμανικές εκλογές για να λάβει μια ακόμα δόση αναδιάρθρωσης (re–profiling) του χρέους, ενώ εκτιμά ότι με τον ρόλο του ΔΝΤ να παραμένει ακόμη αβέβαιος και με την βιωσιμότητα του χρέους να μην επιτυγχάνεται ακόμη, αυτό κινδυνεύει να καθυστερήσει την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα της ΕΚΤ ως τα τέλη του 2017 ή ακόμα και μετά το τέλος του προγράμματος, το 2018.

Σημειώνεται, όμως, ότι το πρόγραμμα QE αναμένεται να παραταθεί ως το τέλος Μαρτίου 2018 από την ΕΚΤ και, στη συνέχεια, εκτιμάται ότι θα αρχίσει η σταδιακή απόσυρση των κεφαλαίων που έχει διαθέσει η κεντρική τράπεζα για αγορές ομολόγων (tapering). Αυτό σημαίνει ότι η ΕΚΤ θα έχει στη διάθεσή της περιορισμένο χρόνο για αγορές ελληνικών ομολόγων, εάν υποτεθεί ότι εντάσσονται στο QE στα τέλη του 2017.