Το σχέδιο της κυβέρνησης για επιστροφή σε μια «νέα κανονικότητα» εξαρτάται από κάθε φάση του «try and error» (διαδικασία δοκιμής και σφάλματος), δηλαδή ότι το σωστό ή το λάθος μιας απόφασης για την επιστροφή στα «κεκτημένα» μας θα κρίνεται από διαρκές testing (εξετάσεις) ώστε να απομονώνονται οι φορείς του κορωνοϊού από δραστηριότητες της οικονομικής και της κοινωνικής ζωής, που θα επανεκκινούν.

Η κυβέρνηση έχει υπολογίσει ότι ως πρώτο βήμα, για να προχωρήσει στη χαλάρωση της καραντίνας, θα απαιτηθούν πάνω-κάτω ένα εκατομμύριο τεστ. Το πρόβλημα είναι πότε και εάν τα βρει.

Εως την ώρα που γράφονταν οι γραμμές αυτές, το ελληνικό κράτος έχει εκτιμήσει «σε κάτω από 50.000 τα τεστ» που έχουν γίνει είτε από δημόσιους είτε από ιδιωτικούς φορείς. Είναι τα συνηθισμένα μοριακά τεστ.

Στην αρχή της πανδημίας, η γαλλική εταιρεία Cytotek και η ελβετική Roche έβγαλαν μοριακά διαγνωστικά τεστ όπου το δείγμα λαμβάνεται είτε από τη μύτη του ασθενούς είτε και από τον φάρυγγα. Από το δείγμα μπορεί να ανιχνευθεί η ύπαρξη του ιού σε μια διαδικασία που διαρκεί από 2,5 έως 3 ώρες. Αργότερα, μια εταιρεία της Καλιφόρνιας, η Cepheid, πήρε άδεια από τον πανίσχυρο κρατικό οργανισμό εποπτείας φαρμάκων και τροφίμων των ΗΠΑ (FDA) με μια έκτακτη διαδικασία που αποκαλείται Emergency Approval. Οι ΗΠΑ «είχαν πιαστεί στον ύπνο» καθώς τα τεστ που είχαν πριν από αυτήν την έγκριση είχαν αποδειχθεί εν μέρει ακατάλληλα.

Στο τέλος Μαρτίου η ίδια Αρχή έδωσε το πράσινο φως στην Abbot, την εταιρεία που είχε κατασκευάσει το αντίστοιχο τεστ για τον ιό HIV, να προχωρήσει στην κατασκευή γρήγορων τεστ (τα αποτελέσματά τους βγαίνουν σε 15 λεπτά) με στόχο την ταχεία ανίχνευση του ιού.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει να βρει και να αγοράσει ένα εκατομμύριο τέτοια τεστ από την αμερικανική εταιρεία, που θα μπορεί να τα χρησιμοποιήσει στις πύλες εισόδου της χώρας, στις δημόσιες υπηρεσίες και στα νοσοκομεία. Η χρήση τους είναι βασική προϋπόθεση για την «επόμενη μέρα». Ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας είναι προσανατολισμένος σε μια διακρατική διακυβερνητική συμφωνία για να αποφύγει έναν χρονοβόρο διαγωνισμό (τρία μέλη της επιτροπής Τσιόδρα είπαν στην «Κ» ότι τα τεστ χρειάζονται «χθες»).

Αλλά η Ελλάδα δεν είναι μόνη της στο κυνήγι των τεστ. Η αμερικανική εταιρεία φαίνεται, παρά την παραγωγή 50.000 στελεχών την ημέρα, ότι δεν θα είναι σε θέση να καλύψει άλλη αγορά πλην της αμερικανικής, αφού η παραγωγή αυτή δεν φτάνει να καλύψει τις ανάγκες των Ηνωμένων Πολιτειών στη διάρκεια της πανδημίας. H πολιτική προστασία των ΗΠΑ (FEMA) κατέβαλε 8,5 εκατομμύρια δολάρια στη Νότια Κορέα για την εισαγωγή τεστ, που μάλιστα πήραν έγκριση από τον FDA. To τεστ της μιας κορεατικής εταιρείας, σύμφωνα με τον κατασκευαστή, βγαίνει σε 30 λεπτά. Η Biosensor πούλησε στις ΗΠΑ 300.000 μοριακά τεστ ανίχνευσης του ιού στα μέσα Απριλίου, ένα τεστ που η εταιρεία είχε ανακοινώσει τη δημιουργία του… ένα μήνα πριν! Αλλα τόσα τεστ πούλησε η έτερη κορεατική εταιρεία Osang στο αμερικανικό δημόσιο. Ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας στράφηκε στην ομάδα των 27 επιστημόνων του Εθνικού Συμβουλίου του ΕΟΔΥ, από τους οποίους ζήτησε να προσδιορίσουν τα κριτήρια με τα οποία θα τεθούν οι προδιαγραφές των τεστ για την απόκτησή τους μέσα από διακρατική συμφωνία. Τα κριτήρια της «ειδικότητας» (π.χ. να μην ανιχνεύει άλλους κορωνοϊούς αντί του Sars COV-2) και της ακρίβειας (να μη βγάζει το θετικό αρνητικό κυρίως, αλλά και το αντίστροφο δευτερευόντως…) κατά 95% τέθηκαν ως προδιαγραφές.

Τα τεστ αντισωμάτων

Τα ίδια κριτήρια αφορούν όλες τις χώρες του κόσμου και τα περίφημα τεστ αντισωμάτων. Τα αντισώματα που δείχνουν αν κάποιος νόσησε και έχει αναπτύξει αντισώματα διακρίνονται στα IgG και στα IgM. To σώμα παράγει αντισώματα IgM στο πλαίσιο μιας βραχυπρόθεσμης αντίδρασης του οργανισμού στη φλεγμονή. Αυτά είναι αντισώματα που θα υπάρχουν και μετά την ίαση του νοσούντος και του εξασφαλίζουν (για αυτό οι ειδικοί δεν είναι σύμφωνοι) την ανοσία. Σύμφωνα με κινεζικές μελέτες που αξιολογεί η επιτροπή Τσιόδρα, το 18%-31% των ασυμπτωματικών ασθενών δεν έχει ανοσία.

Μακροπρόθεσμα, ο οργανισμός παράγει τα αντισώματα ΙgG. Μεγάλες οργανώσεις, όπως το εθνικό σύστημα υγείας της Μεγάλης Βρετανίας και ο αμερικανικός οργανισμός CDC, θεωρούν ότι αυτού του είδους τα τεστ λέγονται ορολογικά και γίνονται με αιμοληψία, και δεν συνιστώνται στη φάση επιστροφής στην κανονικότητα.

Και αυτό, διότι «εμφανίζουν» τη νόσο 7 έως 10 ημέρες από την προσβολή του οργανισμού, ενώ αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι διαγνωστικά τεστ που γρήγορα και με ακρίβεια θα δείχνουν ποιος έχει προσβληθεί από τον ιό, είπε στην «Κ» μέλος της επιτροπής των «13» που έχει ορίσει η κυβέρνηση για τη βήμα βήμα επαναφορά της χώρας στη (νέα) κανονικότητα.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα βοηθήσουν στην αποτύπωση της επιδημιολογικής εικόνας των Ελλήνων σχετικά με τον ιό. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», τέτοιες έρευνες με τη χρήση γρήγορων τεστ αντισωμάτων εξελίσσονται από τον καθηγητή Αγγελο Χατζάκη σε δύο νοσοκομεία της Αθήνας. Και για αυτά τα τεστ ισχύουν πρωτίστως οι προδιαγραφές της «ειδικότητας» και της ακρίβειας.