Αυτή η εβδομάδα είναι η κρισιμότερη στην ιστορία της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης. Η εταιρία βρίσκεται σε οικονομικό αδιέξοδο. Έχει πολύ μεγάλες δανειακές υποχρεώσεις γύρω στα 150 εκατ. ευρώ και τα τελευταία χρόνια οι ζημίες της έχουν εκτοξευτεί σε δυσθεώρητα ύψη δεκάδων εκατομμυρίων ετησίως.

Η μεγάλη υποχώρηση των διεθνών τιμών της ζάχαρης, που είναι χρηματιστηριακό προϊόν, σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος παραγωγής στη χώρα μας καθιστά τις εξελίξεις εξαιρετικά πολύπλοκές.

Η ΕΒΖ όλων αυτών των προβλημάτων είναι μία κρατική εταιρία –η πλειοψηφία των μετοχών της ανήκει στην υπό εκκαθάριση «κακή» ATEbank, δηλαδή στην Τράπεζα της Ελλάδος- ενώ εδώ και λίγες εβδομάδες στη χώρα υπάρχει νέα κυβέρνηση, η οποία αφενός βασίζεται στον κρατισμό και αφετέρου έχει υποσχεθεί σε εργαζομένους, αγρότες και τοπικές κοινωνίες ότι η εταιρία θα επαναλειτουργήσει κανονικά.

Όλοι περιμένουν, αφού πέρα από τις φιλολογίες περί εθνικής αγροτικής βιομηχανίας, τις οποίες άλλοι πιστεύουν και άλλοι τις εκμεταλλεύονται για να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα, μια επιχείρηση του μεγέθους της ΕΒΖ επηρεάζει οικονομικά τις περιοχές στις οποίες δραστηριοποιείται, τη Θεσσαλονίκη κι ένα μεγάλο κομμάτι της Β. Ελλάδος.

Τα «μέτωπα» που η κυβέρνηση θα πρέπει να κλείσει άμεσα στην ΕΒΖ είναι πολλά. Σημειώστε τα επείγοντα:

• Πρώτον, την εξόφληση των αγροτών και άλλων προμηθευτών για την περασμένη χρονιά.
• Δεύτερον, τη διασφάλιση χρηματοδότησης για την επόμενη σεζόν, αφού οι αγρότες που θα ενδιαφερθούν για την παραγωγή θα πρέπει να σπείρουν τις λίγες επόμενες δυο – τρεις εβδομάδες. Κάτι που δεν θα γίνει αν δεν ξέρουν τις τιμές, οι οποίες στην Ελλάδα συνηθίζεται να είναι δεσμευτικές, ενώ η τιμή της ζάχαρης διαμορφώνεται με χρηματιστηριακούς όρους.
  Οι δύο αυτές διευθετήσεις απαιτούν δανεισμό, που δεν μπορεί να επιτευχθεί παρά μόνο να υπάρξουν αξιόπιστες εγγυήσεις, τις οποίες η εταιρία δεν διαθέτει, τουλάχιστον στο σύνολό τους.
• Τρίτον, την επιλογή διοίκησης, αφού οι αρμόδιοι υπουργοί έχουν διαμηνύσει ότι θα αλλάξουν τη σημερινή, κάτι που καθιστά το σχήμα υπό τον Λάμπρο Χαραλάμπους μεταβατικό, με ότι σημαίνει κάτι τέτοιο σε επίπεδο πρωτοβουλιών, αποφάσεων και υπογραφών.

Αν σε όλα αυτά προσθέσει κανείς ότι οι μετοχές της ΕΒΖ είναι εισηγμένες στο ελληνικό χρηματιστήριο, αντιλαμβάνεται ότι οι διαδικασίες περιπλέκονται, τα ερωτηματικά πολλαπλασιάζονται και η αγωνία των άμεσα ενδιαφερομένων μεγαλώνει. Όλοι οι εμπλεκόμενοι παράγοντες –μηδέ των υπολοίπων «παικτών» της εγχώριας αγοράς ζάχαρης- συμφωνούν στην ανάγκη να συνεχίσει την παραγωγική της λειτουργία η ΕΒΖ. Ταυτόχρονα, όμως, συμφωνούν ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει με την αποδοχή χρόνιων αγκυλώσεων. Δεν μπορεί να γίνει χωρίς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, δηλαδή χωρίς ορθολογισμό και όρους αγοράς. Χωρίς ρεαλιστικό επιχειρηματικό σχέδιο.

Δυστυχώς η ελληνική οικονομία σε αρκετά επίπεδα λειτουργεί ακόμη με υβριδική μορφή. Στα χαρτιά η χώρα συνιστά ελεύθερη αγορά, αλλά στην πράξη ο υπερβολικά μεγάλος βαθμός των οικονομικών δραστηριοτήτων που ελέγχει το κράτος και οι συχνές πολιτικές παρεμβάσεις στρεβλώνουν το μοντέλο.

Η ΕΒΖ, η εταιρία που οραματίστηκε και δημιούργησε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ως αναπτυξιακό μοχλό για την ελληνική αγροτική οικονομία στις αρχές της δεκαετίας του 1960, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα και συγχρόνως θύμα αυτής της… ελληνικής ιδιοτυπίας.

Κι όταν στο θέμα εμπλέκονται ένα κοινό νόμισμα και τρεις θεσμοί, που δανείζουν, ελέγχουν και –λογικά- αποφασίζουν τα πράγματα μπερδεύονται…