«Η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους της Ελλάδας θα πρέπει να συνυπάρξει με μια συνολική δέσμη μεταρρυθμίσεων πολιτικής προκειμένου να ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος και να αποδεσμευτεί περαιτέρω χρηματοδοτική στήριξη στην Ελλάδα».

Με τη συγκεκριμένη αναφορά, η οποία εμπεριέχεται στην επίσημη ατζέντα της έκτακτης συνεδρίασης του Eurogroup της 9ης Μαΐου, το θέμα «ελληνικό χρέος» ανάγεται και επίσημα πλέον σε προαπαιτούμενο για την ολοκλήρωση της α’ αξιολόγησης. Μπορεί αυτό να περιορίζει ακόμη περισσότερο τις πιθανότητες εξεύρεσης οριστικής λύσης μέχρι τη Δευτέρα -η απόσταση ειδικά με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για το θέμα του αυτόματου μηχανισμού λήψης των έκτακτων μέτρων παραμένει αγεφύρωτη-, ωστόσο στην ελληνική κυβέρνηση εμφανίζονται πλέον αισιόδοξοι ότι η επομένη της ολοκλήρωσης της α’ αξιολόγησης θα φέρει, πέρα από μέτρα και μια ακόμη δόση, και κάτι χειροπιαστό στο θέμα του ελληνικού χρέους.

Από χθες που δόθηκε στη δημοσιότητα η επίσημη ατζέντα της συνεδρίασης του Eurogroup το ενδιαφέρον μονοπωλεί το πώς ακριβώς θα συμφωνηθεί μέσα στις επόμενες ημέρες η «συνύπαρξη» της βιωσιμότητας του χρέους με τις «μεταρρυθμίσεις» (σ.σ.: με βάση την ορολογία του Eurogroup οι μεταρρυθμίσεις ισοδυναμούν με το πακέτο των μέτρων των 5,4 δισ. ευρώ, αλλά και του προληπτικού πακέτου των 3,6 δισ. ευρώ).

Από τη στιγμή μάλιστα που η συνύπαρξη συνδέεται με την εκταμίευση της επόμενης δόσης, το απώτερο χρονικό όριο ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων θεωρείται ήδη δεδομένο και προσδιορίζεται από τις οικονομικές αντοχές της ελληνικής οικονομίας. Μετά το τέλος Ιουνίου η Ελλάδα θεωρείται αδύνατον να αντεπεξέλθει στις οικονομικές της υποχρεώσεις, καθώς χωρίς την εκταμίευση της δόσης από τον ESΜ δεν θα καταστεί δυνατό να αποπληρωθούν τα ελληνικά ομόλογα που έχει στην κατοχή της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα -και τα οποία λήγουν στα μέσα Ιουλίου- συνολικού ύψους περίπου 2,3 δισ. ευρώ.

H ανακοίνωση που αναρτήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα του Συμβουλίου Κορυφής είναι προσεκτικά γραμμένη και δεν αναφέρεται σε «συμφωνία» για το ελληνικό χρέος ως προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της δόσης. Έτσι, μένει να φανεί έως τη Δευτέρα ποια θα είναι τα επόμενα βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση στα οποία θα συμφωνήσουν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης. Ακόμη όμως και για το θέμα των «μεταρρυθμίσεων» οι χθεσινές δηλώσεις του εκπροσώπου του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε περιόρισαν αρκετά τις ελπίδες για λύση μέσα στο επόμενο 5νθήμερο. Έθεσε ως προϋπόθεση για την προώθηση των συζητήσεων το να υπάρξει προηγουμένως το λεγόμενο «Staff Level Agreement», δηλαδή η οριστική συμφωνία σε επίπεδο επικεφαλής του κουαρτέτου. Υπενθυμίζεται ότι η «4άδα» έχει αποχωρήσει από τη Μεγάλη Πέμπτη από την Αθήνα χωρίς να υπάρχει καμία ένδειξη για επάνοδο πριν από το Eurogroup της 9ης Μαΐου.

«Μήλον της Έριδος» παραμένει το λεγόμενο πακέτο των προληπτικών μέτρων. Η ελληνική κυβέρνηση, όπως προκύπτει από τη χθεσινή ενημέρωση του Μεγάρου Μαξίμου, θεωρεί θετικό το γεγονός ότι «βάση της συζήτησης αποτελεί η ελληνική πρόταση για μηχανισμό αυτόματης δημοσιονομικής διόρθωσης».

Ωστόσο, με βάση τις μέχρι τώρα πληροφορίες, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν φαίνεται να έχει μετακινηθεί από την αρχική του θέση και εξακολουθεί να ζητεί εξειδίκευση των προληπτικών μέτρων, προσδιορίζοντας μάλιστα τις «περιοχές» από τις οποίες θα πρέπει να καλυφθούν πιθανές δημοσιονομικές αποκλίσεις (σ.σ.: μειώσεις κύριων συντάξεων, πρόσθετες παρεμβάσεις στο μισθολόγιο του Δημοσίου κ.λπ.). Για την προώθηση των συζητήσεων επί του λεγόμενου «αυτόματου μηχανισμού» η ελληνική πλευρά επρόκειτο από χθες να προετοιμάσει σχέδιο νομοθετικής διάταξης προκειμένου να αποτυπωθεί το περιεχόμενο της πρότασης. Ουσιαστικά, η κυβέρνηση ζητεί να ψηφιστεί από το ελληνικό Κοινοβούλιο διάταξη η οποία θα επιβάλει στον υπουργό Οικονομικών να προχωρά αυτόματα σε λήψη μέτρων (κατά κύριο λόγο σε περιστολή δημοσίων δαπανών) εφόσον διαπιστώνεται απόκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους (το πρωτογενές πλεόνασμα του 1,75% για το 2017 και το 3,5% για το 2018).

Η διάταξη θα περιγράφει ακριβώς το χρονικό διάστημα κατά το οποίο θα γίνεται ο έλεγχος για την επίτευξη των στόχων (σ.σ.: συζητείται να είναι σε ετήσια βάση με τη δημοσίευση των τελικών στοιχείων για το πρωτογενές πλεόνασμα από τη Eurostat), αλλά και το ποιοι θα είναι οι φορείς που θα ελέγχουν τις οικονομικές επιδόσεις της χώρας (σ.σ.: συζητείται σε αυτό το πλαίσιο να υπάρχει ενεργός ρόλος και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης-ESM).

Όσον αφορά το πακέτο μέτρων των 5,4 δισ. ευρώ, πηγές στην Ελλάδα παραδέχονταν χθες ότι ακόμη δεν έχει κλείσει το θέμα του αφορολόγητου της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων. Το ΔΝΤ επιμένει στην περαιτέρω μείωση της έκπτωσης φόρου κάτω από τα επίπεδα των 2.000 ευρώ, ενώ στο τραπέζι παραμένει η διαφοροποίηση της έκπτωσης (από τα 1.800 έως τα 2.000 ευρώ) ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων του φορολογούμενου.

Θετικές εξελίξεις

Κλίμα «λελογισμένης αισιοδοξίας» εν όψει του έκτακτου Eurogroup της ερχόμενης Δευτέρας διαμορφώνεται στον ηγετικό πυρήνα της κυβέρνησης -και διαχέεται με ανεπίσημες δηλώσεις- καθώς αποτιμώνται θετικά οι εξελίξεις, διαπίστωση που κυριάρχησε και στη σύσκεψη χθες υπό τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, με τη συμμετοχή των αρμοδίων υπουργών και των στενών συνεργατών του.

Κυβερνητικοί παράγοντες σημείωναν με ικανοποίηση -μετά την ανακοίνωση της ατζέντας του Eurogroup- ότι για πρώτη φορά θα συζητηθεί, επισήμως, σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών η βιωσιμότητα του χρέους της Ελλάδας.

Το Μέγαρο Μαξίμου εκτιμά ότι έχει διαμορφωθεί στις Βρυξέλλες, εν όψει της Δευτέρας, ένα θετικό κλίμα «το οποίο ενισχύεται από τα νέα στοιχεία της Eurostat και τις δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων» και θεωρεί ότι σε αυτό το πλαίσιο «αντί των προληπτικών μέτρων, βάση της συζήτησης αποτελεί η ελληνική πρόταση για μηχανισμό αυτόματης δημοσιονομικής διόρθωσης» (σ.σ.: ο λεγόμενος «κόφτης»).

Στη σύσκεψη χθες εξετάστηκαν οι τελευταίες λεπτομέρειες σχετικά με τη διαδικασία ψήφισης του ασφαλιστικού και φορολογικού νομοσχεδίου στη Βουλή. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η ηγεσία της κυβέρνησης είναι ικανοποιημένη διότι «τηρήθηκαν οι κόκκινες γραμμές που τέθηκαν κατά τη σχετική διαπραγμάτευση και συμφωνία», ενώ επαναλήφθηκε ότι δεν συνιστά «μονομερή ενέργεια η κατάθεση του σχεδίου νόμου στη Βουλή».

Η κυβέρνηση επιμένει και διαμηνύει ότι δεν μπορεί να δεχθεί προκαταβολική νομοθέτηση μέτρων 3,6 δισ. ευρώ, υποστηρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα συνιστούσε ένα «άτυπο 4ο μνημόνιο», με πρόδηλες πολιτικές συνέπειες κι επιπτώσεις.

Ενδεικτικές του κλίματος που έχει διαμορφωθεί στα ηγετικά κλιμάκια της κυβέρνησης -και του ΣΥΡΙΖΑ- είναι οι δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού Εθνικής Αμύνης Δημήτρη Βίτσα χθες, ο οποίος τόνισε πως «τυπικοί και ουσιαστικοί λόγοι καθιστούν αδύνατη την ψήφιση προληπτικών μέτρων».

Ο κ. Βίτσας εξήγησε πως «οι τυπικοί λόγοι είναι ότι δεν μπορείς να θεσμοθετείς, δηλαδή να νομοθετείς, υπό αίρεση. Οι ουσιαστικοί λόγοι που έχουν σχέση με τους τυπικούς είναι ότι διαμορφώνεις μια σειρά από συνθήκες για την οικονομία, οι οποίες δεν σε ευνοούν. Μιλάμε για το 2019… Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε σε μια αυτοεπιβεβαιούμενη προφητεία, γιατί μιλώντας για μέτρα 3,6 δισ. ευρώ, αυτό σημαίνει ότι δεν θα πιαστούν οι στόχοι. Δεν χρειάζεται καμία θεσμοθέτηση. Η συμφωνία προβλέπει τις διαδικασίες της αξιολόγησης».

Στην παραδοχή ότι η συμφωνία, όποτε και αν επιτευχθεί, «θα συνοδεύεται από οδυνηρά μέτρα» προέβη χθες ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Χρυσόγονος. Παραδέχθηκε ότι «ο χρόνος δεν δουλεύει υπέρ της Ελλάδας», επιρρίπτοντας την ευθύνη κυρίως στο ΔΝΤ και χαρακτήρισε ως «μη ρεαλιστικό το να περιμένουν οι δανειστές από την ελληνική οικονομία να παράγει 3,5% πλεόνασμα σε βάθος χρόνου».

Περισσότερο αισιόδοξος ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Ρήγας, υποστήριξε ότι «η κυβέρνηση έχει πλέον συμμάχους στη μάχη που δίνει για την αλλαγή στην Ελλάδα και την Ευρώπη», σημείωσε πως «η διαπραγμάτευση είναι υποχρεωτικό να κλείσει και θα κλείσει» και τούτο διότι «όλοι οι δείκτες της οικονομίας είναι θετικοί, έχουν επιτευχθεί οι στόχοι οι οποίοι είχαν μπει με τη συμφωνία του Αυγούστου, άρα δεν υπάρχει καμία δικαιολογία να καθυστερεί».

Την ίδια ώρα, αυστηρή κριτική στην κυβέρνηση και τους χειρισμούς της ασκούν τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Συμφωνία τη Δευτέρα θέλει η Γαλλία

Η Γαλλία επιθυμεί να υπάρξει τη Δευτέρα συμφωνία σχετικά με την Ελλάδα κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup στις Βρυξέλλες, δήλωσε χθες ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Στεφάν Λε Φολ.

«Η Γαλλία επιθυμεί να υπάρξει τη Δευτέρα συμφωνία σχετικά με την Ελλάδα. Είναι ένα μήνυμα στο οποίο επιμένω, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας το είπε με πολύ ξεκάθαρο τρόπο», εξήγησε ο κ. Λε Φολ μεταφέροντας τη δήλωση αυτή που έγινε στη διάρκεια της εβδομαδιαίας συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου. Διευκρίνισε ότι «η κατάσταση της Ελλάδας μπορεί να είναι ένα στοιχείο που καθιστά εύθραυστη την Ευρωζώνη», εκτιμώντας ότι πρέπει «συνεπώς να παραμείνουμε στη γραμμή που ακολουθεί σήμερα η Ευρωζώνη: σταθερότητα και επιστροφή στην ανάπτυξη».

Κινητικότητα διαπιστώνει η Γερμανία

H εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, Φριντερίκε Φον Τισενχάουζεν, σημείωσε χθες ότι έχει διαπιστωθεί επανειλημμένως κάποια κινητικότητα το τελευταίο διάστημα στα θέματα ουσίας της διαπραγμάτευσης, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι υπάρχουν ακόμη ανοιχτά σημεία.

«Έχουμε τη Δευτέρα μία επόμενη συνάντηση του Eurogroup. Έχουμε διαπιστώσει ότι στα θέματα ουσίας έχει υπάρξει τον τελευταίο καιρό κάποια κινητικότητα. Δεν έχουμε φθάσει ακόμα στο τέλος, υπάρχουν και ανοιχτά σημεία. Η αξιολόγηση δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα και θα έχει ολοκληρωθεί μόνο όταν θα έχουμε -γνωρίζετε αυτόν τον τεχνικό όρο- ένα “Staff Level Agreement”. Υπό αυτή την έννοια αναμένουμε από τους θεσμούς να συνεχίσουν τις εργασίες προετοιμασίας», δήλωσε η εκπρόσωπος του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.