Στους πρόποδες του όρους Πιρίν, σε απόσταση 150 χιλιομέτρων από τη Σόφια, βρίσκεται ένα χωριό που έχει εξελιχθεί από γραφική βουκολική πόλη σε ένα από τα κορυφαία ski resorts της Ευρώπης προσελκύοντας πάρα πολλούς Έλληνες, ιδιαίτερα από τη Βόρεια Ελλάδα.

Ένα χωριό παντός καιρού
Το Μπάνσκο, χωρίς αμφιβολία είναι ένα από τα διασημότερα χειμερινά τουριστικά θέρετρα που θα επισκεφτείς το χειμώνα κυρίως για σκι ή snowboard, αλλά και για να αλλάξεις λίγο παραστάσεις, αφού είναι από τους πλησιέστερους στην Ελλάδα χειμερινούς προορισμούς. Μπορείς βέβαια να βρεθείς εδώ ακόμα και όταν το χιόνι δεν έχει καλύψει όλο το τοπίο αφού περίπου το 90% από τις πίστες είναι εξοπλισμένο με κανόνια τεχνητού χιονιού. Αν είσαι και από τους δραστήριους του είδους θα διασχίσεις και την πίστα Tomba, που έχει πάρει το όνομά της από τον μεγαλύτερο Ιταλό σκιέρ Alberto Tomba. Ωστόσο και τους καλοκαιρινούς μήνες αποτελεί προορισμό, καθώς στο πλάνο εντάσσονται ποδηλασία, ορειβασία, ιππασία, rafting στο Kresnensko, πεζοπορίες στη φύση, αλλά και το πολύ δημοφιλές διεθνές φεστιβάλ jazz μουσικής.

Παραδοσιακή αρχιτεκτονική & πέτρινα καλντερίμια
Στο Μπάνσκο φαίνεται ότι- μέχρι στιγμής τουλάχιστον- σέβονται την αρμονία της φύσης και αυτό που θα παρατηρήσεις είναι η απόλυτη κυριαρχία της πέτρας και του ξύλου: πέτρινα περάσματα, παραδοσιακά σπίτια και μικροσκοπικά μαγαζάκια με όλα τα καλά, από σουβενίρ, μέχρι καλλυντικά από τριαντάφυλλο (το αγαπούν πολύ και έχουν παράδοση στην παραγωγή προϊόντων από τριαντάφυλλο), γάστρες, τοπικά μαντεμένια μαγειρικά σκεύη. Η περιοχή, ωστόσο, εκτός από το όμορφο τοπίο με τα βουνά να δεσπόζουν στον ορίζοντα απ’ όποια πλευρά και να κοιτάξεις, διαθέτει όμορφα αξιοθέατα και μουσεία που δεν απέχουν πολύ το ένα από τ’ άλλο, κάτι που διευκολύνει ιδιαίτερα και την επίσκεψή τους. Χαρακτηριστικό είναι το σπίτι του ποιητή Nikola Vaptsarov, που μόλις το 1952 μετατράπηκε σε μουσείο σημαίνοντας και την αρχή της πολιτιστικής δραστηριότητας της περιοχής, αφού εδώ είναι εγκατεστημένο επίσης ένα κέντρο τέχνης, ενώ ανά διαστήματα φιλοξενεί αξιόλογες εθνογραφικές εκθέσεις και bazzar.

Αξιόλογα επίσης είναι και τα Velyanova και Benina, σπίτια με χαρακτηριστική αρχιτεκτονική, που επίσης λειτουργούν ως μουσεία. Αξίζει να επισκεφτείς ακόμα την εκκλησία Sveta Troitsa, τη δεύτερη μεγαλύτερη στη Βουλγαρία, με το καμπαναριό και το ρολόι ύψους 30 μέτρων, αλλά και το πνευματικό και ιστορικό -από το 1865- κέντρο St. Paisiy Hilendarski. Από τη χειμερινή σου εξόρμηση στην περιοχή δεν πρέπει να λείπει ένα πέρασμα από το Εθνικό Πάρκο Pirin, μια εντυπωσιακή τοποθεσία, προστατευόμενη από την UNESCO, όπου θα απολαύσεις τη φύση σε όλο της το μεγαλείο.

«Σλάλομ» στις γεύσεις
Στο Μπάνσκο συναντάς κάθε τύπο κουζίνας, ανάλογα με το πού θα επιλέξεις να πας. Στην περιοχή θα βρεις αρκετές παραδοσιακές ταβέρνες, που εκεί τις λένε «μεχάνας», στις οποίες λίγο πολύ θα βρεις τα ίδια κλασικά πιάτα που στη βουλγαρική κουζίνα τιμούν δεόντως. Ανάμεσα στις σπεσιαλιτέ, που επί το πλείστον έχουν βάση το κρέας, θα βρεις το πληθωρικό kapama, που φτιάχνουν με τρεις τύπους κρέατος (χοιρινό, κουνέλι, βοδινό, κοτόπουλο ή χωριάτικο λουκάνικο) και sauerkraut (έναν τύπο λάχανου τουρσί). Στα παραπάνω συχνά προστίθεται και ρύζι. Το μαγείρεμα σε κεραμικά και μαντεμένια σκεύη εδώ είναι παράδοση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το chomlek, συνταγή με πληθώρα λαχανικών που μαγειρεύονται σε κεραμικό σκεύος στο φούρνο και το sache, δηλαδή λαχανικά και ψάρι ή κρέας κομμένα σε φέτες και ψημένα επίσης σε καυτό κεραμικό σκεύος χωρίς να χρησιμοποιηθεί λίπος. Η κουζίνα τους από πλευράς συνδυασμού υλικών μοιάζει αρκετά με την ελληνική, όμως είναι πιο ήπια και- σε αρκετές περιπτώσεις- λιγότερο γευστική.

Από σαλάτες το best seller, η shopska salad, μοιάζει σε πρώτη φάση με τη δική μας χωριάτικη αφού περιέχει ντομάτα, αγγούρι και κρεμμύδι, σε αυτή τη βάση όμως προστίθενται πιπεριές -ενίοτε ψητές- μαϊντανός, ηλιέλαιο ή ελαιόλαδο, ξίδι και λευκό τυρί sirenje που ουδεμία σύγκριση επιδέχεται με τη φέτα… Αν αναζητάς όμως κάτι λιγότερο κλασικό και πιο προσεγμένο, θα καταφύγεις πιθανότατα στο εστιατόριο κάποιου από τα πεντάστερα θέρετρα της περιοχής. Στα supermarket της περιοχής-γιατί deli δεν υπάρχουν για την ώρα- θα βρεις και τα banski starets, που είναι αλλαντικά από χοιρινό καρέ, αρτυμένα με πάπρικα, κύμινο, τριμμένο μαύρο πιπέρι και άλλα μπαχαρικά, που θα κάνουν υπέροχο ζευγάρι με ένα ωραίο ντόπιο Μοσχάτο.

Οι καλύτερες «μεχάνας», τουτέστιν ταβέρνες
Οι «μεχάνας» στο Μπάνσκο δεν είναι πολλές, αλλά λίγες και καλές. Ξεχωρίζουμε την ταβέρνα του ξενώνα Veziova House που είναι πραγματικά μαγική, με παραδοσιακή βουλγαρική επίπλωση και άπαιχτη κουζίνα που θα απολαύσεις με ένα ποτήρι κρασί δίπλα στο πέτρινο τζάκι. Η Mehana Chanove του ξενοδοχείου St. Ivan Rilski SPA Hotel, με χωρητικότητα 200 ατόμων και τζάκι δεν είναι και τόσο γραφική, όμως, είναι σίγουρα από τα αντιπροσωπευτικότερα μέρη για να βιώσεις τη βουλγαρική γευστική παράδοση δοκιμάζοντας αυθεντικές ντόπιες συνταγές με υπόκρουση φολκλόρ μουσικής. Κοντά στη Sveta Troitsa θα βρεις και την Obecanova Mehana, μία από τις πιο ευρύχωρες του είδους, με έντονη την παρουσία του εθνογραφικού στοιχείου και διακόσμηση με προσεκτικά επιλεγμένες αντίκες. Το House Dedo Pene, ωστόσο, γοητεύει με την αρχιτεκτονική του -αφού πρόκειται για σπίτι που χτίστηκε το 1820- και αριστεύει με την ποικιλία των παραδοσιακών προτάσεων αλλά και επιδορπίων, όπως το οργανικό πρόβειο γιαούρτι με σπιτική μαρμελάδα από φρούτα του δάσους κ.ά.

Κομψή πολυτέλεια και γαστρονομικό «τσουνάμι»
Η διαμονή στο Μπάνσκο περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα από επιλογές, όπως ξενώνες και διαμερίσματα μέχρι πεντάστερα πολυτελή θέρετρα. Το Premier Luxury Mountain Resort, που είναι από τα πιο αντιπροσωπευτικά του είδους, διαθέτει δύο αξιόλογα εστιατόρια, το «Amvrosia», με το concept «Butcher Modern Cuisine» και το «Dionyssos» ενώ το Nectar Bar προσφέρεται για να χαλαρώσεις το πρωί πίνοντας ένα ζεστό ρόφημα ή το βράδυ το ποτό σου παρέα με κάποια από τις προτάσεις των tapas. Το μενού εμπλουτίζεται τακτικά με ενδιαφέρουσες και εξαιρετικά πληθωρικές προτάσεις, όπως η σιγομαγειρεμένη tomahawk steak 1300γρ. λόγου χάριν, με σκόρδο σε υφές και ντομάτα κονφί, το prime rib eye με μανιτάρια του δάσους σοτέ, σκόρδο, μαϊντανό και chimichuri, ή το ζουμερό black burger 450γρ. με κιμά από μοσχάρι black angus, cheddar, πράσινη σαλάτα, ντομάτα, ψητά κρεμμύδια και «κέτσαπ» παντζαριού, που σερβίρεται σε μαύρο σπιτικό ψωμάκι με country style πατάτες.

4º Premier Gastronomy Festival
Εδώ και μία τετραετία το εν λόγω ξενοδοχείο μάς δίνει έναν ακόμα πολύ καλό λόγο για να το επισκεφτούμε. Στο φεστιβάλ γαστρονομίας που διοργανώνεται κάθε Νοέμβριο, σεφ απ’ όλη την υφήλιο παρελαύνουν από τις κουζίνες του δημιουργώντας ειδικά μενού γευσιγνωσίας. Τα τελευταία δύο χρόνια το φεστιβάλ εμπλουτίστηκε με τη συνεργασία της Gastronomy Essentials που συμπεριέλαβε στα δρώμενα και εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα γαστρονομίας για επαγγελματίες με εισηγητές διακεκριμένους σεφ από σχολές παγκοσμίου βεληνεκούς.

Η έναρξη της διοργάνωσης που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Νοέμβριο έγινε από την ομάδα του Premier και το Σταμάτη Τσίλια ενώ στη συνέχεια, η γευστική σκυτάλη παραδόθηκε στους προσκεκλημένους σεφ. Το line up συνέθεσαν ο Gianfranco Chiarini, ο Πολυχρόνης Δαμαλάς, ο Petar Yorgov, ο Πατέρας Επιφάνιος και ο Σταμάτης Τσίλιας που δημιούργησαν προσεγμένα πιάτα συνοδευόμενα από μία γκάμα επιλεγμένων κρασιών του εγχώριου αμπελώνα και όχι μόνο. Τα σχόλια για τις γευσιγνωσίες που προηγήθηκαν της επίσκεψής ήταν διθυραμβικά, εμείς όμως βρεθήκαμε στο τελευταίο διήμερο του φεστιβάλ και δοκιμάσαμε τα μενού που ετοίμασαν ο Petar Yorgov και ο Σταμάτης Τσίλιας.

Ο Petar Yorgov «πατώντας» πάνω σε επιλεγμένες εγχώριες βιολογικές πρώτες ύλες ετοίμασε ένα μενού βουλγαρικής δημιουργικής κουζίνας, που βάφτισε μεν «Pure Sensation», όμως παρά την προσεγμένη παρουσίαση και τις άρτια εκτελεσμένες τεχνικές, υπήρξαν κάποιες αστοχίες, όπως το σιγομαγειρεμένο χοιρινό, που όμως ήρθε στο τραπέζι αρκετά παραψημένο και στεγνό. Το πιάτο, όμως, που έκλεψε τις εντυπώσεις ήταν ένας ντελικάτος οξύρυγχος με καρπάτσιο παντζαριού και σπαράγγια σε σάλτσα φρέσκου βουτύρου.

Ο Σταμάτης Τσίλιας ανέλαβε να γράψει τις τελευταίες γραμμές του φεστιβάλ ετοιμάζοντας στους επισκέπτες ένα μενού, όπου η κουζίνα της Πριγκήπου συμφιλιωνόταν με τις τεχνικές της μοριακής γαστρονομίας. Οι γεμιστές ντομάτες με πούδρα φέτας και δυόσμο ήταν συγκινητικά νόστιμες, ενώ η παραδοσιακή σούπα ispanak corbasi έκανε εντυπωσιακή είσοδο στο τραπέζι καλυμμένη από καπνό υγρού αζώτου. Τέλος, ο σεφ φρόντισε να τιμήσει το συμπαθέστατο τριαντάφυλλο με μια δημιουργία με τυρί κρέμα, γλυκό μπισκότο από παντζάρι και αρώματα μπακλαβά.

Φωτογραφίες σεφ και πιάτου Σταμάτη Τσίλια: Παναγιώτης Βότσης (Votsis Photography)