Τι φταίει για τη μη αποτελεσματική λειτουργία του δημόσιου τομέα; Η απάντηση δεν είναι αυτή του ενός εκατομμυρίου. Είναι θέμα απλής λογικής. Φταίει η οργάνωσή του. Τη διαπίστωση αυτή, που εμφανίζεται ως το αντίπαλον δέος στην κριτική για το μέγεθος του δημόσιου τομέα, επιβεβαιώνουν τα στοιχεία για τη διάρθρωση των Νομικών Προσώπων Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου, που λειτουργούν ως δορυφόροι γύρω από την κεντρική κυβέρνηση και τα οποία αποκαλύπτουν ότι περίπου 200 φορείς λειτουργούν με μόλις έναν υπάλληλο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που φέρνει στη δημοσιότητα η «Καθημερινή», συνολικά αυτοί που λειτουργούν με προσωπικό 20 ατόμων ανέρχονται σε περίπου 1.000, ενώ αυτοί που απασχολούν πάνω από 50 υπαλλήλους –που θεωρείται κρίσιμο μέγεθος για την ύπαρξη ενός οργανισμού– δεν είναι πάνω από 600. Ενδεικτικό της πανσπερμίας των Νομικών Προσώπων Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου είναι επίσης το γεγονός ότι με 2 υπαλλήλους λειτουργούν πάνω από 100 ΝΠΔΔ, ενώ άλλοι τόσοι λειτουργούν με προσωπικό 3 ατόμων. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, συνολικά το Δημόσιο έχει περίπου 2.600 τέτοιους «δορυφόρους», οι οποίοι απασχολούν περί τις 200.000 υπαλλήλους, που αθροίζονται στις 500.000, περίπου, των υπαλλήλων της κεντρικής κυβέρνησης, δηλαδή των υπουργείων.

Στη μακρά λίστα των Νομικών Προσώπων Δημόσιου ή Ιδιωτικού Δικαίου, περιλαμβάνεται πληθώρα φορέων, στην πλειονότητά τους ίσως χρήσιμοι και απαραίτητοι για τη λειτουργία της κοινωνίας. Το πρόβλημα δεν είναι ίσως στην ύπαρξή τους ή στο κόστος τους – αν και μεταξύ αυτών εύκολα μπορεί κάποιος να βρει κραυγαλέες περιπτώσεις σκοπιμότητας. Το πρόβλημα βρίσκεται στην οργάνωσή τους και στη λειτουργικότητα που μπορεί να έχει ένας φορέας που απασχολεί ένα, δύο ή τρία άτομα, και το κατά πόσο ένας τέτοιος φορέας μπορεί να λειτουργεί προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, να αποφασίζει, να λογοδοτεί, να ελέγχεται, να είναι εν ολίγοις αποτελεσματικός.

Σφραγίδα ή…

Ο προβληματισμός γύρω από την ύπαρξή τους θα μπορούσε εύλογα να συμπεριλάβει το κατά πόσο γύρω από αυτούς τους φορείς διαρθρώνονται διοικητικά συμβούλια, πρόεδροι, αντιπρόεδροι, γενικοί γραμματείς και ταμίες ή, απλώς, η ύπαρξή τους συνίσταται σε μία σφραγίδα. Και αν ακόμη είναι απλώς μια σφραγίδα που κοσμεί ένα δημόσιο έγγραφο, δεν θα μπορούσε άραγε αυτός ο φορέας να υπάγεται σε μια ευρύτερη δομή και ο εν λόγω μοναχικός υπάλληλος να εντάσσεται σε ένα σύστημα ελέγχου και απόδοσης; Η απάντηση είναι προφανής.

Τα στοιχεία φέρνουν τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που είναι φυσικά το βαρύ πυροβολικό των ΝΠΔΔ, να κυριαρχούν στην επιστράτευση αντίστοιχων φορέων με πλειάδα σχετικών κέντρων, ομοσπονδιών, ταμείων, σχολικών επιτροπών, ινστιτούτων κ.ο.κ. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι η εξέλιξη των φορέων αυτών έχει υποστεί επί πέντε συνεχή χρόνια τον πέλεκυ των μνημονίων, στη διάρκεια των οποίων οι δήμοι υποχρεώθηκαν να συρρικνώσουν τα ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ που έχουν υπό τον έλεγχό τους από τα σχεδόν 20, όχι σε πάνω από 6 για κάθε δήμο. Το αποτέλεσμα ήταν ο περιορισμός από τα περίπου 3.000 το 2010 σε 1.200 το 2015, καταγράφοντας μια περικοπή που αγγίζει πάνω κάτω το 60%.

Από τους μεγαλύτερους φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα καταγράφεται το ΙΚΑ με προσωπικό 6.000 ατόμων, ο ΟΑΕΔ με επίσης 6.000, ενώ ο μεγαλύτερος δήμος της χώρας, αυτός των Αθηναίων, μισθοδοτεί 5.000 άτομα, αλλά και 1 υπάλληλο στο Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης απασχολεί 3.300 υπαλλήλους, ο Δήμος Πατραίων 1.100, αλλά και 20 υπαλλήλους στον φορέα που έχει στη δικαιοδοσία του, το Καρναβάλι της Πάτρας, ενώ ο Δήμος Νικαίας απασχολεί 1.000 υπαλλήλους.

Τα στοιχεία για το μέγεθος του δημόσιου τομέα και τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων, όπως καταγράφονται στην ιστοσελίδα «Απογραφή» του υπουργείου Εσωτερικών, επιβεβαιώνουν τη δραστική περικοπή που υπήρξε την τελευταία πενταετία, αλλά και τον γιγαντισμό ενός κράτους, που προσέφερε δουλειά, ούτε λίγο ούτε πολύ, στο 25% του ενεργού πληθυσμού της χώρας! Ετσι, από 942.625 υπαλλήλους που διέθετε ο δημόσιος τομέας της χώρας το 2009, οδηγηθήκαμε σε 684.873 το 2015. Από αυτούς οι 865.153 ήταν το τακτικό προσωπικό του στενού δημόσιου τομέα, οι οποίοι μειώθηκαν σε 567.069, με βάση τα τελευταία στοιχεία του Αυγούστου του 2015, που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα.

Στις 567.069 υπαλλήλους, που είναι το τακτικό προσωπικό των υπουργείων, στους οποίους βεβαίως περιλαμβάνονται και οι δάσκαλοι και οι καθηγητές που μισθοδοτούνται από το υπουργείο Παιδείας ή οι γιατροί που μισθοδοτούνται από το υπουργείο Υγείας, θα πρέπει να προστεθούν και 71.871, που είναι το έκτακτο προσωπικό του στενού δημόσιου τομέα, χωρίς δηλαδή τους υπαλλήλους των ΝΠΙΔ. Στο έκτακτο προσωπικό περιλαμβάνονται και 1.198 μισθοδοτούμενοι που φέρουν τον τίτλο του προέδρου, των μελών διοικητικού συμβουλίου και των οργάνων διοίκησης.

Τακτικοί – έκτακτοι

Ακολουθεί το τακτικό προσωπικό των ΝΠΙΔ, που στα τέλη Αυγούστου αριθμούσε 31.489 άτομα, αλλά και το έκτακτο προσωπικό των ΝΠΙΔ, που αριθμούσε 14.440 άτομα, μεταξύ των οποίων και 1.733 υπαλλήλους σε ρόλο προέδρου, μελών διοικητικού συμβουλίου και οργάνων διοίκησης! Συνολικά το τακτικό και έκτακτο προσωπικό στα ΝΠΙΔ περιλαμβάνει 45.993 άτομα και μαζί με τις 567.069 τακτικούς υπαλλήλους του δημόσιου τομέα και τις 71.871 έκτακτους υπαλλήλους του δημόσιου τομέα, φθάνουμε πλέον σε 684.873 υπαλλήλους.

Από την ίδια κατάταξη του υπουργείου Εσωτερικών, πάντως, προκύπτει ότι τον Αύγουστο του 2015 κανείς από τις 684.873 υπαλλήλους δεν βρισκόταν σε αργία ή σε κινητικότητα, ούτε καν εκκρεμούσε η μετακίνησή του, έναντι 916 που ήταν σε αργία στα τέλη του 2014, 4.587 που ήταν σε καθεστώς κινητικότητας και 2.313 υπό μετακίνηση, χωρίς αυτή να έχει ολοκληρωθεί τη συγκεκριμένη ημερομηνία.

aftodioikisi.gr