Γιατί πληρώνουμε τόσο αίμα στον “Θεό” της ασφάλτου;
*Γράφει ο Αλέξανδρος Σιρίτογλου, Υποστράτηγος ε.α. Πρόεδρος Παρατήματος Καβάλας της ΕΑΑΣ
Τις τελευταίες δεκαετίες παρακολουθώ τα απερίσκεπτα και παραπλανητικά σχόλια από «ειδικούς» και μη όταν, δυστυχώς συχνά, έχουμε ακόμα ένα θύμα στην άσφαλτο.
Οι δημοσιογράφοι καθώς και κάθε ερωτώμενος από τα ΜΜΕ έχουν «άποψη» την οποία παραθέτουν δημοσίως δίνοντας άλλοθι στην κοινωνία προκειμένου, τα μέλη της, να συνεχίσουν να είναι απρόσεκτοι και να ρίχνουν ευθύνες σε όλους τους άλλους, με κύριο υπαίτιο το απρόσωπο κράτος.
Είναι όμως και σε ποια έκταση υπεύθυνος ο κρατικός φορέας στη συνολική εικόνα της Ελληνικής κρατικής δυσλειτουργίας; Σίγουρα δεν είναι ανεύθυνος, αλλά όχι έτσι όπως θέλουμε να το παρουσιάσουμε, ότι η αδιαφορία και ο κακός σχεδιασμός είναι αυτός που μας οδήγησε στο ατύχημα. Κανένα κράτος, οποιαδήποτε πολιτικής τοποθέτησης, δεν έχει τη δυνατότητα και τους πόρους να μπορέσει να τα έχει όλα τέλεια. Αλλά και πάλι δεν είναι μόνο οι ανθρώπινες κατασκευές και παρεμβάσεις που καθορίζουν την ασφάλειά μας. Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες όπως θα αναλύσουμε στη συνέχεια με πρώτους τους υπόλοιπους οδηγούς.
Τι είναι όμως η οδική συμπεριφορά;
Οδική συμπεριφορά. Μια πρώτη, μη επιστημονική προσέγγιση, είναι ο τρόπος που συμπεριφέρονται, κατανοούν, αντιδρούν σε πληροφορίες και αντιλαμβάνονται τις υποχρεώσεις τους, προς τους υπόλοιπους συνανθρώπους τους, οι οδηγοί μηχανοκίνητων οχημάτων, οι οδηγοί δίτροχων, αλλά και οι πεζοί. Από την παραπάνω προσέγγιση γίνεται κατανοητό ότι οι γονείς αλλά και το εκπαιδευτικό σύστημα είναι οι πρώτοι οι οποίοι δεν μεριμνούν για την ενημέρωση, καθοδήγηση και κοινωνική υπευθυνότητα που πρέπει να έχουμε ως πολίτες μιας οργανωμένης και δημοκρατικής κοινωνίας, στην οποία πρώτα πρέπει να είμαστε συνεπείς στις υποχρεώσεις μας και μετά να έχουμε δικαιώματα.
Ακολουθώντας μια κοινωνιολογική ανάλυση θα δούμε ότι η οδική συμπεριφορά σχετίζεται άμεσα με τη στάση μας και τις αρχές μας σε θέματα που αφορούν την αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθησή μας (δηλαδή το αίσθημα ανάγκης προβολής και επίδειξης, με σκοπό την επιβεβαίωση, αποδοχή και δημοτικότητά μας με συνέπεια την αύξηση της αυτοεκτίμησής μας), τον εγωκεντρισμό μας, την «πολυμάθειά» μας, την απαίτησή μας μόνο στα δικαιώματα μας και σε καμία υποχρέωση έναντι των άλλων, καθώς και στην απέχθειά μας να ακολουθήσουμε θεσπισμένους κανόνες.
Τοποθετώντας τα ζητούμενα στις σημερινές πολυπληθείς καθημερινές μας υποχρεώσεις και την κοινωνική μας συμμετοχή στα ηλεκτρονικά μέσα δικτύωσης και πληροφορίας (χρήση κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών δικτύωσης) αντιλαμβανόμαστε τη θανατηφόρα/δολοφονική επίδρασή τους στη οδική μας συμπεριφορά. Ταινία Seven Pounds, «Επτά Ζωές» με τον Will Smith.
Ποια όμως η θέση μας στην οδική ασφάλεια ως πεζοί;
Ο άνθρωπος έχει την πρώτη του προσωπική συμμετοχή – συμπεριφορά στον δρόμο ως πεζός. Η ορθή από μέρους του κατανόηση και αντιμετώπιση των κανόνων είναι καθοριστική στη μετέπειτα μεταπήδησή του ως οδηγός οποιουδήποτε μέσου μεταφοράς.
Ποια όμως είναι εκείνα τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε και να έχουμε στο μυαλό μας προτού κάτσουμε στο «τιμόνι»;
Πρώτο πρέπει να υποστούμε μια πλήρη εκπαίδευση:
Στους κανόνες που διέπουν το Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Στον τρόπο που λειτουργούν όλα τα συστήματα του μηχανοκίνητου οχήματός μας προκειμένου να μην «κουνάμε» απλά τους μοχλούς του αλλά να γνωρίζουμε την ενέργεια που επιβάλουμε με την μετακίνηση οποιαδήποτε χειριστηρίου. Στην πρακτική εξάσκησή μας στο μηχανοκίνητο μέσο που επιθυμούμε.
Δεύτερο πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η συνήθεια είναι η «μεγαλύτερη δύναμη» άρα η συστηματική και η εξ’ αρχής τήρηση των κανόνων που μάθαμε στην εκπαίδευσή μας πρέπει να μας διέπει σε όλη τη ζωή μας και όχι η εγωιστική ή οποιαδήποτε άλλη συμπεριφορά.
Ο οδηγός πρέπει να προσαρμόζει την προσοχή του, την ταχύτητά του αλλά και τις υποχρεώσεις του ανάλογα με τις απαντήσεις που θα δώσει ο ίδιος στα παρακάτω πέντε ερωτήματα:
Κατάσταση οχήματος. Η γνώση του οχήματος, η ηλικία του, η σωστή συντήρησή του, η κατάσταση των ελαστικών και των συστημάτων αναρτήσεως και πεδήσεως.
Η σωματική και ψυχική μας κατάσταση. Η ηλικία μας, η σωματική κούραση, η λήψη ουσιών ή φαρμάκων ή και αλκοόλ, η ψυχική κούραση ή στεναχώρια.
Η κατάσταση της οδού. Η ορθή σχεδίαση (κλίση), η ποιότητα της ασφάλτου, ο φωτισμός, η ύπαρξη στροφών, η κατωφέρεια ή ανωφέρειά της.
Οι καιρικές συνθήκες. Ο καύσωνας, η παγωνιά, η βροχή, η ομίχλη.
Η κυκλοφοριακή κίνηση. Η ύπαρξη ή όχι άλλων οχημάτων, η ταχύτητα που αυτά κινούνται, σε συνδυασμό με τις υπάρχοντες λωρίδες κυκλοφορίας.
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι δεν φταίνε «οι άλλοι», ούτε «ο δρόμος είναι καρμανιόλα» αλλά εμείς, που ως μη σκεπτόμενοι άνθρωποι, ασχέτως αν μας το δίδαξαν (γονείς, δάσκαλοι, κοινωνία), δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε τα δεδομένα και να προσαρμοστούμε ανάλογα.
Είναι όμως δυνατό να γίνουν όλα τα αναγραφόμενα με ιδανικό τρόπο; Όχι και για αυτό το λόγο πάντα ανέφερα στις συζητήσεις μου για το θέμα το μήνυμα:
«καλός οδηγός είναι αυτός που κάνει τα λιγότερα λάθη και προβλέπει τα λάθη των υπολοίπων»
ΥΓ. Όσο αφορά τα τροχαία ατυχήματα με αυτοκίνητα υπέρ επιδόσεων, θα ήθελα να προσθέσω, ότι εκτός των παραπάνω κανόνων θα πρέπει πρώτιστο μέλημα του κατέχοντος οδηγού να είναι η θεωρητική και πρακτική εκπαίδευσή του από ειδικευμένο προσωπικό στο χειρισμό του, καθόσον αυτά διέπονται σε άγνωστες σε εμάς δυνατότητες – συμπεριφορές. Επίσης η πολιτεία θα πρέπει να εξετάσει και το θέμα της άδειας οδήγησης αυτοκινήτου που υπερβαίνει κάποια συγκεκριμένη αναλογία βάρους/ιπποδύναμης, στο κοινό οδικό δίκτυο.
