Η μείωση της κρατικής συμμετοχής, η ζημία του Δημοσίου και το ταμπού των κρατικοποιήσεων. Οι τράπεζες αποφασίζουν τα ποσά των ΑΜΚ

Ενώ αναμένεται η έκδοση υπουργικής απόφασης  με τους επιμέρους όρους για να ξεκινήσει επίσημα  η διαδικασία των ανακεφαλαιοποιήσεων και οι Βρυξέλλες (DG Comp) αφήνουν στη διακριτική ευχέρεια των τραπεζών να καθορίσουν τα ποσά των ΑΜΚ, ο χειρισμός του θέματος προκαλεί ενδοκυβερνητικές αντιδράσεις και έντονη κριτική. Οι εντονότερες επικρίσεις διατυπώνονται από στελέχη και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, που διαφωνούν με τη δραστική συρρίκνωση της κρατικής συμμετοχής  στις τράπεζες και κατηγορούν την κυβέρνηση ότι απομακρύνεται από βασικές θέσεις της. ΟΙ διαφωνούντες επισημαίνουν  ότι με το «τρικ» των CoCos  διευκολύνεται μεν η επιτυχής ολοκλήρωση των ανακεφαλαιοποιήσεων, αλλά o έλεγχος των τραπεζών «χαρίζεται» σε διεθνείς επενδυτές και το Δημόσιο υφίσταται ζημία, ενώ θα εισφέρει περίπου τα 2/3 των απαιτούμενων κεφαλαίων.

Επικρίσεις διατυπώνονται και απόεπιχειρηματικούς παράγοντες, οι οποίοι  θεωρούν μεν θετική εξέλιξη τη μείωση της κρατικής συμμετοχής στις τράπεζες και την πλήρη ιδιωτικοποίηση τους, εκφράζουν όμως σκεπτικισμό όσον αφορά τα αποτελέσματα που θα έχει η κάλυψη μεγάλου μέρους ων κεφαλαιακών αναγκών του δυσμενούς σεναρίου με Cocos.

Η βασική τους ένσταση είναι ότι αντί οι τράπεζες να αυξήσουν το μετοχικό τους κεφάλαιο με τα χρήματα του ΤΧΣ, ουσιαστικά  παίρνουν υψηλότοκα μακροπρόθεσμα δάνεια εκδίδοντας προαιρετικά μετατρέψιμες ομολογίες (CoCos) – προκειμένου να μην πάρει μετοχές το κράτος και βρεθούν μειοψηφία οι ιδιώτες. Ετσι φορτώνονται υψηλό χρηματοοικονομικό κόστος. Για να μη χάνουν, πρέπει να κρατούν υψηλά τα επιτόκια χορηγήσεων, ή να διοχετεύουν σημαντικό μέρος των κεφαλαίων τους σε αποδοτικότερες – αλλά και υψηλότερου ρίσκου –  κερδοσκοπικές τοποθετήσεις. Αυτό σημαίνει λιγότερη ρευστότητα στην αγορά και στις επιχειρήσεις,  ακριβότερο χρήμα, μικρότερη συμβολή στην αναπτυξιακή προσπάθεια.

Το Δημόσιο δεν θα πέρει όσα έβαλε

Οσον αφορά το πόσο  (μη) συμφέροντες είναι για το Δημόσιο οι όροι συμμετοχής του ΤΧΣ στις ανακεφαλαιοποιήσεις, παράγοντες της χρηματιστηριακής αγοράς συμμερίζονται  την κριτική στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, επισημαίνοντας ότι πέραν της απώλειας του (μετοχικού) ελέγχου, θα υποστεί και μετρήσιμη οικονομική ζημία:

– Μένοντας με μειοψηφικά ποσοστά συμμετοχής, θα είναι πολύ δύσκολο να τα πουλήσει αργότερα εξασφαλίζοντας στοιχειωδώς ικανοποιητικό τίμημα (το οποίο  εν πάση περιπτώσει θα ήταν μάλλον μικρότερο από το κόστος κτήσης).

– Αντίθετα, αν διατηρούσε πλειοψηφικά πακέτα, θα μπορούσε να τα διαθέσει μελλοντικά σε στρατηγικούς επενδυτές, επιτυγχάνοντας αναλογικά πολύ υψηλότερα τιμήματα

– Υπολογίζεται ότι από τα 50 δισ, που θα έχει βάλει το κράτος στις τράπεζες (41 δισ. στις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις + 9 δισ.τώρα), δεν πρόκειται να πάρει πίσω ούτε το ¼. Εχει εισπράξει ήδη περίπου 1,7 δισ. από την Alpha Bank και την Τρ. Πειραιώς που εξαγόρασαν τις προνομιούχες μετοχές του «πακέτου Αλογοσκούφη», θα πάρει περί τα 7 δισ. συν τόκους από τις καινούργιες μετατρέψιμες ομολογίες (όταν εξοφληθούν) και άλλα 3-5 δισ. από τα μειοψηφικά πακέτα μετοχών (αν και όταν μπορέσει να τα πουλήσει).

Τραπεζικοί παράγοντες επισημαίνουν ότι οι επιλογές με τα CoCos  υπαγορεύθηκαν εν μέρει από το «ταμπού των κρατικοποιήσεων».  Κανένας δεν ήθελε να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η αριστερή κυβέρνηση οδηγεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα σε πλήρη κρατικοποίηση, διότι αυτό θα απομάκρυνε και τον τελευταίο ξένο υποψήφιο επενδυτή. 

Το «ταμπού των κρατικοποιήσεων»

Στην προσπάθεια να διαλύσει κάθε υποψία – και υπό την πίεση τραπεζιτών και του SSM – η κυβέρνηση υπερέβαλε εαυτόν, αποδεχόμενη  τις προτάσεις τους. Δέχθηκε τελικά ρυθμίσεις που οδηγούν όχι μόνο σε απώλεια του μετοχικού ελέγχου των τραπεζών , αλλά και σε δραστική μείωση της κρατικής συμμετοχής, κατά τρόπο που δεν διασφαλίζει επ’ ουδενί την ανάκτηση των διατεθέντων κεφαλαίων.

Στις ΗΠΑ και στη Μ. Βρετανία, όπου  κανένας δεν μπορούσε να κατηγορήσει τις κυβερνήσεις για «κρατικισμό», όταν  ξεκίνησε η κρίση το Δημόσιο απέκτησε τον έλεγχο τραπεζών, παίρνοντας μετοχές έναντι των κεφαλαιακών ενισχύσεων που δόθηκαν. Απέφυγαν βέβαια  τη λέξη «κρατικοποίηση», εφευρίσκοντας τότε τον όρο «ανακεφαλαιοποίηση», αλλά η ουσία ήταν η ίδια: Το αμερικανικό Δημόσιο πήρε μετοχές και έγινε πρόσκαιρα πλειοψηφών μέτοχος της Citigroup  όταν χρειάσθηκε να τη στηρίξει Πούλησε αργότερα τις μετοχές με κέρδος. Το ίδιο έγινε  στη Μ. Βρετανία με την RBS (όπου το κράτος είναι ακόμα βασικός μέτοχος).

Τι ποσοστά θα έχει το Δημόσιο/ΤΧΣ

Εδώ, μετά τις αντιδράσεις που προκάλεσε η απόφαση για την αναλογία μετοχών-CoCos, τραπεζίτες και αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες διαρρέουν τώρα  ότι το ποσοστό του Δημοσίου  στις τράπεζες δεν πρόκειται να μειωθεί τόσο πολύ, όσο αναφέρθηκε τις τελευταίες μέρες – με στόχο να δημιουργηθούν και οι ανάλογες «εντυπώσεις» που απογείωσαν τις τραπεζικές μετοχές στο χρηματιστήριο.. Όπως αναφέρεται, στην Εθνική θα παραμείνει στα επίπεδα καταστατικής μειοψηφίας (33%-34%), στην Πειραιώς θα είναι λίγο μικρότερο, στηνAlpha κοντά στο 20%.  Στη Eurobank θα πέσει κοντά στο 10%, αλλά θα αυξηθεί εν συνεχεία με τη μετατροπή των προνομιούχων μετοχών σε κοινές..

Τα τελικά ποσοστά θα εξαρτηθούν βέβαια από τα ποσά των ΑΜΚ που θα καλύψουν οι ιδιωτες,  πέραν των κεφαλαιακών αναγκών του βασικού σεναρίου.

Τα ποσά των ΑΜΚ

 Προς το παρόν αυτές οι κεφαλαιακές ανάγκες δεν είναι επακριβώς προσδιοριμένες, ούτε το ποσό της ΑΜΚ που θα διενεργήσει κάθε τράπεζα. Από τις διοικήσεις τους εκφράζεται πάντως αισιοδοξία ότι οι ιδιώτες επενδυτές θα υπερκαλύψουν  τις καφαλαικές ανάγκες του βασικού σεναρίου.

Η  Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν (DG Comp) άφησε στη διακριτική ευχέρεια των τραπεζών να αποφασίσουν  τα ποσά των ΑΜΚ, θέτοντας μόνον ως μίνιμουμ τις κεφαλαιακές ανάγκες που προκύπτουν από το βασικό σενάριο και την αξιολόγηση ποιότητας ενεργητικού.  Οι τραπεζίτες θα λάβουν τώρα τις αποφάσεις τους έχοντας ήδη σαφέστατη εικόνα  για την αναμενόμενη συμμετοχή ξένων επενδυτών στις ΑΜΚ.  Προηγήθηκαν  άλλωστε παρουσιάσεις και επαφές σε όλα τα διεθνή χρηματοοικονομικά κέντρα και έχουν κλεισθεί συμφωνίες με επενδυτικούς οίκους, διαχειριστές χαρτοφυλακίων κλπ.

sofokleousin.gr