Τα εγκαίνια εργασιών για τον πρώτο -και τον μόνο μέχρι στιγμής- διεθνή αγωγό μεταφοράς αερίου που θα διασχίσει την Ελλάδα, τον αγωγό Transadriatic Pipeline, TAP, πραγματοποιούνται την Τρίτη στη Θεσσαλονίκη, παρουσία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, ομολόγων του, καθώς και αρμόδιων υπουργών από το Αζερμπαϊτζάν, την Αλβανία, τη Βουλγαρία, τη Γεωργία, την Ιταλία, τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιο για την Ενέργεια Μάρος Σέφκοβιτς και τον ειδικό απεσταλμένο του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ Αμος Χοχστάιν.

Ο ΤΑΡ θα ξεκινά από τα ελληνοτουρκικά σύνορα, στους Κήπους του Εβρου και αφού διανύσει 550 χλμ θα φθάνει στην Ιεροπηγή Καστοριάς, απ’ όπου θα εισέρχεται στην Αλβανία και από εκεί θα περνά υποθαλάσσια στην Ιταλία.

Πρόκειται για το ευρωπαϊκό σκέλος του «Νότιου Διαδρόμου Αερίου», ενός πρότζεκτ που στηρίζουν εδώ και χρόνια η Ευρώπη και οι ΗΠΑ για τη μεταφορά του φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν και της Κασπίας στους Ευρωπαίους καταναλωτές, προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση της Ε.Ε. από το ρωσικό αέριο.

Ο αγωγός θα τροφοδοτείται με αέριο από το υπό ανάπτυξη κοίτασμα Σαχ Ντενίζ ΙΙ του Αζερμπαϊτζάν και στην πορεία του ως την Ελλάδα θα περνά από τους υπό κατασκευή αγωγούς South Caspian Pipeline στη Γεωργία και Transanatolia Pipeline – TANAP – στην Τουρκία. Ο συνολικός προϋπολογισμός της επένδυσης, από τα έργα για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος στην Κασπία και τα 3.500 χλμ αγωγών ως τις τελικές εγκαταστάσεις στην Ιταλία, υπολογίζεται στα 45 δισ. δολάρια, εκ των οποίων περίπου 1,5 δισ. ευρώ εκτιμάται ότι αφορούν στον ΤΑΡ

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα η κατασκευή του αγωγού θα ξεκινήσει στο μέσα του 2016 και θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2019, προκειμένου από το 2020, που θα είναι λειτουργικό το σύνολο του έργου, να μεταφέρει στην Ιταλία περί τα 10 δισ. κυβικά μέτρα αερίου ετησίως. Η μεταφορική δυναμικότητα του αγωγού μπορεί να αναβαθμιστεί ως τα 20 δισ. κ.μ. αερίου τον χρόνο. Ηγέτης τόσο στην κοινοπραξία που αναπτύσσει το κοίτασμα στο Αζερμπαϊτζάν, όσο και στον ΤΑΡ είναι η βρετανική πολυεθνική ΒΡ, ενώ σημαντικό μερίδιο έχει και η κρατική εταιρεία αερίου του Αζερμπαϊτζάν Socar. Στον ελληνικού ενδιαφέροντος ΤΑΡ, πέρα από τους δύο αυτούς ομίλους, ο καθένας εκ των οποίων έχει το 20%, συμμετέχουν επίσης η ιταλική Snam με 20%, η βελγική Fluxys με 19%, η ισπανική Enagas με 16% και η ελβετική Αxpo με 5%.

Εργα
Υπολογίζεται ότι συνολικά 150 ελληνικές εταιρείες, εργολάβοι, υπεργολάβοι, υποστηρικτικές επιχειρήσεις κ.λπ. και περίπου 8.000 εργαζόμενοι θα απασχοληθούν στο ελληνικό τμήμα του έργου ως την ολοκλήρωσή του.

Στόχος της εταιρείας του ΤΑΡ είναι στο μέλλον, όταν κατασκευαστούν οι κατάλληλοι αγωγοί και συνδεθούν τα δίκτυα στα Δυτικά Βαλκάνια, να τροφοδοτήσει τις χώρες από την Αλβανία ως τη Σλοβενία, ενώ ήδη εξετάζεται ο εφοδιασμός με αζέρικο αέριο του σχεδιαζόμενου ελληνο-βουλγαρικού αγωγού (ICGB), του πρώτου που θα μπορέσει να εξασφαλίσει την πρόσβαση των ανατολικών Βαλκανίων σε αέριο μη ρωσικής προέλευσης.

Η υπουργός Ενέργειας της Βουλγαρίας Τεμενούσκα Πέτκοβα θα συναντηθεί τη Δευτέρα στη Θεσσαλονίκη με τον υπουργό Ενέργειας Πάνο Σκουρλέτη για να συζητήσουν τις εκκρεμότητες που σχετίζονται με τον ΙCGB και το πρότζεκτ για το πλωτό τερματικό υγροποιημένου αερίου της Αλεξανδρούπολης, δύο έργα που βρίσκονται στην παραμονή της λήψης σημαντικών αποφάσεων για τη υλοποίησή τους.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι έρχονται και στελέχη της Cheniere, της αμερικανικής εταιρείας που ξεκίνησε φέτος τις εξαγωγές LNG από τις ΗΠΑ και θα συναντηθούν με τον κ. Σκουρλέτη. Το ενδιαφέρον της εταιρείας για το πλωτό τερματικό της Αλεξανδρούπολης έχει επανέλθει, αναφέρουν έγκυρες πηγές.

Από την άλλη πλευρά, η Μόσχα δεν έχει μείνει αδιάφορη στις εξελίξεις. Στις 28 Μαΐου φθάνει στην Ελλάδα ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και αναμένεται να αναφερθεί σε έναν νέο αγωγό, τον South Stream II, για τον οποίο πρίν από περίπου δύο μήνες υπέγραψαν στη Ρώμη Μνημόνιο Κατανόησης, η ΔΕΠΑ, η Edison και η Gazprom. To σχέδιο προβλέπει τη μεταφορά ρωσικού αερίου από τη Μαύρη Θάλασσα σε χώρα της Ευρώπης, η οποία δεν κατονομάζεται στο μνημόνιο αλλά αναμένεται να είναι η Βουλγαρία, και από εκεί στην Ελλάδα και την Ιταλία, με αναβίωση του παλαιού πρότζεκτ διασύνδεσης των δύο χωρών «Poseidon», των εταιρειών ΔΕΠΑ και Edison.

Το νέο έργο έρχεται σε αντικατάσταση των σχεδίων South Stream, ο οποίος ακυρώθηκε και του Τurkish Stream, που έχει «παγώσει».

Πέρα από την αναμενόμενη αντίθεση Ευρωπαίων και Αμερικανών στο εν λόγω έργο, ο South Stream II έχει να αντιμετωπίσει ανταγωνισμό και από την ίδια τη Ρωσία. H Gazprom συνεργάζεται με μεγάλους ομίλους όπως η Shell, η γερμανική Ε-ΟΝ κλπ στο πρότζεκτ για τον αγωγό Nord Stream II, την επέκταση με διπλασιασμό της χωρητικότητας του υφιστάμενου αγωγού Ρωσίας – Γερμανίας, Nord Stream I.

Σχεδόν όλοι οι αναλυτές συμφωνούν ότι ζήτηση για να απορροφήσει το αέριο που θα μπορούν να μεταφέρουν και οι δύο αγωγοί, ο Βόρειος και ο Νότιος, δεν υπάρχει στην Ευρώπη, ούτε προβλέπεται να υπάρξει στο ορατό μέλλον, τουλάχιστον. Και τα δύο πρότζεκτ έχουν στόχο την παράκαμψη της Ουκρανίας και την τροφοδοσία με ρωσικό αέριο της κεντρικής, ανατολικής και νότιας Ευρώπης.

Οι Βρυξέλλες αντιτίθενται στον Nord Stream ΙΙ, καθώς από τη μία πλευρά επιδιώκουν να διατηρήσουν την ουκρανική διαδρομή και από την άλλη να περιορίσουν κατά το δυνατόν τις εισαγωγές από τη Ρωσία. Η Μόσχα εμφανίζεται να επιμένει και στις δύο εναλλακτικές διαδρομές, μη θέλοντας να παραχωρήσει μερίδιο σε τρίτους παίκτες, όχι μόνον στους Αζέρους αλλά και τους Αμερικανούς που με το LNG δείχνουν να επιδιώκουν σημαντικό μερίδιο της ευρωπαϊκής αγοράς αερίου.