Η εμφάνιση μιας προαναγγελθείσης πανδημίας

Επιστήμονες είχαν προειδοποιήσει (και προειδοποιούν) ότι θα χτυπήσει νέα ιική πανδημία, που εκτός από τις ανθρώπινες απώλειες θα έχει τεράστιο οικονομικό και πολιτικό κόστος και θα επηρεάσει καθέναν από εμάς άμεσα και με δυσάρεστους τρόπους. Αλλά μάλλον δεν λαμβάνονται τα αναγκαία μέτρα. Από την άλλη, η παραπληροφόρηση7 έλαβε διαστάσεις επιδημίας.

Του Κωνσταντίνου Τριανταφυλλίδη

Από τις πρώτες περιγραφές στα ΜΜΕ για ιογενή πνευμονία στην πόλη Γουχάν της Κίνας υπήρξαν συζητήσεις σχετικά με την προέλευση του ιού SARS-CoV-2 που προκαλεί την πνευμονία COVID-19. Αμέσως άρχισαν συζητήσεις για την πιθανή προέλευσή του. Σε αρκετά ΜΜΕ, στο διαδίκτυο, αλλά και από επίσημα χείλη διατυπώθηκαν απόψεις ότι ο ιός κατασκευάστηκε σε κάποιο μυστικό εργαστήριο ως βιολογικό όπλο για να εξοντωθεί επιλεκτικά κάποιος μελλοντικός εχθρός, αλλά στη συνέχεια ξέφυγε τυχαία στο περιβάλλον ή είναι το αποτέλεσμα της επίδρασης ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών που προκαλούνται από δίκτυα 5G.

Τα τελευταία χρόνια είδη κορωνοϊών που προέρχονται από ζώα πέρασαν από είδος σε είδος ζώου και τελικά πρόσβαλαν τον άνθρωπο, με κύρια δεξαμενή προέλευσης τις νυχτερίδες, π.χ. ο ιός SARS-CoV-1 (προέλευση Κίνα), SARS-CoV-2 (προέλευση Κίνα), οι οποίοι μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά κλινικά συμπτώματα. Από την άλλη, οι HKU1, NL63, OC43 και 229E σχετίζονται με ήπια κλινικά συμπτώματα. Άλλες επιδημίες που ξεκίνησαν από την Ν.Α. Ασία είναι: Η γρίπη των πτηνών Α (Η5Ν1) που για πρώτη φορά εμφανίστηκε το 1997 στο Χονγκ Κονγκ, η γρίπη τύπου Α του Χονγκ Κονγκ (1968), καθώς και η Ασιατική γρίπη, τύπου Α (1957).
Αν και επιστήμονες (βλέπε παρακάτω) είχαν προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι οι αγορές εξωτικών ζώων της Ν.Α. Ασίας, και ειδικότερα της πόλης Γουχάν της Κίνας, αποτελούν εν δυνάμει υγειονομική βόμβα, η εμφάνιση της επιδημίας ήρθε στις αρχές Δεκεμβρίου 2019. Κινέζος γιατρός – που πέθανε, είχε παρατηρήσει περιστατικά ιογενούς πνευμονίας τύπου κορωνοϊού στην πόλη Γουχάν σε εργαζόμενους στις λαϊκές αγορές που χειρίζονταν νωπά προϊόντα. Ακόμη χειρότερα, η Κίνα απέκρυψε8 την αρχική εξάπλωση του ιού.

Ειδικότερα, σε εργασία που δημοσιεύτηκε το 2015 και ένας από τους ερευνητές εργαζόταν στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Ακαδημίας επιστημών της πόλης Γουχάν συμπεραίνεται: Ανακαλύφθηκε1 ένας νέος ιός τύπου SARS που μπορεί να μεταπηδήσει από ξενιστές νυχτερίδες απευθείας στους ανθρώπους χωρίς μάλιστα να υποστεί νέες μεταλλάξεις. Τα αποτελέσματα αυτά υποδηλώνουν πιθανό κίνδυνο επανεμφάνισης ιού τύπου SARS-CoV από τους κορονοϊούς που κυκλοφορούν σήμερα σε πληθυσμούς νυχτερίδων!!!! Παρά ταύτα, η Κίνα απαγόρευσε το εμπόριο νυχτερίδων για κατανάλωση μόλις την 25η Φεβρουαρίου 2020. Αλλά, σύμφωνα με την Washington Times, στις Κινέζικες λαϊκές αγορές εξακολουθούσαν (30/3/2020) να πωλούνται πάλι νυχτερίδες για κατανάλωση (https://www.washingtontimes.com/…/-scene-british-reporters…/).

Ο πρώτος τεκμηριωμένος υπότυπος H16N3 του ιού της γρίπης των πτηνών απομονώθηκε το 1975 και είναι επί του παρόντος ανιχνεύσιμος σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, ο επιπολασμός, τα βιολογικά χαρακτηριστικά και η απειλή για τον άνθρωπο του υπότυπου H16N3 του ιού της γρίπης των πτηνών στην Κίνα παραμένουν ελάχιστα κατανοητά. Για να εξεταστεί1 και 2 η δυνητική απειλή για τους ανθρώπους του υπότυπου H16N3, οι ερευνητές πραγματοποίησαν εκτεταμένη επιτήρηση της γρίπης των πτηνών σε μεγάλες συγκεντρώσεις αγρίων πτηνών στην Κίνα από το 2017-2019. Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν το 2020.

Οι ερευνητές απομόνωσαν2 δύο στελέχη ιού γρίπης υπότυπου H16N3. Οι ιοί αυτοί μπορούν να δεσμευτούν σε υποδοχείς κυττάρων τύπου ανθρώπου και πτηνών. Οι δοκιμασίες δέσμευσης υποδοχέα έδειξαν ότι οι δύο ιοί H16N3 παρουσιάζουν διπλά προφίλ δέσμευσης υποδοχέα, δηλ. είναι ικανοί να συνδέονται με υποδοχείς τύπου ανθρώπου και πτηνών. Κατά συνέπεια, είναι απαραίτητο να αυξηθεί η παρακολούθηση της εμφάνισης και της εξάπλωσης του υπότυπου της γρίπης των πτηνών H16N3.
Βέβαια, το παράδειγμα εμφάνισης κορωνοϊών δεν περιορίζεται στους ανθρώπους. Μια νέα ομάδα 1 CoV που ονομάζεται σύνδρομο οξείας διάρροιας χοίρων CoV (SADS-CoV) προέκυψε πρόσφατα3 από νυχτερίδες που προκάλεσαν απώλεια πάνω από 20.000 χοίρους στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ της Κίνας (2018). Πιο ανησυχητικά, πολλοί όμοιοι με το SARS κορονοϊοί κυκλοφορούν σε είδη δεξαμενών που μπορούν να χρησιμοποιήσουν υποδοχείς κυττάρων του ανθρώπου και να αναπαράγονται αποτελεσματικά σε ανθρώπινα πνευμονικά κύτταρα χωρίς προσαρμογή (2015-2016)). Η παρουσία αυτών των «προ-επιδημικών» ζωονοσογόνων στελεχών προμηνύει την εμφάνιση και την επιδημική πιθανότητα επιπρόσθετων ιών SARS στο μέλλον.

Τέλος, πολύ πρόσφατα, ερευνητές στο Σμιθσόνιαν (Smithsonian) Ινστιτούτο στην Ουάσιγκτον ανακάλυψαν6 (ερευνητικό πρόγραμμα PREDICT) για πρώτη φορά έξι νέους κορονοϊούς σε νυχτερίδες στη Μυανμάρ (άλλοτε Βιρμανία ή Μπούρμα), που είναι μία χώρα της ΝΑ Ασίας.
Τα προηγούμενα στοιχεία, μαζί με τα γενετικά4 στοιχεία Κινέζων και Αμερικάνων υποδεικνύουν ότι ο νέος κορωνοϊός είναι μάλλον προϊόν της φύσης και όχι εργαστηριακό γενετικό προϊόν. Τέλος, σε άρθρα4 και 5, αποδεικνύεται γιατί ο ιός δεν είναι εργαστηριακό δημιούργημα.

Υστερα από τα προηγούμενα, ακόμη και εάν ο ιός κατασκευαζόταν σε εργαστήριο βιολογικών όπλων και στη συνέχεια ξέφυγε τυχαία στο περιβάλλον δεν επιλύει το επιτακτικό πρόβλημα, γιατί η ΝΑ Ασία είναι η βασική εστία εκκίνησης πολλών μολυσματογόνων ασθενειών εδώ και 1.000 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι κινδυνεύουμε από μελλοντικές πανδημίες να χτυπήσουν την ανθρωπότητα (υπολογίζεται ότι κάθε 30 χρόνια έχουμε μια νέα επιδημία/πανδημία ιού γρίπης) και πρέπει να προετοιμάζεται γι αυτό. Στο πλαίσιο αυτής της πανδημίας όλοι είμαστε μέρος ενός πρωτόγνωρου κοινωνικού πειράματος που θα επηρεάσει σημαντικά το μέλλον της δημοκρατίας, της οικονομίας και των ατομικών ελευθεριών μας.

Δεδομένης της ποικιλομορφίας των στελεχών του κορωνοϊού CoV στις δεξαμενές ζωονόσων και της τάσης για ανάδυση, απαιτούνται σαφώς δραστικά αντιικά φάρμακα για την ταχεία απόκριση σε νέες επιδημίες του CoV σε ανθρώπους και κατοικίδια ζώα, αλλά και λήψη δραστικών και αυστηρών μέτρων από τις χώρες της NA Ασίας για να μην αναδυθούν άλλοι ύπουλοι και φονικοί ιοί.

Παρόλα αυτά, το μήνυμά μου προς τους αναγνώστες του άρθρου είναι: Αντί να συζητούμε τους μελλοντικούς κινδύνους μοιρολατρικά, είναι καιρός οι ειδικοί επιστήμονες και οι ενημερωμένοι και υπεύθυνοι πολίτες να πιέσουν τους πολιτικούς και να ληφθούν αποφάσεις για να μπορεί ο ΟΗΕ ή ο ΠΟΥ να στείλει επιθεωρητές για ελέγχους στα ύποπτα κράτη για διαχείριση των πληθυσμών των νυχτερίδων και άλλων ζώων καθώς και τον μη συγχρωτισμό ανθρώπων, και από την άλλη να τηρείται η διεθνής συμφωνία για τη μη ανάπτυξη, παρασκευή, αποθήκευση, χρήση και εξάπλωση χημικών ή βιολογικών όπλων.

Δυστυχώς τα μαντάτα δεν είναι ελπιδοφόρα, μια και οι πλουσιότερες χώρες του κόσμου – που ανήκουν στις ομάδες G7 και G20 σε πρόσφατες συναντήσεις τους- δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε κοινή θέση για τον νέο κορωνοϊό.

*Ο Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης είναι ομότιμος Καθηγητής Γενετικής και Γενετικής του ανθρώπου στο τμήμα Βιολογίας του Αριστοτέλιου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης

1. Βιβλιογραφία. Vineet D Menachery, Boyd L Yount, Kari Debbink, Sudhakar Agnihothram, Lisa E Gralinski, Jessica A Plante, Rachel L Graham, Trevor Scobey, Xing-Yi Ge, Eric F Donaldson, Scott H Randell, Antonio Lanzavecchia, Wayne A Marasco, Zhengli-Li Shi, Ralph S Baric. A SARS-like cluster of circulating bat coronaviruses shows potential for human emergence. Nature Medicine, 2015; DOI: 10.1038/nm.3985
2. Yulei Li, Minghui Li, Jingman Tian, Yaping Zhang, Xiaoli Bai, Xiaoliang Wang, Jianzhong Shi, Yumei Wang, Long Ma, Cen Yang, Yanbing Li. Characteristics of the first H16N3 subtype influenza A viruses isolated in western China. Transboundary and Emerging Diseases, 2020; DOI: 10.1111/tbed.13511
3. Timothy P. Sheahan. An orally bioavailable broad-spectrum antiviral inhibits SARS-CoV-2 in human airway epithelial cell cultures and multiple coronaviruses in mice. Science Translational Medicine 06 Apr 2020 eabb: 5883. DOI: 10.1126/scitranslmed.abb5883
4. The proximal origin of SARS-CoV-2, by Kristian G. Andersen. Nature Medicine (2020).
5. Καθηγητής καταρρίπτει τη συνωμοσιολογία: Γιατί ο κορονοϊός δεν κατασκευάστηκε σε εργαστήριο. https://www.ethnos.gr/…/95487_kathigitis-katarriptei-ti-syn…
6. Marc T. Valitutto, et al. Detection of novel coronaviruses in bats in Myanmar. PLOS ONE, 2020; 15 (4): e0230802 DOI: 10.1371/journal.pone.0230802
7.Jason Shepherd. Misinformation goes Viral https://medium.com/s…/misinformation-goes-viral-1aad951e4492
8. H. Holden Thorp (24/4/2020). Why WHO?. Science . 368, Issue 6489, pp. 341