Γερά νεύρα, ανατροπές, αντιπροτάσεις, διπλωματία και έντονο παρασκήνιο είναι τα στοιχεία που αποτυπώνουν τη χθεσινή ημέρα της Συνόδου Κορυφής, όπου μετά από μία μαραθώνια συνεδρίαση 9 ωρών και τρία διαφορετικά προσχέδια, γύρω στις 2 τα ξημερώματα έφερε μια πρώτη συμφωνία σχετικά με τα ζητήματα της Τουρκίας και της Λευκορωσίας, ενώ εκφράστηκε η στήριξη της ΕΕ στην Ελλάδα και την Κύπρο.

Έτσι, οι αρχηγοί των κρατών και των κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν τελικά σε συμβιβασμό συμφωνώντας να επιβληθούν κυρώσεις σε αυτούς που ευθύνονται για την καταστολή στη Λευκορωσία και να σταλεί ταυτόχρονα ηχηρό μήνυμα στην Τουρκία.

Παράλληλα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ κάλεσε την Τουρκία να βάλει τέλος στις μονομερείς ενέργειές της και σημείωσε ότι οι δύο επόμενες εβδομάδες θα είναι σημαντικές για τη σχέση της ΕΕ με την Άγκυρα, ενώ το θέμα θα εξεταστεί εκ νέου στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου. «Είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα, σε περίπτωση που υπάρξει ανάγκη» τόνισε ερωτηθείς σχετικά με την πιθανή επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας.

Χαμόγελα στο κυβερνητικό επιτελείο
To βέλος που είχε στη διαπραγματευτική του φαρέτρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρήκε τελικά στόχο, καθώς μετά το αρχικό «βέτο» της Ελλάδας στο πρώτο προσχέδιο συμπερασμάτων, το οποίο ήταν εξαιρετικά χλιαρό έναντι της Τουρκίας, καθώς απουσίαζε μία ξεκάθαρη καταδίκη, οι επίπονες διαπραγματεύσεις και οι πιέσεις από πλευράς του πρωθυπουργού έπιασαν τόπο. Ακολούθησαν τρία ακόμη προσχέδια και τελικά «κλείδωσε» το τελευταίο, το οποίο:

προσθέτει την έντονη καταδίκη της ΕΕ για τις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ
σημειώνει ότι η ΕΕ «είναι πλήρως δεσμευμένη στην επίλυση του κυπριακού», διατηρεί τη φράση για «χρήση όλων των μέσων» σε περίπτωση μονομερών ενεργειών της Τουρκίας
δεσμεύει το Συμβούλιο για αποφάσεις ως το Δεκέμβρη και
περιλαμβάνει την ελληνική φράση για «οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών».
Το κλίμα ικανοποίησης της ελληνικής αντιπροσωπείας ήταν έκδηλο με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, Στέλιο Πέτσα να σημειώνει ότι: « Κανείς δεν μπορεί να διχάσει την Ευρώπη. Ο δρόμος της ενίσχυσης των ευρωτουρκικών σχέσεων είναι ανοιχτός, αλλά απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο τερματισμός παράνομων μονομερών ενεργειών εκ μέρους της».

Η ελληνική αντιπρόταση
Η ελληνική συμβιβαστική πρόταση περιείχε τα εξής διαφορετικά στοιχεία:

ότι «η ΕΕ παραμένει δεσμευμένη στην δημιουργία περιβάλλοντος εμπιστοσύνης και ενός περιβάλλοντος συνεργασίας και κοινά επωφελούς συνεργασίας με την Τουρκία».
ότι «οι μονομερείς έρευνες για υδρογονάνθρακες πρέπει να τερματιστούν αμέσως».
ζητά «όπως η Τουρκία δεσμευθεί στον διάλογο με καλή πίστη και απέχει από μονομερείς ενέργειες που θα έρθουν σε αντίθεση με τα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των Κρατών Μελών – κάτι το οποίο αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση».
προσθέτει τη φράση: «η ΕΕ καλωσορίζει τα βήματα οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκία και την ανακοίνωση της επανέναρξης άμεσων διερευνητικών επαφών για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ των δύο κρατών, μέσω διαπραγματεύσεων και προσφυγής στο διεθνές δικαστήριο».
αναφέρει ακόμη ότι: «η ΕΕ επαναλαμβάνει πως μονομερείς ανακοινώσεις θαλάσσιων δικαιοδοσιών όπως στο χάρτη ‘mavi vatan’ δεν συνάδουν με το δίκαιο της θάλασσας και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα για τρίτες χώρες».
Καταδίκη μονομερών ενεργειών
Η νέα τελική διατύπωση του κειμένου σημειώνει ότι «σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένων σύμφωνα με το άρθρο 29 της ΣΕΕ και το άρθρο 215 ΣΛΕΕ, προκειμένου για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της. Τα αναφερόμενα άρθρα της Συνθήκης αφορούν κυρώσεις, αλλά δεν αναφέρει ρητώς τη λέξη.

Οι πολέμιοι
Η Γερμανία, αλλά και η Μάλτα τάχθηκαν υπέρ της αποφυγής των κυρώσεων και του εποικοδομητικού διαλόγου, ενώ στην ίδια γραμμή κινήθηκε και η Ισπανία με δηλώσεις που αποδόθηκαν στον πρωθυπουργό, Πέδρο Σάντσεθ μετά τη συνάντησή του με τον κ. Μισέλ.

Ο Ισπανός πρωθυπουργός φέρεται να είπε ότι εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας σε Ελλάδα και Κύπρο, αλλά προτάσσουμε τον διάλογο με την Τουρκία ως τρόπο επαναφοράς στην κανονικότητα.

Η Σύνοδος θα συνεχίσει την συνεδρίασή της σήμερα το πρωί στις 10:30 ώρα Ελλάδας.