Σπύρο μου, ό,τι και να πεις, όσο σεμνός και να ’σαι, εμένα δεν με πείθεις. Oταν λες «εντάξει μωρέ, παροδικά φαινόμενα είναι». Ούτε εμένα ούτε τους άλλους πείθεις. Εκείνο το διαφημιστικό σποτάκι που καθημερινά κατακλύζει τηλεοπτικές οθόνες και όλα τα ραδιοφωνικά προγράμματα έγραψε Iστορία. Χρυσή σελίδα. Ειδικά το απίστευτο φινάλε, διπλής αναγνώσεως, που λέει «εγώ σας τα είπα και νίπτω τας χείρας μου… Πολύ σχολαστικά».

Σπυράκλα, δεν παίζεσαι. Η φωνή, το στυλ, η φυσικότητά σου και τα λόγια σου θα μείνουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη όλων των έγκλειστων, των φοβισμένων αλλά και των μαχητών που περιμένουν πώς και πώς αυτή τη φορά η έξοδος του Μεσολογγίου να είναι νικηφόρα, με τα λιγότερα θύματα και με τα καλύτερα, τα πιο ωφέλιμα και ανθρωπιστικά συμπεράσματα!

Τρία ονόματα, τρία αποτυπώματα, τρία πρόσωπα: Σωτήρης Τσιόδρας, Νίκος Χαρδαλιάς, Σπύρος Παπαδόπουλος. Oπως λες κι εσύ, «έκαστος εφ’ ω ετάχθη». Και κάτι ακόμα. Δεν υπάρχει άλλος κανείς που θα μπορούσε τόσο εξαιρετικά να μεταφέρει το απαραίτητο μήνυμα αυτής της μαύρης εποχής. Με τόση πειστικότητα και τέτοια αμεσότητα. Ο Σπύρος Παπαδόπουλος με τη σπάνια αρετή να γλιστράει και να ταυτίζεται με τον ρόλο του χωρίς να καταβάλλει την παραμικρή προσπάθεια. Απίστευτος. Ο γείτονάς μας. Το φιλαράκι της διπλανής πόρτας. Ο άνθρωπός μας. Η φωνή και η ψυχή της καθημερινότητάς μας.

Οσο και να ψάχνω, όσα ονόματα και να κατεβάσω, ουδείς σαν τον Σπύρο Παπαδόπουλο σε αυτό το σποτάκι που στο τέλος «νίπτει τας χείρας του σχολαστικά». Και κάτι ακόμα. Από τους ελάχιστους χωρίς τουπέ. Από τους ολίγους χωρίς ίχνος σνομπισμού. Και από τους σπάνιους πρωταγωνιστές θεάτρου, κινηματογράφου και τηλεόρασης που θα σηκώσει το τηλέφωνο, θα μιλήσει μαζί σου και ουδέποτε θα καταφύγει στη γνωστή δικαιολογία «δεν μπορώ τώρα, δεν θέλω να εκτεθώ στα media, μια άλλη φορά».

Να πω ονόματα; Ασε καλύτερα. Τι σημαίνει μωρέ «δεν θέλω να εκτεθώ στα media»; Oταν είναι να διαφημιστεί το έργο σου, είσαι πρώτος και διαθέσιμος. Οταν είναι να πεις μια κουβέντα σε όλους αυτούς τους εγκλεισμένους, τους οπαδούς σου, σε αυτούς που από το υστέρημά τους συνεισφέρουν σε παραστάσεις σου, σε ταινίες σου και με τη θεαματικότητα αυτή ανεβαίνει το κασέ σου, τότε παριστάνεις τον απρόσιτο και τον ακατάδεχτο!

Σκηνή 1: Ποτέ δεν τους έχω ξεγελάσει

Με το μόλις δεύτερο κουδούνισμα του τηλεφώνου του, άκουσα τη γνώριμη φωνή του. Βραχνιασμένη αλλά καθαρή. Με ήπιο τόνο αλλά με διακριτικό, συναισθηματικό φορτίο. Σαν να τον έβλεπα μπροστά μου. Με τη φόρμα του, με την απλότητά του και με τη λιτότητα του λόγου. Λίγα πράγματα αλλά to the point.

– Σπύρο, έχεις κάνει πάταγο, όλοι μιλούν για σένα.
«Εντάξει μωρέ, παροδικά φαινόμενα είναι αυτά. Μη δίνεις τόσο μεγάλη σημασία».

– Μα τι λες τώρα, έχεις καταλάβει πως οι ώμοι σου σηκώνουν το μισό της καμπάνιας εναντίον του κορωνοϊού;
«Τέτοια πράγματα συμβαίνουν κατά καιρούς. Κάποιοι άνθρωποι αναδεικνύονται σε πρόσωπα των ημερών. Και φυσικά δεν αναφέρομαι στον Σωτήρη Τσιόδρα. Αυτός είναι περίπτωση».

– Αναφέρεσαι στη συμμετοχή σου;
«Εκαστος εφ’ ω ετάχθη».

– Μα η αμεσότητά σου είναι που κάνει τη διαφορά.
«Οι άνθρωποι που συνέλαβαν την ιδέα, που έγραψαν το σενάριο και οργάνωσαν την παραγωγή έκαναν πολύ καλή δουλειά. Εγώ απλώς το ερμήνευσα».

– Μα τι λες τώρα, η ερμηνεία είναι το 50%, ίσως και το 70% κάθε επιτυχίας ή αποτυχίας.
«Αυτή η επιτυχία συνέβη λόγω της μακροχρόνιας παρουσίας μου στα κανάλια. Οχι τόσο στο θέατρο. Ο κόσμος με ξέρει από την τηλεόραση. Εχω καταφέρει να οικοδομήσω μια καθαρή σχέση μαζί του. Ποτέ δεν τον έχω ξεγελάσει. Ποτέ. Και ούτε πρόκειται».

Σκηνή 2: Αν έλεγα ηλικιωμένους θα με γιαουρτώνανε

– Πώς ακριβώς έγινε αυτή η ανάθεση γι’ αυτό το θρυλικό σποτάκι;
«Με πήραν τηλέφωνο, μου εξήγησαν το περιεχόμενο του σεναρίου και η πρώτη αντίδρασή μου ήταν πως εγώ δεν θέλω να πάρω πάνω μου όλο αυτό το βάρος, δηλαδή να θεωρηθώ υπεύθυνος και να κλείσω τον κόσμο στα σπίτια του».

– Και τελικά τι ήταν αυτό που έκαμψε τις αντιστάσεις σου;
«Κάποιοι ειδικοί γιατροί από το γραφείο του πρωθυπουργού με πήραν τηλέφωνο και μου εξήγησαν τους λόγους για τους οποίους έπρεπε, πάση θυσία, να γίνει και να κυκλοφορήσει αυτό το σποτάκι στα media. Ετσι πείστηκα».

– Με αυτή τη σειρά;
«Με πήρε κάποιος κύριος από το γραφείο του πρωθυπουργού και στη συνέχεια μου έστειλαν το κείμενο. “Εξηγήστε μου”, του είπα, “γιατί όλο αυτό είναι πολύ βαρύ για τους ώμους μου”. Αφού, λοιπόν, μου εξήγησαν τις επιπτώσεις που θα είχε η ελεύθερη κυκλοφορία στην υγεία των πολιτών, τότε πείστηκα».

– Ποιος ο συγγραφέας του κειμένου;
«Κάποιος από μια διαφημιστική εταιρεία».

– Ποια εταιρεία;
«Δεν τη θυμάμαι τώρα. Στη συνέχεια, τους συνάντησα και η μοναδική μου ένσταση ήταν η λέξη “ηλικιωμένοι”. Επειδή λοιπόν δεν είμαι τζόβενο, επειδή λόγω ηλικίας 65 ετών θα ήταν γελοίο εγώ να χαρακτηρίζω τους άλλους “ηλικιωμένους”, με τον κίνδυνο φάω γιαούρτια. Γι’ αυτό σκέφτηκα και το άλλαξα με τις λέξεις “παππούδες και γιαγιάδες”. Στη φράση που λέω “κυρίως εσείς, γιαγιάδες και παππούδες”».

– Εξήντα πέντε; Δεν σου φαίνεται, σοβαρά τώρα, χωρίς ίχνος κολακείας.
«Με τρέφει η δουλειά και όταν σε τρέφει η δουλειά δεν έχεις πολλά περιθώρια να γεράσεις».

Σκηνή 3: Ο Κυριάκος με πήρε να με ευχαριστήσει

– Ποια η γνώμη σου για τον Κυριάκο;
«Εγώ δεν έχω σχέση με τη Νέα Δημοκρατία. Ποτέ δεν είχα. Μάλιστα δεν γνωρίζω κανέναν από αυτό το κόμμα. Κι όμως, με διάλεξαν. Μια κίνηση με ουσία. Θεώρησαν, ανεξαρτήτως κομματικών προτιμήσεων, πως αυτός ο Σπύρος Παπαδόπουλος θα κάνει σωστά τη δουλειά».

– Είναι ο καταλληλότερος;
«Σου εξήγησα. Με επέλεξαν αδιαφορώντας για τις πεποιθήσεις μου. Αν τους ψηφίζω ή δεν τους ψηφίζω».

– Είσαι με την Αριστερά;
«Ναι. Οσο για τον Κυριάκο, έχω να πω κάτι σπάνιο, πως με πήρε τηλέφωνο να με ευχαριστήσει. Ηταν πολύ ευγενικός».

– Αλλωστε, αρκετοί υπουργοί προέρχονται από άλλους κομματικούς χώρους.
«Εκτός από τον Κυριάκο, σπουδαίος είναι ο Θεοδωρικάκος. Η λογική του Κυριάκου είναι απλή: το δέον γενέσθαι, το αυτονόητο δηλαδή. Χωρίς να τον νοιάζουν οι ιδεολογικές πεποιθήσεις. Χωρίς εμμονική προσκόλληση με τους ημετέρους. Φαινόμενο σπάνιο, σπανιότατο για τα ελληνικά πολιτικά πράγματα. Ο Κυριάκος είναι της απλής λογικής. Κι αυτό σπάνιο. Να κάνεις σωστά τη δουλειά. Ανεξάρτητα από κομματικές ταμπέλες. Ακούγεται αυτονόητο, όμως για την Ελλάδα είναι εξωπραγματικό».

– Το φυσικό θεωρείται παράλογο και το αφύσικο εντελώς λογικό.
«Κάπως έτσι. Ο Κυριάκος όμως ακολουθεί τη λογική».

Σκηνή 4: Κάκιστα κάνουμε και κακολογούμε τους εαυτούς μας

– Ψυχολογικά πώς αισθάνεσαι;
«Οπως όλοι οι εγκλεισμένοι. Περιμένω κι εγώ να βγούμε έξω να ζήσουμε λιγάκι».

– Μήπως όμως με την πρώτη έξοδό μας επανέλθει δριμύτερος και πιο καταστροφικός αυτός ο κορωνοϊός;
«Το έχω σκεφτεί αυτό το σενάριο. Θα ακολουθήσω όμως τους ειδικούς. Αν βγούμε χύμα στους δρόμους, χωρίς προστατευτικά μέτρα, τότε θα έχουμε μεγάλο πισωγύρισμα. Η προσοχή μας στα μέτρα πρέπει να είναι το ευαγγέλιό μας για κάμποσο καιρό. Αλλωστε, μη σου διαφεύγει πως εμείς οι Ελληνες είμαστε διαχυτικοί, είμαστε της επαφής, χαιρετιόμαστε, αγκαλιαζόμαστε, φιλιόμαστε».

-Τώρα όμως πειθαρχήσαμε. Σε τέτοιο σημείο που ακόμα και τα πιο γνωστά διεθνή media να αποθεώνουν την κυβέρνηση και όλους τους Ελληνες που μέχρι πρότινος τους θεωρούσαν τεμπέληδες και απείθαρχους.
«Οι Ελληνες στα δύσκολα τα καταφέρνουν και εντυπωσιάζουν. Θυμάμαι το 2004 με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ξαφνικά αλλάξαμε, μεταμορφωθήκαμε. Στα εύκολα τα χαλάμε. Σε συνθήκες πολέμου δεν μας φοβάμαι, διαπρέπουμε. Αποδείξαμε στη διεθνή κοινότητα πως ως λαός έχουμε πολλές αρετές. Κάκιστα κάνουμε όταν εμείς οι ίδιοι κακολογούμε τους εαυτούς μας. Οποιος σκύψει θα ανακαλύψει πολλές αρετές».

– Οπως;
«Πρώτα απ’ όλα αλληλεγγύη. Αγνωστη λέξη και άγνωστη έννοια σε πολλές προηγμένες δυτικές χώρες. Απλώς τα τελευταία χρόνια η αμερικανιά και ο νεοπλουτισμός μάς είχαν παρασύρει. Στην Ελλάδα υπάρχει περίσσια συναισθήματος. Αυτό μας κάνει κακό. Αλλά και η απουσία συναισθήματος είναι απάνθρωπη και ολέθρια».

Σκηνή 5: Αλληλεγγύη

– Δεν είναι εξωφρενικό η κυβέρνηση της Αγγλίας, μιας χώρας του ορθολογισμού, να αντιμετωπίζει μια τόσο καταστροφική πανδημία με τέτοια αδιαφορία και αναλγησία;
«Υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στις χώρες του Βορρά και του Νότου. Στις πρώτες είναι κυρίαρχη η απουσία συναισθήματος. Της αλληλεγγύης. Να νοιάζεσαι για τον άλλον, τον γείτονα, τον συμπολίτη σου. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει στην Ελλάδα. Φαντάσου τι θα είχε συμβεί στη διάρκεια των πέτρινων χρόνων και της οικονομικής κρίσης. Φαντάσου πόσα θύματα θα θρηνούσαμε αν ο ένας δεν βοηθούσε τον άλλον, ο μπαμπάς το παιδί, ο θείος τον ανιψιό και πάει λέγοντας. Θα είχαμε εξαερωθεί.

Αυτή η αυθόρμητη, εκ φύσεως, αλληλεγγύη ήταν ένας από τους πιο σοβαρούς λόγους που μας έκανε να επιζήσουμε. Λες στον Ελληνα “φίλε, δώσε ένα δεκάρικο” και σ’ το δίνει. Τέτοιες συμπεριφορές είναι αδιανόητες σε αυτές τις βόρειες, τις βιομηχανικά αναπτυγμένες κοινωνίες».

– Τώρα με τον κορωνοϊο έχουν αλλάξει όλα;
«Προσωπικά το βλέπω ως αφορμή να ανασύρουμε από μέσα μας πράγματα που έχουν διαχρονική αξία. Ουδέν κακόν αμιγές καλού. Ο κορωνοϊός είναι σπουδαία αφορμή για να αποκτήσουμε μια άλλη σχέση ανάμεσά μας. Αλλά και για μια άλλη σχέση ανάμεσα στον πολίτη και το κράτος. Προ κορωνοϊού το κράτος το αντιμετωπίζαμε ως εχθρό. Μάλιστα επιθυμούσαμε να μην έχουμε την παραμικρή, την ελάχιστη σχέση με κάθε κρατικό μηχανισμό.

Φυσικά γι’ αυτή την πεποίθησή μας τα δίκια μας βουνό. Αυτό δεν το ξεχνώ. Τότε δεν εμπιστευόμασταν αυτό που λέμε “κράτος”. Ενας νεφελώδης εχθρός. Με τον κορωνοϊό αυτό αλλάζει. Γιατί αυτός ο ύπουλος και αόρατος εχθρός δεν λογαριάζει κομματικές και ιδεολογικές σημαίες. Χτυπάει παντού και τους πάντες. Οχι μόνο τους άλλους, αλλά και τους δικούς μας, τα δικά μας παιδιά. Τώρα κάθε πολίτης, ειδικά με τα μέτρα και την προστασία, αισθάνεται πως, ναι, τον αφορά το κράτος. Αλλωστε το κράτος είμαστε όλοι εμείς. Τώρα αναπτύσσεται μια διαφορετική συνείδηση με διαφορετική ποιότητα».

-Τώρα όλοι σκεφτόμαστε μερικές κοινοτοπίες, όπως «είμαστε προσωρινοί, είμαστε φιλοξενούμενοι σε αυτό τον πλανήτη, είμαστε αναλώσιμοι».
«Γνωστά όλα αυτά. Τα λέγαμε, αλλά κατά βάθος δεν τα αισθανόμασταν. Τώρα αναπτύσσεται μια κοινή συνείδηση που λέει πως όλο αυτό που συμβαίνει δεν αφορά τον άλλον, αφορά όλους. Εμένα, εσένα, όλους. Ετσι δημιουργείται και διαμορφώνεται μια συνεκτική ουσία. Αν εγώ δεν προσέξω και αν εσύ δεν προσέξεις, θα την πληρώσουμε και οι δύο. Σαν να βρισκόμαστε ναυαγοί στην ίδια βάρκα. Αν δεν κωπηλατήσεις και εσύ, τότε δεν θα καταφέρουμε να φτάσουμε σώοι και αβλαβείς στην πλησιέστερη στεριά».

– Και η τηλεόραση;
«Φυσικά έχουν σταματήσει τα γυρίσματα μέχρι νεωτέρας».

– Το θέατρο;
«Το θέατρο έχει υποστεί μεγάλη ζημιά. Ειδικά εκείνες οι παραστάσεις, όπως η δική μου, που πήγαιναν πολύ καλά. Ειδικά τα θέατρα που κάθε βράδυ ήταν γεμάτα. Και τώρα; Τώρα δεν θα είναι καθόλου φρόνιμο να ετοιμάσω μια νέα παραγωγή για τον χειμώνα. Γιατί ο κορωνοϊός μπορεί το φθινόπωρο να επανέλθει δριμύτερος.

Πάντως εγώ σκοπεύω για μία ακόμα χρονιά να συνεχίσω με το “Δείπνο ηλιθίων”. Ο κόσμος, όμως, θα φοβάται. Επομένως, λόγω των μέτρων και των αποστάσεων, θα παίζουμε με ελάχιστους θεατές. Για ακόμα έναν χρόνο τα θέατρα και οι κινηματογράφοι θα υποφέρουν πολύ. Οι προτεραιότητες των ανθρώπων σε αυτές τις συνθήκες δεν είναι το θέατρο και ο κινηματογράφος».

– Τα δύσκολα, τα οικονομικά είναι μπροστά μας. Τουλάχιστον οι συνάδελφοί σου ηθοποιοί έλαβαν τα 800 ευρώ;
«Ναι, τα πήραν. Και αφού τα πήραν οι δικοί μου συνεργάτες, θα τα έχουν πάρει όλοι».

– Και τώρα πώς περνάει η μέρα σου;
«Οπως συμβαίνει με όλους. Το είχα ανάγκη. Επιτέλους κοιμήθηκα, ξεκουράστηκα και άρχισα να μαθαίνω μπουζούκι».

Τον άκουγα να βιάζεται να τελειώσουμε. «Δεν έχω τίποτα άλλο να προσθέσω. Δεν μου αρέσουν τα πολλά λόγια». Εχει δίκιο. Η φλυαρία δεν είναι το δυνατό του σημείο. Κρίμα όμως που όταν έκλεισα το τηλέφωνο δεν πρόλαβα να του ευχηθώ «Στην υγειά σου, ρε Σπυράκλα παιδαρά».