Προσοχή με το χρέος! σημειώνει μέσα από νέο άρθρό του ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης.

Εχοντας θέσει ως κύριο διαπραγματευτικό στόχο την ελάφρυνση του χρέους, λέγεται (από το Reuters) ότι η κυβέρνηση προτίθεται να απαιτήσει από τους δανειστές όριο-ταβάνι στις ετήσιες αποπληρωμές του κράτους (προς όλους τους δανειστές του συνολικά) ίσο με το 15% του ονομαστικού εθνικού εισοδήματος (ΑΕΠ), σημειώνει ο Γιάνης Βαρουφάκης στην Εφημερίδα των συντακτών.

Θα καταστήσει το δημόσιο χρέος βιώσιμο μια τέτοια συμφωνία; Θα αποτελέσει την ένεση αισιοδοξίας που είναι απαραίτητη για την ανάκαμψη επενδύσεων και κατανάλωσης;

Η απάντηση είναι, δυστυχώς, αρνητική. Ας δούμε γιατί.

Το όφελος από μια τέτοια συμφωνία αφορά τα ακανθώδη έτη 2019 (όταν θα έφερνε μείωση αποπληρωμών περί τα 6 δισ.) και την περίοδο 2022-2028 (μείωση περίπου 10 δισ. για το 2022 και σταδιακά λιγότερη μετέπειτα).

i Το γεγονός ότι τα επόμενα τρία χρόνια το Δημόσιο δεν πρόκειται να ωφεληθεί από μια τέτοια συμφωνία είναι μεν δυσάρεστο αλλά δεν είναι το κύριο πρόβλημα.

ii Τρεις είναι οι λόγοι που δεν ενδείκνυται μια τέτοια συμφωνία για το χρέος:

Α. Το χρέος θα αυξηθεί – Τις χρονιές που οι συμφωνημένες αποπληρωμές τόκων ξεπερνούν το όριο-ταβάνι, ένα σημαντικό ποσό τόκων απλά θα μετακυλίεται στο μέλλον και, έτσι, το χρέος θα αυξάνεται (αντί να μειώνεται). Ο μόνος τρόπος να μη συμβεί αυτό είναι αν οι δανειστές συμφωνήσουν πως όχι μόνο θα μπαίνει όριο στις αποπληρωμές, αλλά και πως η διαφορά αυτού του ορίου από τον οφειλόμενο τόκο δεν θα μετακυλίεται στο μέλλον (κάτι που ισοδυναμεί με αρνητικό επιτόκιο για εκείνες τις χρονιές).

Β. Τα νέα υφεσιακά μέτρα θα επιταχύνουν την αύξηση του χρέους – Σε υφεσιακές χρoνιές, που το ονομαστικό ΑΕΠ μειώνεται, οι αποπληρωμές στους δανειστές θα μειώνονται και έτσι (βλ. Α) το χρέος θα αυξάνεται. Οσο δηλαδή επικρατεί η λιτότητα, η οποία εξασφαλίζει την ύφεση, το χρέος θα μεγαλώνει γεωμετρικά ως ποσοστό του συρρικνούμενου ΑΕΠ.

Γ. Εξασφαλίζει μόνιμη λιτότητα – Καθώς το χρέος δεν πρόκειται να μειώνεται, θα είναι αδύνατον να πειστούν οι δανειστές να μειώσουν τον μεσοπρόθεσμο στόχο πρωτογενούς πλεονάσματος από το σημερινό (γελοίο) 3,5% στο 1% με 1,5% που είναι το μέγιστο συμβατό με τη σταθεροποίηση. Αυτό μεταφράζεται σε επιταχυνόμενη φοροεπιδρομή, στυγνή λιτότητα και αυξανόμενο χρέος στο διηνεκές.