Στις «εξαιρέσεις» του νέου νόμου περί υποχρεωτικής χρήσης πλαστικού χρήματος, εμπίπτουν τελικά τα άτομα με αναπηρίες, αλλά υπό την αίρεση ότι το ποσοστό της αναπηρίας τους είναι 80% και πάνω. Το ζήτημα όμως δεν είναι τόσο απλό, όπως εξήγησε μιλώντας στον «Χ» ο πρόεδρος του νεοσύστατου Συλλόγου Ατόμων με Αναπηρίες ΠΕ Ροδόπης Τρύφων Καρούντζος. 

«Το βασικό ζήτημα είναι ότι πολλά ΑμεΑ δεν μπορούν να χειριστούν τις κάρτες γιατί μέχρι τώρα είχαν μάθει να αντιλαμβάνονται την αξία του χρήματος μέσω της αφής. Δηλαδή, ψηλαφίζοντας τα νομίσματα -είτε χάρτινα, είτε κέρματα- ένας τυφλός μπορεί να καταλάβει την αξία του και να γνωρίζει τι ποσά πληρώνει ή εισπράττει. Με την κάρτα δεν μπορεί να γίνει αυτό» λέει ο κος Καρούντζος. 

Επιπλέον, ο πρόεδρος παρατηρεί και το γεγονός ότι η χρήση πλαστικού χρήματος προϋποθέτει ή συνεπάγεται συχνή χρήση και των μηχανημάτων αυτόματης ανάληψης των τραπεζών (ΑΤΜ). Αυτό όμως δεν είναι εύκολο για τους ανθρώπους με κινητικά προβλήματα, ειδικά δε για αυτούς που κινούνται με αναπηρικό αμαξίδιο. 

Συνεπώς αυτό που ζητούν τα ΑμεΑ δεν είναι τόσο η εξαίρεσή τους από το συγκεκριμένο ή από κάποιο άλλο νομοσχέδιο, αλλά κυρίως η υπό τις σωστές προϋποθέσεις ένταξης τους σε αυτά. 

Εν τω μεταξύ υπάρχει και ένα «μπέρδεμα» με τα ποσοστά της αναπηρίας. Πιο συγκεκριμένα, αυτά χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: 50%, 67% και 80%. Αυτό είναι ένα ζήτημα που επεσήμανε και η ΕΣαμεΑ, η οποία ζητά τη διόρθωση των διατυπώσεων στα νομοσχέδια, που σχετίζονται με ΑμεΑ υπό την εξής μορφή: «με αναπηρία από 80% τουλάχιστον και άνω» (και αντιστοίχως και για τις άλλες δύο κατηγορίες).

Κι όλο αυτό για τον εξής λόγο: Το 50% είναι το ποσοστό το οποίο χαρακτηρίζει κάποιον ως ανάπηρο. Το 67% είναι το ποσοστό από το οποίο κάποιος ανάπηρος απολαμβάνει (μερικώς) την επιδοματική προνοιακή πολιτική και το 80% το ποσοστό όπου οι προνοιακές επιδοματικές απολαβές πολλαπλασιάζονται. Ωστόσο, η φράση «τουλάχιστον …. και άνω» διασφαλίζει ότι το πεδίο περιλαμβάνει όλους τους ΑμεΑ της συγκεκριμένης κατηγορίας, εξαλείφοντας τις πιθανότητες παρερμηνείας της εκάστοτε διάταξης ή νομοσχεδίου. 

Αν για παράδειγμα στον συγκεκριμένο νόμο περί εξαίρεσης από τη χρήση του πλαστικού χρήματος, αν η διατύπωση δεν περιλαμβάνει την φράση «και άνω», θα μπορεί κάποιος να την ερμηνεύσει ως ισχύουσα μόνο για αυτούς που έχουν αναπηρία 80% και να εξαιρέσει αυτούς που έχουν 81% και πάνω – δηλαδή να θέσει εκτός νόμου ανθρώπους έως και με 100% αναπηρία. 

Η επιστολή με την οποία τέθηκε το ζήτημα υπόψη του υπουργού Οικονομικών, και την οποία υπογράφει ο πρόεδρος της ΕΣαμεΑ Γιάννης Βαρδακαστάνης, αναφέρει: 

«Κύριε υπουργέ, 
Η ανακοίνωσή σας ότι «από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής για το χτίσιμο του αφορολόγητου εξαιρούνται φορολογούμενοι 70 ετών, άτομα με αναπηρία, όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση» κλπ., δεν λύνει το πρόβλημα, δεν καθιστά προσβάσιμα τα ΑΤΜ, τις ιστοσελίδες, δεν υποχρεώνει τις τράπεζες να αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία ως ισότιμους πολίτες, παρότι κινείται σε θετική κατεύθυνση.

Πάγια θέση της ΕΣΑμεΑ δεν είναι οι ειδικές λύσεις και οι εξαιρέσεις αλλά οι λύσεις που θα διασφαλίζουν την ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία.

Παράλληλα δημοσιεύματα του Τύπου κάνουν λόγο για την εξαίρεση των ατόμων με αναπηρία άνω του 80%. […]

Ταυτόχρονα, στην ίδια διάταξη, ο νόμος πρέπει να ορίσει κανόνες προσβασιμότητας για όλες τις συναλλαγές, τα ΑΤΜ, τις τράπεζες κλπ, όπως σας είχαμε αναφέρει και στην προηγούμενη επιστολή μας. Η ΕΣΑμεΑ θα συνεχίσει να αγωνίζεται και να διεκδικεί την προσβασιμότητα, όπως την ορίζει το άρθρο 9 της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία: η Πολιτεία επιτρέπει «στα άτομα με αναπηρία να ζουν ανεξάρτητα και να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής, λαμβάνει κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλίσει στα ΑμεΑ πρόσβαση, σε ίση βάση με τους άλλους, στο φυσικό περιβάλλον, στην ενημέρωση και επικοινωνία, συμπεριλαμβανομένων τεχνολογιών και συστημάτων πληροφοριών, και σε άλλες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες, που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό». 

Το θετικό πάντως είναι ότι από τον συγκεκριμένο νόμο για το πλαστικό χρήμα, τα ΑμεΑ εξαιρούνται (με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω) ενώ το 2017 προοιωνίζει και άλλες θετικές εξελίξεις που τους αφορούν, όπως για παράδειγμα τη αναγνώριση της αναπηρίας αποκλειστικά βάση ιατρικού πρωτοκόλλου και συμμετοχή των ΑμεΑ στα ΚΕΠΑ (στα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας).