Αφημένα στη φθορά του χρόνου, τα κάποτε αρχιτεκτονικά διαμάντια των ξενοδοχείων “Ξενία” ανά την Ελλάδα, σήμερα ρημάζουν και υπόκεινται σε βανδαλισμούς.

Ένα από αυτά είναι το “Ξενία” της Θάσου, που παρουσιάζει θλιβερή εικόνα, ενώ αναμένεται να κριθεί η τύχη του. Το “Ξενία” βρίσκεται στο δυτικό άκρο του λιμένα Θάσου, σε οικόπεδο 3 στρεμμάτων, σε εμβαδόν 1.425 τ.μ., με δυναμικότητα 42 κλινών.

Ο Λιμένας της Θάσου είναι η πρωτεύουσα και ένας από τους σημαντικότερους οικισμούς της Θάσου, ενώ το κτίριο αποτελεί ένα τυπικό δείγμα αρχιτεκτονικής των δεκαετιών ’50 και ’60. Το “Ξενία” της Θάσου σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε το 1956 από τον αρχιτέκτονα Χαράλαμπο Σφαέλλο. Την περίοδο 1950-58 διορίστηκε διευθυντής των Τεχνικών Υπηρεσιών του νεοσύστατου τότε Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ) και υπό την καθοδήγησή του πραγματοποιηθηκε το πρόγραμμα μελέτης και ανέγερσης των ξενοδοχείων “Ξενία”, των οποίων ήταν ένας εκ των δύο βασικών αρχιτεκτόνων, μαζί με τον Άρη Κωνσταντινίδη.

Τα Ξενοδοχεία “Ξενία” ήταν μέρος ενός κρατικού προγράμματος το οποίο στόχευε την ανάδειξη του φυσικού κάλλους της Ελλάδας σε παγκόσμιο επίπεδο, υπό την εποπτεία του ΕΟΤ. Το πρόγραμμα είχε τεθεί σε λειτουργία από το 1953 έως το 1967, με μια σειρά ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων (Ξενοδοχεία, Μοτέλ, Τουριστικά Περίπτερα και οργανωμένες πλαζ), κατά μήκος των Εθνικών Οδών, Αρχαιολογικών Χώρων ή σημείων εξαίρετου φυσικού κάλλους.

“Ξενία” Άνδρου, Πηγή εικόνας: Βασίλης Κολώνας

Το 1958, ο Άρης Κωνσταντινίδης έχτισε το πρώτο “Ξενία” στην Άνδρο, το οποίο δημιούργησε τομή στην τυπολογία των ξενοδοχείων που κτίζονται από τον Εθνικό Οργανισμό Τουρισμού. Ο ΕΟΤ έχτισε από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 μια σειρά σύγχρονων και λειτουργικών ξενοδοχείων, μονάδες μικρής συνήθως δυναμικότητας με υψηλό βαθμό εξυπηρετήσεων. Τα “Ξενία” σχεδιάστηκαν με κοινόχρηστους χώρους να μπορούν να φιλοξενήσουν μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών από αυτόν των ενοίκων. Ήταν λογική της αρχικής σχεδίασης, ώστε το ξενοδοχείο να δέχεται και περαστικούς ή κατοίκους της ευρύτερης περιοχής στα πλαίσια της καλύτερης ένταξης του ξενοδοχείου στο περιβάλλον του.

Τα κτίρια αυτά συνέχισαν με επιτυχία την αρχιτεκτονική του μοντέρνου, σε άλλη κλίμακα πλέον και με προδιαγραφές που κατέστησαν τον ελληνικό τουρισμό ανταγωνιστικό σε διεθνές επίπεδο. Σήμερα, πάνω από μισό αιώνα μετά, τα κτίρια των “Ξενία” αποτελούν εξαιρετικά δείγματα του μεταπολεμικού μεσογειακού μοντερνισμού και σηματοδοτούν μια εποχή εκσυγχρονισμού και προόδου για τη χώρα.

Πηγή εικόνας: Βασίλης Κολώνας

Έπειτα από την εφαρμογή του σχεδίου του ΕΟΤ, η εικόνα της Ελλάδας μεταφέρθηκε σε όλη την υφήλιο. Το 1960 αρχίζει το πρώτο πενταετές πρόγραμμα τουριστικής ανάπτυξης της χώρας. Βασικές αρχές του, η ανάδειξη όχι μόνο των μνημείων της Ελλάδας, αλλά και του φυσικού τοπίου, η ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού (Πλαζ, σπορ, κρουαζιέρες), η τουριστική ανάπτυξη νέων περιοχών στην ηπειρωτική χώρα κυρίως, ενώ απευθύνεται πλέον όχι μόνο στα υψηλά αλλά και στα μεσαία κοινωνικά στρώματα. Η Ελλάδα αρχίζει να προβάλλεται στο εξωτερικό με αφίσες και διαφημιστικά φυλλάδια επώνυμων καλλιτεχνών. Οι ξένοι ανακαλύπτουν την αθωότητα του ελληνικού καλοκαιριού.

Τέλη της δεκαετίας του 80′, το κράτος αποδείχτηκε ανίκανο στο ρόλο του ξενοδόχου, οι απαιτήσεις στην αγορά του τουρισμού διαφοροποιήθηκαν και τα “Ξενία” πήραν το δρόμο της εγκατάλειψης, με το τελευταίο “Ξενία” υπό κρατική λειτουργία να κλείνει το 1997 στο Παλιούρι.

Πηγή εικόνας: Πέτρος Μεχτίδης

Ένα ταξίδι στο χρόνο στην Παραλία Παλιουρίου Το 2013, περίπου 170 ακίνητα “πέρασαν” στο Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) με απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Αποκρατικοποιήσεων, προκειμένου στη συνέχεια να πωληθούν ή να διατεθούν προς μίσθωση. Μεταξύ των ακινήτων ήταν και αυτό που στέγαζε το “Ξενία” της Θάσου, καθώς και άλλα “Ξενία”. Το ΤΑΙΠΕΔ στην συνέχεια προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για την αξιοποίηση τους, με στόχο τη δημιουργία τουριστικών μονάδων ιδιαίτερης αισθητής, τα γνωστά Boutique Hotels. Συγκεκριμένα, τον Ιούλιο του 2014 επιχείρησε να αξιοποιήσει 14 ακίνητα με στόχο να καταστούν μικρές ξενοδοχειακές μονάδες, ανάμεσα σε αυτά το “Ξενία” της Θάσου. Η υποβολή των δεσμευτικών προσφορών κατέληξε να μετατεθεί αρκετές φορές, φτάνοντας στο σήμερα. Σήμερα, 26 “Ξενία” βρίσκονται στην ιδιοκτησία της ΕΤΑΔ, η οποία αποφάσισε να τα βγάλει σταδιακά σε δημοπρασία για μακροχρόνια μίσθωση 49 ετών. Από αυτά, τα επτά είναι μισθωμένα, τα έξι είναι “δεσμευμένα” με προηγούμενες αποφάσεις της εταιρείας και τα 13 είναι ελεύθερα προς αξιοποίηση. Τα ελεύθερα ακίνητα χωρίστηκαν σε δύο ομάδες προτεραιότητας. Η πρώτη περιλαμβάνει τα “Ξενία” Χίου, Έδεσσας, Κομοτηνής, Καστανιάς και Βυτίνας. Η δεύτερη τα “Ξενία” Άνδρου, Αρχαίας Ολυμπίας, Θάσου, Καλεντζίου Αχαΐας, Καρτερού Ηρακλείου, Κοζάνης, Πλαταμώνα και Τσαγκαράδας Πηλίου. Ο διαγωνισμός θα πραγματοποιηθεί μέσω ηλεκτρονικής διαγωνιστικής διαδικασίας e-auction. Καθώς το “Ξενία” Θάσου βρίσκεται στη δεύτερη ομάδα προτεραιότητας, η σειρά του δεν έχει ακόμα έρθει στον διαγωνισμό και το μέλλον του αναμένεται να κριθεί. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο “Ξενία” ήταν το μόνο που είχε ελκύσει επενδυτικό ενδιαφέρον από το σύνολο 14 ακινήτων που δόθηκαν από το Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων προς αξιοποίηση το 2014. Σήμερα πάντως, η εικόνα του ακόμα θλίβει.

Εικόνες του “Ξενία” Θάσου: Μπερνάρ Κουόμο