*Γράφει ο Γιώργος Τσακίρης

Η καθεστωτική νοοτροπία που μάλλον διαπνέει τα υψηλά -τουλάχιστον- κλιμάκια των στελεχών της κυβέρνησης, υπό το κάλυμμα και της δημοσιονομικής εξυγίανσης και προσαρμογής, λαμβάνει πλέον δυστυχώς τα χαρακτηριστικά χιονοστιβάδας.

Τελευταίο παράδειγμα η παρουσίαση των βασικών αξόνων για τη μεταρρύθμιση των ΟΤΑ που παρουσίασε ο ΥΠΕΣ κ. Λιβάνιος στο ετήσιο συνέδριο της ΚΕΔΕ στη Ρόδο. Κυρίως δε οι αλλαγές που αφορούν στην εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη των αυτοδιοικητικών αρχών.

Πιο συγκεκριμένα και όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της ΚΕΔΕ, το σχέδιο νόμου του ΥΠΕΣ θα προβλέπει πως «Οι δημοτικές και περιφερειακές αρχές της χώρας θα εκλέγονται σε έναν και μόνο γύρο. Ο εκλογέας θα έχει τη δυνατότητα επιλογής και δεύτερου συνδυασμού, στο ίδιο ψηφοδέλτιο. Σε περίπτωση που κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώσει το 50% + 1 ψήφο επί των έγκυρων ψήφων της πρώτης επιλογής, οι δύο πρώτοι σε ψήφους συνδυασμοί προκρίνονται στη δεύτερη φάση καταμέτρησης.  Οι δεύτερες ψήφοι (δεύτερη επιλογή) των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που μένουν εκτός της δεύτερης φάσης προστίθενται στις ψήφους των δύο πρώτων συνδυασμών. Επιτυχών συνδυασμός θα ανακηρύσσεται όποιος έχει συγκεντρώσει α) κατά την πρώτη φάση, το 50% + 1 ψήφο επί των εγκύρων της πρώτης επιλογής ή β) κατά τη δεύτερη φάση, τις περισσότερες ψήφους μεταξύ των δύο πρώτων συνδυασμών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι δεύτερες ψήφοι των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που αποκλείστηκαν από τη δεύτερη φάση»

Ας δούμε τώρα πώς μέσα σε 130 λέξεις παραβιάζονται κατά τη γνώμη μου σειρά Άρθρων του Συντάγματος με την εντελώς αστήρικτη, απαράδεκτη και καταφανώς αντισυνταγματική αιτιολογική πρακτική που επιδιώκει την επίλυση «του προβλήματος της μειωμένης συμμετοχής των εκλογέων στον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών» και της εξάλειψης «του σημαντικού κόστους διενέργειας του δεύτερου γύρου», όπως σημειώνεται.

Αρχικά υπάρχει σαφής παραβίαση του Άρθρου 5Α Σ το οποίο στις παρ.1 & 2. προβλέπει πως «παρ.1 -Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει. Περιορισμοί στο δικαίωμα αυτό είναι δυνατόν να επιβληθούν με νόμο μόνο εφόσον είναι απολύτως αναγκαίοι και δικαιολογούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας, καταπολέμησης του εγκλήματος ή προστασίας δικαιωμάτων και συμφερόντων τρίτων», και «παρ.2 -Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους»

Η παραβίαση της παρ.1 εδ.α’ του Άρθρου έγκειται στο γεγονός πως με το άνοιγμα και την καταμέτρηση της πρώτης ψήφου των εκλογέων, δημιουργείται ένα αποτέλεσμα το οποίο αποκρύπτεται από τους εκλογείς. Δεν προβλέπεται πουθενά η δημοσίευσή του (και πώς θα μπορούσε άλλωστε) στερώντας έτσι από αυτούς το δικαίωμα στην πληροφόρηση και του σχηματισμού γνώμης που είναι πολύ πιθανό να καθόριζαν και την επιλογή της δεύτερης ψήφου τους, όπως άλλωστε αποδείχθηκε περίτρανα στις τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές όπου συνδυασμοί που πρώτευσαν στον πρώτο γύρο των εκλογών χάνοντας μόλις για 0,7% την εκλογή τους, έχασαν στον δεύτερο γύρο, ενώ άλλοι που ήρθαν δεύτεροι με διαφορά πάνω από 20% από τον πρώτο, τελικά κέρδισαν στον δεύτερο γύρο. Η παραβίαση δε του εδ.β’ που αφορά στους περιορισμούς που μπορούν με νόμο να επιβληθούν στο δικαίωμα της πληροφόρησης, είναι πασιφανής καθώς σε καμία περίπτωση η μη συμμετοχή των εκλογέων στον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών αλλά και το κόστος του δεν μπορούν να νοηθούν ως παράγοντες που μπορούν να ενταχθούν στις έννοιες της «εθνικής ασφάλειας, καταπολέμησης του εγκλήματος ή προστασίας δικαιωμάτων και συμφερόντων τρίτων». Εκτός αν διευκρινιστεί τα δικαιώματα ή συμφέροντα ποιων «τρίτων» προσβάλλονται και πρέπει να προστατευτούν. Η παραβίαση της παρ.2 εδ.α’ του Άρθρου είναι επίσης πασιφανής και έχει την ίδια αιτιολογική βάση με την παραβίαση του εδ.α’ της παρ.1, ενώ η παραβίαση του εδ.β’ αφορά σαφώς στην απαγόρευση και όχι διευκόλυνση των εκλογέων για την πρόσβαση τους σε εξαιρετικά σημαντικές πληροφορίες -όπως αυτές των αποτελεσμάτων της εκλογικής  διαδικασίας του πρώτου γύρου των εκλογών- που «διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους». Μια διευκόλυνση μάλιστα που σύμφωνα με τη συνταγματική πρόβλεψη «αποτελεί υποχρέωση του Κράτους».

Παράλληλα και από όσα εκτέθηκαν παραπάνω, υπάρχει σαφής παραβίαση του Αρ.14 Σ το οποίο στις παρ.1 & 2 προβλέπει πως «παρ.1 -Καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και δια του τύπου τους στοχασμούς του τηρώντας τους νόμους του Κράτους» και «παρ.2 -O τύπος είναι ελεύθερος. H λογοκρισία και κάθε άλλο προληπτικό μέτρο απαγορεύονται». Βασικός προορισμός των προβλέψεων του Άρθρου, αποτελεί η προστασία του δικαιώματος στην ελεύθερη έκφραση και διάδοση των ιδεών. Ένα δικαίωμα που σαφώς αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας (Άρθρο 5 Σ). Με τη μη δημοσιοποίηση του αποτελέσματος της πρώτης ψήφου των εκλογέων, οι πολίτες όχι μόνον ως εκλογείς αλλά και ως υποψήφιοι, σαφώς και στερούνται του δικαιώματός τους στην πληροφόρηση αλλά και στο σχηματισμό γνώμης και κατά συνέπεια στην ελεύθερη έκφραση και διάδοσή της. Είναι νομίζω απολύτως σαφές πώς στη διάρκεια της μίας εβδομάδας που μεσολαβεί μεταξύ των δύο εκλογικών αναμετρήσεων, οι πολίτες είναι πολύ πιθανό τόσο να διατηρήσουν όσο όμως και να αλλάξουν την επιλογή της ψήφου τους, με βάση τόσο της γνώσης του αποτελέσματος όσο όμως και των επαφών, συζητήσεων, ανταλλαγής πληροφοριών, ενημέρωσής τους από τα ΜΜΕ κλπ. Μια διαδικασία που λαμβάνει χώρα σε ένα ικανό χρονικό διάστημα το οποίο εάν ισχύσει η νομοθετική πρόβλεψη που προτείνει ο κ Λιβάνιος, απλά… εξαφανίζεται. Ταυτόχρονα κι αν θέλετε σε μία διασταλτική ερμηνεία της παρ.2 του Άρθρου, με την «εξαφάνιση» της ενδιάμεσης μεταξύ των δύο εκλογών εβδομάδας, επιβάλλεται μία ιδιότυπη και προληπτική «λογοκρισία» στον Τύπο, καθώς γεγονότα τα οποία θα συνέβαιναν μέσα σε αυτή την εβδομάδα, από δημόσιες δηλώσεις μέχρι… μυστικές συναντήσεις και συνομιλίες, θα έβλεπαν το φως της δημοσιότητας συμβάλλοντας έτσι στο σχηματισμό γνώμης από τους πολίτες. Ο Τύπος έτσι στερείται του ρόλου του ως «θεμέλιο της Δημοκρατίας» και ελεγκτής της λειτουργίας της.

Η παραβίαση των συνταγματικών επιταγών μέσω των νομοθετικών προτάσεων του υπουργού, γίνεται ίσως πιο σοβαρή αλλά και περισσότερο εμφανής και διάχυτη στο Αρ.52 Σ το οποίο προβλέπει ότι «H ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης, ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας, τελεί υπό την εγγύηση όλων των λειτουργών της Πολιτείας, που έχουν υποχρέωση να τη διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση». Κατά τη γνώμη μου λοιπόν και με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, υπάρχει τόσο προφανής παραβίαση της συνταγματικής πρόβλεψης που ίσως και να μην χρειαζόταν καν αναφορά. Θα πρέπει εδώ να αναρωτηθεί κανείς τόσο ως ψηφοφόρος αλλά και ως μέλος οποιουδήποτε επιπέδου κρατικής λειτουργίας (κυρίως νομοθετικού και εκτελεστικού) εάν η μη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της πρώτης ψήφου όχι μόνο προσβάλλει αλλά και νοθεύει την ελευθερία της λαϊκής θέλησης. Με όσα νομίζω αναφέρθηκαν παραπάνω, εάν η προτεινόμενη νομοθετική πρόβλεψη τεθεί σε ισχύ, ευθύνη για την παραβίαση του εξαιρετικά σημαντικού Άρθρου 52 Σ θα φέρει όχι μόνο η εκτελεστική (κυβερνητική) πλειοψηφία, αλλά και η νομοθετική. Όσες και όσοι δηλαδή βουλευτές την υπερψηφίσουν, ενώ θα έπρεπε όχι μόνο να εγγυώνται «την ελεύθερη και ανόθευτη» έκφραση των πολιτών, αλλά και την «υποχρέωση να τη διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση». Καθώς δε η «ελεύθερη και ανόθευτη» έκφραση των πολιτών συνδέεται άμεσα στο Άρθρο 52 Σ με τη «λαϊκή θέληση», θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι υπάρχει επίσης παραβίαση θεμελιώδους συνταγματικής πρόβλεψης όπως της παρ.2 του Αρ.1 που προβλέπει ότι «Θεμέλιο του πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία».

Εν κατακλείδι, καθώς ήδη αναφέρθηκε παραπάνω, η προτεινόμενη νομοθετική πρόβλεψη παραβιάζει και την παρ.1 του Αρ.5 Σ η οποία αναφέρει ότι «Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Xώρας… ». Από το σύνολο όσων έχουν ήδη αναφερθεί, γίνεται νομίζω κατανοητό πως στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας των εκλογέων βασικό ρόλο διαδραματίζει και το δικαίωμά τους στην ελεύθερη και ανεμπόδιστη πληροφόρησή τους για γεγονότα που θα επηρέαζαν καθοριστικά το σχηματισμό της γνώμης τους, ώστε αυτή στη συνέχεια να μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα και ανόθευτα. Κάτι που αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο του
πολιτεύματος της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.

Ολοκληρώνοντας το μακροσκελές είναι η αλήθεια αυτό κείμενο, θα πρέπει να αναφερθεί και η σαφής παραβίαση του Αρ.25 παρ.1 εδ α΄& β΄ και παρ.2 που προβλέπουν ότι «παρ.1 εδ α΄& β΄ -Τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους. Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκησή τους» και «παρ.2 -H αναγνώριση και η προστασία των θεμελιωδών και απαράγραπτων δικαιωμάτων του ανθρώπου από την Πολιτεία αποβλέπει στην πραγμάτωση της κοινωνικής προόδου μέσα σε ελευθερία και δικαιοσύνη». Εάν λοιπόν γίνει δεκτή η παραβίαση των παραπάνω Άρθρων του Συντάγματος, η παραβίαση και του Αρ.25 το οποίο μάλιστα κάνει αναφορά σε «θεμελιώδη και απαράγραπτα» δικαιώματα του ανθρώπου, γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι η σημερινή ελληνική Πολιτεία μέσω των κυβερνητικών εκπροσώπων της, κάθε άλλο παρά «αποβλέπει στην κοινωνική πρόοδο μέσα σε ελευθερία και δικαιοσύνη».

*Γράφει ο Γιώργος Τσακίρης

Μεγάλος ο θόρυβος και πολλές συζητήσεις-παρεμβάσεις για τη μη προβολή τελικά του ντοκιμαντέρ «Αδέσποτα κορμιά» της, παντελώς άγνωστης μέχρι πριν λίγες ημέρες στην πλειοψηφία των καβαλιωτών, σκηνοθέτιδος Ελίνας Ψύκου.

Ο θόρυβος και οι συζητήσεις προκλήθηκαν -με δυο λόγια- τόσο λόγω της αφίσας που προωθούσε την προβολή του ντοκιμαντέρ, αλλά και σε ορισμένους κύκλους λόγω του θέματός του, όσο κι από την απόφαση της Αντιπεριφέρειας Καβάλας για την επέκταση των κατασκευαστικών εργασιών που εκτελούνται αυτή την περίοδο στο διπλανό κτίριο-αμφιθέατρο της Νομαρχίας, προς την πλευρά του θερινού κινηματογράφου «Ζέφυρος», στον οποίο είχε προγραμματιστεί και η προβολή του. Μία απόφαση που ουσιαστικά και τυπικά ακύρωνε αυτή την προγραμματισμένη προβολή.

Χωρίς να κρίνω το, όντως αμφιλεγόμενο όσο και ενδιαφέρον διαλογικά, θέμα του ντοκιμαντέρ που αφορά στα «… δικαιώματα των γυναικών στην άμβλωση, την εξωσωματική γονιμοποίηση και την ευθανασία» στο κείμενο αυτό θα σταθώ στην αφίσα η οποία επιλέχθηκε για να το προωθήσει και μάλλον ήταν αυτή που -δικαίως κατά τη γνώμη μου- προκάλεσε και τις περισσότερες αντιδράσεις.

Η αφίσα λοιπόν του ντοκιμαντέρ απεικονίζει μία ημίγυμνη σε προχωρημένο μάλλον στάδιο εγκυμοσύνης γυναικεία μορφή, με σαφή όμως χριστιανικά θρησκευτικά χαρακτηριστικά, καθώς προσομοιάζει στην Παρθένο Μαρία, η οποία μάλιστα παρουσιάζεται ως εσταυρωμένη, με φόντο τα αστέρια της σημαίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο λόγος επιλογής της συγκεκριμένης αφίσας, προφανής. Δεν θα είναι άλλωστε η πρώτη φορά που στο όνομα της συνταγματικά κατοχυρωμένης ελευθερίας (και) της καλλιτεχνικής έκφρασης, επιλέγεται ένα θέμα που προκαλεί εντυπώσεις και γιατί όχι, σοκάρει.

Γεννούνται λοιπόν τα ερωτήματα. Σχετική ή όχι η αφίσα με το θέμα του ντοκιμαντέρ; Προσπαθεί να περάσει κάποιο μήνυμα κι αν ναι ποιο; Θα μπορούσε να έχει επιλεγεί κάποια άλλη;

Ξεκινώντας από το τελευταίο, γνώμη μου είναι πως σαφώς και ναι. Άνετα θα μπορούσε να έχει επιλεγεί η δημιουργία μιας οποιασδήποτε άλλης αφίσας, πιο σχετικής ίσως με το θέμα του ντοκιμαντέρ, η οποία παράλληλα θα περνούσε τα μηνύματα που θέλει η δημιουργός της. Μηνύματα τα οποία, σύμφωνα με τις αναφορές της ίδιας της σκηνοθέτιδος σε συνέντευξή της στο διαδικτυακό «Βήμα» τον Μάρτιο του 2024 (σύνδεσμος https://www.tovima.gr/2024/03/17/culture/elina-psykou-ti-anazitas-me-ta-adespota-kormia/) αφορούν στο «πώς τοποθετούμαστε ως “κορμιά” απέναντι σε αυτούς που διεκδικούν το κορμί μας…». Μεταφέροντας αυτούσια τα λόγια της κας Ψύκου, το θέμα του ντοκιμαντέρ είναι «… με το βλέμμα στραμμένο στην κοινωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις αντιφάσεις της, τους τρόπους με τους οποίους η αυτοδιάθεση και η ελευθερία του σώματος, της ανθρώπινης ύπαρξης δεν είναι δεδομένη ακόμα και στις ευνομούμενες χώρες της Ευρώπης». Ιδιαίτερα δε για την αφίσα και τα μηνύματα που αυτή προσπαθεί να περάσει, αναφέρει πως «συμπυκνώνει εικαστικά την αντίφαση του σύγχρονου δυτικού κόσμου ως προς την αντιμετώπιση βασικών ατομικών δικαιωμάτων» σημειώνοντας παράλληλα πως δεν αποτελεί «πρόκληση» ή «βλασφημία» αλλά μόνο μία «… ανάγκη προάσπισης έκφρασης, αυτονομίας και αυτοδιάθεσης». Και η κα Ψύκου δεν έμεινε εδώ. Αναφερόμενη στις οξείες αντιδράσεις που προκάλεσε η προβολή του ντοκιμαντέρ της στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, αντιδράσεις που προκάλεσαν την απόφαση του διευθυντή της Διεύθυνσης Αστυνομίας Θεσσαλονίκης για την απαγόρευση κάθε υπαίθριας δημόσιας συνάθροισης την ημέρα και ώρες της προβολής του, αντιδράσεις που χαρακτήρισε ως προσπάθεια λογοκρισίας, «άνοιξε την βεντάλια» των συλλογισμών της αναφέροντας πως η συζήτηση που η ίδια ήθελε να ανοίξει με τη δημιουργία του, έχει να κάνει με το «…πώς τοποθετούμαστε ως “κορμιά” απέναντι σε αυτούς που διεκδικούν το κορμί μας είτε είναι η πολιτεία, είτε είναι η θρησκεία, οι ίδιοι οι θεσμοί. Γιατί όλοι οι θεσμοί θέλουν ένα κομμάτι μας, διεκδικούν ένα κομμάτι από το σώμα μας, από τη σκέψη μας, ένα κομμάτι ελέγχου». Μάλιστα.

Αν και το θέμα μπορεί να γίνει αντικείμενο μιας πολύ μεγαλύτερης ανάλυσης, ας μου επιτραπεί εδώ και σε σχέση με τα ερωτήματα που τέθηκαν προηγουμένως, να συμπεράνω ότι, τελικά και γι’ άλλη μια φορά, μια σειρά από ενδιαφέροντα όσο και αμφιλεγόμενα ζητήματα, όπως ο θεσμικός όσο και κοινωνικός διάλογος που αφορά στις σχέσεις του τρίπτυχου άτομο-κράτος-εκκλησία, «θυσιάστηκαν» στον βωμό του εντυπωσιασμού και της επικοινωνίας.

Η αφίσα λοιπόν, πέτυχε το σκοπό της. Όχι αυτόν της επικοινωνίας ενός ενδιαφέροντος ίσως ντοκιμαντέρ, αλλά αυτόν της πρόκλησης και του σοκ. Της ολοένα και αυξανόμενης τάσης των σύγχρονων καλλιτεχνών να προβάλλουν το έργο τους θίγοντας το θρησκευτικό -κυρίως- συναίσθημα του κοινού τους, έχοντας εκ των προτέρων σίγουρες τις αντιδράσεις που, αναλόγως της έκτασής τους, θα διαφημίσουν -έστω και αρνητικά- κάνοντας γνωστούς τόσο τους ίδιους, όσο και τις δημιουργίες τους.

Τίθεται όμως κι ένα άλλο, παράλληλο ζήτημα. Αυτό της «προσχηματικής και με στοιχεία λογοκρισίας» όπως αναφέρεται απόφασης της Αντιπεριφέρειας Καβάλας να επεκτείνει τις κατασκευαστικές εργασίες στο διπλανό κτίριο του αμφιθεάτρου. Μία απόφαση που, για λόγους ασφαλείας όπως κρίθηκε και δικαστικά, προκάλεσε και το πρόωρο κλείσιμο του θερινού κινηματογράφου «Ζέφυρος» με αποτέλεσμα την μη προβολή τελικά του συγκεκριμένου ντοκιμαντέρ.

Κι αν η συνταγματική προστασία της ελεύθερης (και) καλλιτεχνικής έκφρασης αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο μιας ευνομούμενης δημοκρατικής πολιτείας, τότε και παράλληλα η έκδοση μιας κανονιστικής διοικητικής απόφασης, η οποία μάλιστα έχει ελεγχθεί και δικαστικά, θα πρέπει επίσης να εκλαμβάνεται ως τέτοιο. Γιατί στο τέλος, τόσο η ελευθερία της έκφρασης των καλλιτεχνών, όσο και οι διοικητικές αποφάσεις, κρίνονται από το κοινό-πολίτες τους οποίους αφορά,

Ας πρυτανεύσει λοιπόν η λογική, η σύνεση και κυρίως ας πιέσουμε τους εαυτούς μας να ξεπεράσουν την επιφάνεια της επικοινωνίας, εμβαθύνοντας στην ουσία των πραγμάτων.

* Γράφει ο Αντώνης Μουντάκης

Στις εκλογές του 2019 ένας καλός φίλος ήταν υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος στα Χανιά και καθώς τον έβλεπα να απουσιάζει (κυριολεκτικά) από παντού, διερωτήθηκα αν έχει αποσύρει την υποψηφιότητα του ή αν έχει παραδώσει τα όπλα και -απογοητευμένος- εγκατέλειψε τον προεκλογικό αγώνα.

Τον πήρα λοιπόν τηλέφωνο και βγήκαμε για καφέ (να τον δει και… θεού πρόσωπο) και, αφού του κατέθεσα τον προβληματισμό μου, έμεινα κυριολεκτικά άφωνος μ’ αυτά που μου είπε… «Εγώ φίλε, όχι μόνο θα
εκλεγώ σίγουρα, αλλά θα είμαι κι από αυτούς που θα πάρουν τους περισσότερους σταυρούς. Θα το δεις…!» Δεν πίστευα στ’ αυτιά μου, αλλά δεν μπόρεσα να συγκρατηθώ και αποφάσισα να φρενάρω την υπεραισιοδοξία του φίλου μου.

«Καλά ρε συ, είσαι απών από παντού, δεν κυκλοφορείς σχεδόν καθόλου, στο ραδιόφωνο δεν βγαίνεις όπως πολλοί υποψήφιοι, ούτε σε εφημερίδες δημοσιοποιείς την υποψηφιότητα σου, πως θα εκλεγείς;», του απάντησα με ύφος λίγο επιθετικό, όπως μου επιτρέπει η μακροχρόνια φιλία μας.

«Τι να τα κάνω εγώ αυτά που μου τρώνε τσάμπα τον χρόνο και κοστίζουν κιόλας! Εγώ προβάλλομαι από το Facebook που με βλέπουν χιλιάδες άτομα και είναι και τσάμπα! Ξέρεις πόσα likes μαζεύει κάθε ανάρτηση μου;», ήταν η τσεκουράτη απάντηση του φίλου μου. Τόσο τσεκουράτη ήταν που δεν μου επέτρεψε να συνεχίσω την συζήτηση επί του θέματος κι έτσι περιοριστήκαμε στα «περί ανέμων και υδάτων». Το μόνο που του είπα, λίγο πριν αποχαιρετιστούμε, ήταν να ξανασκεφτεί τον τρόπο που προβάλλει την υποψηφιότητα του, όχι γιατί δεν θα το βοηθήσει ΚΑΙ το Facebook, αλλά γιατί ΑΠΟ ΜΟΝΟ ΤΟΥ δεν είναι ικανό να του εξασφαλίσει την εκλογή. Κούνησε το κεφάλι του και μόνο που δεν μου θύμισε την κούνια που με κούναγε…

Πέρασαν οι μέρες και φτάσαμε στη βραδιά των εκλογών. Τον πήρα τηλέφωνο πολλές φορές, αλλά απάντηση δεν πήρα. Κι εκεί που έβλεπα τη σταυροδοσία των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων, μια κρυάδα την ένιωσα. Ο φίλος μου μετά βίας είχε ξεπεράσει τους 100 σταυρούς, όσο για την σειρά κατάταξης, ας μην το συζητάμε. Απογοητευτική… Τον ξαναείδα μετά από αρκετό καιρό και από τότε δεν συζητήσαμε ποτέ ξανά για εκείνες τις εκλογές. Δυστυχώς και ο φίλος μου πάτησε την πεπονόφλουδα που λέγεται μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την οποία δυστυχώς πάτησαν πολλοί σ’ εκείνες τις εκλογές, όπως -απ’ ότι διαπιστώνω- την πατάνε αρκετοί και κατά την τρέχουσα προεκλογική περίοδο. Κατ’ αρχήν οι υποψήφιοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ένα μεγάλο μέρος – κυρίως των νέων 18-30 ετών- έχουν μετακομίσει σχεδόν αποκλειστικά στο Instagram και στο Tik Tok και δεν θυμούνται ούτε τους κωδικούς του Facebook.

Δεύτερον, το Facebook, το τελευταίο δεκάμηνο έχει «φρενάρει» την ευρεία προβολή των αναρτήσεων κι ενώ εσύ πιστεύεις ότι σε βλέπουν οι πάντες, το κοινό σου έχει περιοριστεί δραματικά. Επίσης, όσοι μετράνε τα likes, καλό θα ήταν κατ’ αρχήν να διαπιστώσουν αν εκείνοι που τα κάνουν ψηφίζουν στον ίδιο Δήμο, ενώ υπάρχουν και πάρα πολλοί που κάνουν like και εύχονται «καλή επιτυχία» στους πάντες! Και φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών -και μάλιστα αυτών που είναι πολιτικοποιημένοι και πάνε σίγουρα στις κάλπες- είτε δεν διαθέτει προφίλ στο Facebook είτε -αν διαθέτει- μπαίνει ελάχιστα έως καθόλου.

Αναμφισβήτητα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν το νέο πεδίο, πέραν των παραδοσιακών μέσων, όπου η πολιτική βρήκε εδώ και μερικά χρόνια πρόσφορο έδαφος για τη διεξαγωγή του δημόσιου διαλόγου. Ειδικά τα τελευταία 15 χρόνια έχουν γίνει τεράστια βήματα για τη μετατόπιση του πολιτικού διαλόγου από τους παραδοσιακούς τρόπους, προς τα social media. Μπορούν όμως τα social media να «εκλέξουν» βουλευτή, δήμαρχο ή δημοτικό σύμβουλο; Στο ερώτημα αυτό απαντούν άνθρωποι που έχουν ασχοληθεί πολύ με την επικοινωνία.   «Δεν μπορούν από μόνα τους»

Όπως η δρ. Χριστιάνα Καραγιάννη, Λέκτορας με ειδικότητα «Μέσα Επικοινωνίας και Πολιτισμικές Μελέτες» στο Τμήμα Δημοσιογραφίας, Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Frederick, η οποία τονίζει:

«Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να παίξουν όντως ρόλο σε μια εκλογική αναμέτρηση αλλά ίσως όχι με τον τρόπο που οι περισσότεροι νομίζουν. Αδιαμφισβήτητα μπορούν να αποτελέσουν ένα εργαλείο προώθησης (προβολής) για τους υποψηφίους σε περίοδο εκλογών που μπορεί να τους βοηθήσει να κερδίσουν ψήφους. Θεωρώ πως δεν μπορούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από μόνα τους, να παίξουν τόσο καθοριστικό ρόλο σε οποιεσδήποτε εκλογές, τουλάχιστον όχι ακόμη, ώστε να υπερισχύσουν αυτής της κουλτούρας και να καθορίσουν απόλυτα την εκλογή κάποιου υποψηφίου».

«Ιδανικός ο συνδυασμός»

«Tα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα σημαντικό εργαλείο για τον υποψήφιο δήμαρχο, ακόμη και για κάποιον που είναι υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος, που θέλει να απευθυνθεί σε εν δυνάμει ψηφοφόρους», σημειώνει ο βραβευμένος σε θέματα πολιτικής επικοινωνίας και εκλογών Γεράσιμος Ζαγορίτης, προσθέτοντας όμως πως «οποιοσδήποτε σας πει ότι μπορεί κάποιος να εκλεγεί μόνο μέσα από το διαδίκτυο σας λέει ψέματα. Ο υποψήφιος, όμως, που εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες της τεχνολογίας και τις συνδυάζει σωστά με άλλες παραδοσιακές μορφές εκστρατείας (εφημερίδες, ραδιόφωνα, προσωπικές επαφές) είναι σίγουρο ότι έχει σημαντικό πλεονέκτημα».

Το «like» δεν σημαίνει ψήφο

«Εγώ αυτό που λέω πάντα είναι ότι το ‘like’ δεν είναι ψήφος» λέει ο ιδρυτής της Ierax Analytix Χάρης Λαλάτσης. Και εξηγεί «γιατί μπορεί εγώ ως πολιτικός να εμφανίζομαι πάρα πολύ συχνά στα social media.

Αλλά το θέμα είναι εάν αυτοί που θα πάνε να ψηφίσουν, πρώτον είναι στα social media κι αν επηρεάζονται πραγματικά από αυτά. Δηλαδή η νέα γενιά, οι άνθρωποι κάτω των 30 χρόνων δεν πηγαίνουν να ψηφίσουν όσο οι πολίτες άνω των 50 χρόνων. Άρα πολλές φορές ίσως αξίζει πολύ περισσότερο το κλασσικό να πάω μια επίσκεψη στη λαϊκή αγορά ή σε ένα ΚΑΠΗ και να σφίξω χέρια από το να κάνω ένα post στα social media και να πάρω 400 ‘likeς’. Γιατί μπορεί να πάρω ‘likeς’ αλλά αυτά δεν σημαίνουν ψήφο. Γιατί πολύ πιθανόν αυτό το νεανικό κοινό να μην πάει να ψηφίσει την Κυριακή».

*Ο Αντώνης Μουντάκης είναι δημοσιογράφος – εκδότης της εφημερίδας «Νέοι Ορίζοντες Κρήτης» και Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Ιδιοκτητών Επαρχιακού Τύπου.