Τέλος 5% επί του κύκλου εργασιών του παραχωρησιούχου επιβάλει η κυβέρνηση στο νέο προωθούμενο νομοσχέδιο του Υπουργείου Ναυτιλίας, με σκοπό να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα των οικείων οργανισμών λιμένων (Αλεξανδρούπολης, Βόλου, Ελευσίνας, Ηγουμενίτσας, Ηράκλειου, Καβάλας, Κέρκυρας, Λαυρίου, Πάτρας και Ραφήνας). Τέλος που δύναται με υπουργική απόφαση να αυξηθεί, εάν απειληθεί η οικονομική βιωσιμότητα του λιμένα.

Για να γίνει καλύτερα αντιληπτό το ζήτημα, πρέπει να σημειωθεί πως αυτή τη στιγμή τα δέκα αυτά λιμάνια είναι Οργανισμοί Λιμένων Α.Ε. και αν και οι μετοχές τους τελούν υπό την 100% ιδιοκτησία του ΤΑΙΠΕΔ, λογίζονται ως φορείς της γενικής κυβέρνηση ενώ οι διοικήσεις του είναι συχνά προϊόν πολιτικής επιλογής. Η κυβέρνηση λοιπόν, επίσης με «πολιτική επιλογή», όπως τόνισε ο υπουργός Ναυτιλίας Φώτης Κουβέλης στη σχετική συζήτηση στις επιτροπές της Βουλής, αποφάσισε να μην παραχωρήσει τους οργανισμούς λιμένων, όπως έγινε με τον ΟΛΠ και τον ΟΛΘ, αλλά επιμέρους δραστηριότητές τους. Οπότε μπορεί, για παράδειγμα, κάπου να παραχωρηθεί η δραστηριότητα της κρουαζιέρας, αλλού αυτή του σταθμού των εμπορευματοκιβωτίων και ούτω καθεξής. Έτσι ο παραχωρησιούχος θα καταβάλει ένα εφάπαξ τίμημα και ένα ετήσιο αντάλλαγμα με βάση τους όρους που θα θέσει στις σχετικές προκηρύξεις το ΤΑΙΠΕΔ.

Όμως το νομοσχέδιο που θα πάει προς ψήφιση την επόμενη εβδομάδα στην Ολομέλεια προβλέπει ότι «σε κάθε σύμβαση υποπαραχώρησης, πέραν και ανεξαρτήτως του προβλεπόμενου οικονομικού ανταλλάγματος, επιβάλλεται στον υποπαραχωρησιούχο αντισταθμιστικό/ανταποδοτικό τέλος υπέρ του οικείου Οργανισμού Λιμένος Α.Ε., το οποίο δεν μπορεί να υπερβαίνει το πέντε τοις εκατό (5%) των ετήσιων ακαθάριστων εισπράξεων του υποπαραχωρησιούχου. Το ακριβές ύψος του αντισταθμιστικού/ανταποδοτικού τέλους προσδιορίζεται με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, πριν από την έναρξη της διαγωνιστικής διαδικασίας του Ταμείου. Το τέλος αυτό επιβάλλεται ανεξάρτητα, και επιπλέον από το συνολικό οικονομικό αντάλλαγμα της παραχώρησης που καταβάλλει ο υποπαραχωρησιούχος». Όμως προβλέπεται επίσης πως «κατ’ εξαίρεση, το ύψος του αντισταθμιστικού/ανταποδοτικού τέλους δύναται να αναπροσαρμόζεται με κοινή υπουργική απόφαση και να υπερβαίνει το 5%, σε περίπτωση που με αντικειμενικό τρόπο τεκμηριώνεται ότι διακυβεύεται η βιωσιμότητα του οικείου Οργανισμού Λιμένος Α.Ε.».

Δηλαδή οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές καλούνται να καταβάλλουν ένα μίσθωμα στο ΤΑΙΠΕΔ και ακόμα ένα μίσθωμα στον οργανισμό λιμένος. Μάλιστα το ύψος του μπορεί να ανέβει εάν δεν είναι βιώσιμος ο οργανισμός, επειδή, φέρ’ ειπείν, κάποια διοίκηση του δημόσιου οργανισμού θα αποφασίσει να προσλάβει προσωπικό που δεν χρειάζεται ή να επενδύσει σε ζημιογόνο δραστηριότητα ή να κάνει υπερβολικές δαπάνες. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα κληθεί να δίδει περισσότερα στον οργανισμό για να είναι βιώσιμος! Το ζήτημα ανέδειξε στη συζήτηση στην επιτροπή της Βουλής ο τομεάρχης Ναυτιλίας της Ν.Δ. Γιάννης Πλακιωτάκης, για να λάβει ως απάντηση από τον υπουργό Ναυτιλίας Φώτη Κουβέλη πως «το 5% μπήκε με αξίωση των θεσμών, και με δική μας αξίωση και έντονη διαπραγμάτευση και έντονη διαδικασία διαλόγου, τελικά, βάλαμε τη διάταξη για την περαιτέρω αύξηση του τέλους για τα λιμάνια».

Κύκλοι του υπουργείου Ναυτιλίας, με τους οποίους επικοινώνησε η «Κ», εξηγούν το τέλος αυτό ως διασφάλιση πως θα αναπτυχθεί ολόκληρο το λιμάνι και πως θα υπάρχουν πόροι για να επενδυθούν και σε άλλες δραστηριότητες πέραν αυτών που θα ιδιωτικοποιηθούν. Το τέλος αυτό του 5% έχει ήδη δεχθεί μεγάλη κριτική τόσο κατά τη δημόσια διαβούλευση όσο και από κύκλους της αγοράς και της λιμενικής βιομηχανίας. Πλην όμως δεν αποσύρθηκε από το νομοσχέδιο.

Από το ΤΑΙΠΕΔ σημειώνουν καθησυχαστικά πως θα υπάρχουν μελέτες οικονομικής βιωσιμότητας πριν από τις παραχωρήσεις, ενώ θυμίζουν πως υπό τη διαχείρισή του τα τελευταία οκτώ χρόνια και οι δέκα λιμένες έχουν εξυγιανθεί και έχουν επιστρέψει στην κερδοφορία.