Quantcast
Connect with us

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Τα έθιμα της Καθαράς Δευτέρας σε Ανατολική Μακεδονία και Θράκη

Από που προήλθε η έκφραση ” να πιάσουμε το φίδι”

Τα περισσότερα από τα έθιμα που αναβιώνουν την Καθαρά Δευτέρα στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης, ειδικότερα στην Καβάλα, την Ξάνθη, έχουν τις ρίζες τους στη διονυσιακή λατρεία και στη μακραίωνη λαϊκή παράδοση που θέλει την ημέρα αυτή να είναι ουσιαστικά η αρχή της ολοκληρωμένης προετοιμασίας για τη Σαρακοστή και την αυστηρή νηστεία που τη συνοδεύει.

Στην περιοχή της Καβάλας προπολεμικά, υπήρχε την περίοδο της αποκριάς μια περιπαικτική διάθεση των μεγαλύτερων προς τους νέους να βγουν να διασκεδάσουν, να φλερτάρουν, να ερωτευτούν ή όπως αλλιώς καθιερώθηκε να λέγεται «να πιάσουνε το φίδι», δίνοντας στην έκφραση αυτή μια πονηρή διάσταση που όμως δεν ενοχλούσε ούτε σόκαρε, το αντίθετο μάλιστα, αφού η περίοδος της Αποκριάς επέβαλε τέτοιες συμπεριφορές.

Ωστόσο, η έκφραση «να πιάσουμε το φίδι» διατηρήθηκε μέσα στα χρόνια θυμίζοντας στους νεότερους τις λαϊκές παραδόσεις μιας περασμένης εποχής. Δεν είναι τυχαίο ότι κάθε χρόνο ο δήμος Καβάλας καλεί όλους τους πολίτες να «πιάσουνε το φίδι» στις πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνει για να εορταστεί η τελευταία Κυριακή της Αποκριάς και η Καθαρά Δευτέρα.

Εκείνα τα χρόνια οι Καβαλιώτες ανήμερα την Καθαρά Δευτέρα πήγαιναν στην Καλαμίτσα (μια παραθαλάσσια συνοικία της πόλης που ήταν γεμάτη από κήπους και πηγές με τρεχούμενο νερό) για να «πιάσουνε το φίδι» παίρνοντας μαζί τους σαρακοστιανά φαγητά, ταραμά, κρεμμυδάκια, ελιές, νερόβραστα φασόλια σαλάτα, θαλασσινά, χαλβά και φυσικά λαγάνα. Την τιμητική του είχε το τσίπουρο.

Παρέες – παρέες, στρώνανε κάτω τις κουρελούδες και το κέφι άναβε. Φαγητό, τραγούδι, χορός, πειράγματα. Αγαπημένο παιχνίδι της ημέρας ήταν η χάσκα. Σε μια κλωστή έδεναν ένα κομμάτι χαλβά. Η μάνα του παιχνιδιού το κουνούσε πέρα – δώθε και οι παίχτες προσπαθούσαν να χάψουν το χαλβά.

Τα παιδιά όλη την προηγούμενη εβδομάδα ετοίμαζαν τον χαρταετό τους. Χρησιμοποιούσαν μια γλώσσα συνθηματική που γέμιζε τον αέρα: «Αμόλα Καλούμπα, βάστα κεφάλι, μάζωξε την κοιλιά κάνε τράκα πιάσε ήλιο». «Όποιος δεν έπαιξε ποτέ του με χαρταετό», αναφέρει ο μεγάλος λαογράφος Δημ. Λουκάτος, «δεν κοίταξε όσο χρειάζεται ψηλά. Όποιος δεν ένοιωσε την αντίσταση της καλούμπας, δεν κατάλαβε τη δύναμη του αέρα. Όποιος δε φώναξε με την ευθύνη και την πρωτοβουλία του παιδιού, που βλέπει να κινδυνεύει στο μετεωρισμά του ο αετός, δεν ένοιωσε τη χαρά, του να τα βγάζει πέρα μόνος του με τη φύση».

Το κάψιμο του Τζάρου στη γέφυρα του Κόσυνθου

Στη γειτονική Ξάνθη, στην πόλη με τα χίλια χρώματα, αναβιώνει εδώ και μισό αιώνα, μετά την ολοκλήρωση της μεγάλης καρναβαλικής παρέλασης, το έθιμο «το κάψιμο του Τζάρου» στον ποταμό Κόσυνθο. Ένα φαντασμαγορικό υπερθέαμα που σηματοδοτεί το τέλος του καρναβαλιού. Πλήθος κόσμου, ντόπιοι και επισκέπτες, παρακολουθούν τη λήξη του καρναβαλιού και των ετήσιων Θρακικών Λαογραφικών Εορτών κάτω από τη λάμψη ενός εντυπωσιακού σόου με πυροτεχνήματα.

Ο «Τζάρος» ή «Τζάρους» κατά τους κατοίκους της Ανατολικής Θράκης, ήταν ένα κατασκευασμένο ανθρώπινο ομοίωμα, τοποθετημένο πάνω σε έναν σωρό από πουρνάρια. Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς καιγόταν στο κέντρο αλάνας, πλατείας ή σε υψώματα, για να μην έχουν το καλοκαίρι ψύλλους. Το έθιμο αυτό το έφεραν οι πρόσφυγες από το Σαμακώβ της Ανατολικής Θράκης και αναβιώνει κάθε χρόνο από τους κατοίκους του ομώνυμου συνοικισμού, ο οποίος βρίσκεται κοντά στη γέφυρα του ποταμού Κόσυνθου στην παλιά πόλη της Ξάνθης.

Το έθιμο της Καμήλας στη Σταυρούπολη

Στην κεντρική πλατεία του οικισμού της Σταυρούπολης, στα ορεινά του δήμου Ξάνθης την Καθαρά Δευτέρα οι κάτοικοί της, μαζί με τους επισκέπτες, μεταμφιεσμένοι και κάνοντας διάφορους ήχους συμμετέχουν σε μια παρέλαση χρωμάτων και χαράς, με οδηγό ένα ομοίωμα καμήλας κι έναν ενήλικο να παριστάνει τον καμηλιέρη Άραβα.

Το έθιμο της Καμήλας αρχικά είχε παγανιστικό χαρακτήρα, τελούνταν και συμβόλιζε τη δέηση των κατοίκων για τη γονιμότητα της γης, αφού η χρονική στιγμή συνέπιπτε με τον ερχομό της άνοιξης και την έναρξη των αγροτικών εργασιών. Αργότερα σε συνδυασμό με την ορθόδοξη πίστη και θρησκεία που θέτει την ημέρα αυτή ως την αρχή της Σαρακοστής, άλλαξε χαρακτήρα και συμβολίζει πια στο νου των κατοίκων το τέλος των εορτών του καρναβαλιού και την αρχή.

ΑΠΕ ΜΠΕ,proininews

Click to comment

Απάντηση

ΚΑΒΑΛΑ

Tον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Φ.Ν.Θ. o Συλλόγος Τριτέκνων Καβάλας

Τον Σεβασμιότατο μητροπολίτη Φ.Ν.Θ. κ. Στέφανο, επισκέφθηκε το Δ.Σ. του Συλλόγου της Π.Ε. Καβάλας. Σε εγκάρδιο κλίμα η συζήτηση περιστράφη κυρίως γύρω από το μείζον θέμα που αντιμετωπίζει η πατρίδα μας, το δημογραφικό. 

Συζητήθηκαν προτάσεις, για να αποφασίζουν ευκολότερα οι νέοι να κάνουν οικογένεια, αλλά και πως να στηριχθούν περισσότερο οι μεγάλες οικογένειες. Μνημονεύτηκαν οι βασικές προϋποθέσεις γι΄ αυτά, όπως εργασία, στέγη, κοινωνικές υποδομές και ουσιαστική βοήθεια από το κράτος. Ο Σεβασμιότατος ενημερώθηκε αναλυτικά και για το βασικό αίτημα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Τριτέκνων, για την αναγνώριση της Τρίτεκνης οικογένειας ως Πολύτεκνης, όπως ισχύει στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, όπως και γενικότερα για τις δράσεις και τις επιδιώξεις του Συλλόγου μας σε τοπικό επίπεδο.

Continue Reading

ΚΑΒΑΛΑ

Εκτακτο | Εξαφάνιση άνδρα απο την Καβάλα

Ο 34χρονος χρήστος Θώμος από την καβάλα εξαφανίστηκε στις 27 Μαρτίου με τους συγγενεις του να τον αναζητούν.

Χάθηκε στις 10 π.μ, έχει ύψος 1,90 και φορούσε μαύρη ζακέτα north face με κουκούλα και κάτω φόρμα μαύρη η μπλε. Κουβαλάει ένα σακίδιο πλάτης. Παρακαλείτε όποιος τον έχει δει να επικοινωνήσει με τους οικείους του στο 6974341419 και τον πατέρα του χρήστου Θωμά Θωμο.

Continue Reading

ΚΑΒΑΛΑ

Συνάντηση Περιφερειάρχη ΑΜΘ με τον Περιφερειακό Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης

Τον νεοεκλεγέντα Περιφερειακό Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης στην Περιφέρεια ΑΜΘ, δικηγόρο Κομοτηνής κ. Γιώργο Κυμπαρίδη, υποδέχτηκε στο γραφείο του ο Περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης κ. Χριστόδουλος Τοψίδης.

Ο κ. Τοψίδης εξέφρασε τα συγχαρητήρια του στον κ. Κυμπαρίδη και του ευχήθηκε καλή και παραγωγική θητεία στην νέα του θέση. «Ο Περιφερειακός Συμπαραστάτης είναι ένας θεσμός που σεβόμαστε και τιμούμε, καθώς η εξυπηρέτηση των πολιτών και των επιχειρήσεων αποτελεί μείζονα προτεραιότητα της Διοίκησής μας, η οποία έχει σαφή ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό», δήλωσε ο κ. Τοψίδης, επισημαίνοντας ακόμη ότι «στόχος μας είναι οι υποθέσεις που απασχολούν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις – σε σχέση πάντα με την Περιφέρεια ΑΜΘ- να επιλύονται άμεσα και με τον ενδεδειγμένο νομικό τρόπο και πιστεύω ότι ο κ. Κυμπαρίδης θα εκπληρώσει εξαιρετικά τις υποχρεώσεις του».

Ο Γιώργος Κυμπαρίδης εξελέγη Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, σε ψηφοφορία που έγινε κατά τη διάρκεια της 4 ης συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, την Τετάρτη 27/03/2024. Συγκέντρωσε 36 ψήφους σε σύνολο 39 ψηφισάντων Περιφερειακών Συμβούλων, η συνυποψήφια του, δικηγόρος κ. Γιαννούλα Τσιλιφίκα συγκέντρωσε δύο ψήφους και καταμετρήθηκε ένα λευκό ψηφοδέλτιο.

Continue Reading
Green logo ENA Club with text ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ

Κατοικία

a house with a green roof and road signs left and right
arrows as a circle symbol of recycling
paint cans
letters AG as logo
gear and tool as logo pavlidis

newsletter



Καιρος

Πρωτοσέλιδα

Χρήσιμα

Δρομολόγια Πλοίων από και προς Καβάλα

Γιατροί ΕΟΠΥΥ ΚΑΒΑΛΑΣ

espa logo

espa_logo_en