Στη σωστή κατεύθυνση, αλλά με σημαντικά κενά στην εφαρμογή του, κινείται ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), σύμφωνα με φορείς και επιστημονικές ενώσεις που συμμετείχαν στη σχετική ακρόαση στη Βουλή. Αν και θετικά σχολιάστηκε η αναθεώρηση των ποινών και η ενσωμάτωση εννοιών όπως η υποτροπή, ο προβληματισμός επικεντρώθηκε στην ελλιπή αστυνόμευση, τη δυσκολία είσπραξης των υψηλών προστίμων και τα ασαφή όρια σε κρίσιμα ζητήματα.

Υψηλά πρόστιμα και ανησυχίες για εφαρμογή

Ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, Θανάσης Τσιάνος, σημείωσε ότι ενώ η νέα κατηγοριοποίηση ποινών είναι βελτιωμένη, τίθεται ζήτημα ρεαλιστικής επιβολής των προστίμων, όπως π.χ. το υπέρογκο πρόστιμο των 1.050 ευρώ για μη χρήση κράνους από δύο επιβαίνοντες σε δίκυκλο. Ο ίδιος τάχθηκε υπέρ πιο χαμηλών, αλλά εφαρμόσιμων προστίμων με αυστηρότερες κυρώσεις σε περίπτωση υποτροπής.

Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και ποινικές ευθύνες

Ο Γιώργος Κουβίδης από την οργάνωση «SOS Τροχαία Εγκλήματα» ζήτησε τη μείωση του ορίου κατανάλωσης αλκοόλ ακόμη και στο μηδέν, ενώ κατήγγειλε τη μη εφαρμογή του άρθρου 290Α του Ποινικού Κώδικα σε θανατηφόρα τροχαία, ακόμα και σε περιπτώσεις εξόφθαλμης παρανομίας. Συγκλονιστικά παραδείγματα από την Κρήτη δείχνουν σοβαρές καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης και ατιμωρησία.

Το κοινωνικό και οικονομικό κόστος των τροχαίων

Στοιχεία από το ΕΚΑΒ ανέδειξαν την τραγική διάσταση των τροχαίων:

• Το 57% των θυμάτων ήταν οδηγοί.

• Το 38% των θανάτων αφορούσε δικυκλιστές (διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο).

• Το κόστος των τροχαίων εκτιμάται στα 2,4 δισ. ευρώ ετησίως.

• Το 48% των θυμάτων ήταν ηλικίας 0–49 ετών.

Λεωφορειολωρίδες: Ηχηρή σύγκρουση και αλαλούμ

Η συζήτηση για τον νέο ΚΟΚ επισκιάστηκε από την έντονη αντιπαράθεση για τις λεωφορειολωρίδες. Ο πρόεδρος του ΣΑΤΑ Θύμιος Λυμπερόπουλος επιτέθηκε στον αν. υπουργό Μεταφορών Κωνσταντίνο Κυρανάκη, καταγγέλλοντας προχειρότητα και ευνοϊκή μεταχείριση των ηλεκτρικών ταξί.

Το νέο πλαίσιο προβλέπει χρήση των λεωφορειολωρίδων από ταξί μόνο για 30 δευτερόλεπτα για επιβίβαση/αποβίβαση, με πλήρη δικαίωμα κίνησης μόνο σε ηλεκτρικά ταξί και οχήματα που μεταφέρουν ΑμΕΑ. Ο ΣΕΣ χαρακτήρισε το μέτρο πρόχειρο, προτείνοντας κυκλοφοριακή μελέτη και πιλοτική εφαρμογή.

Κριτική σε κυβέρνηση και Δικαιοσύνη

Αξιοσημείωτο είναι ότι η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων δεν προσήλθε στη Βουλή, προκαλώντας αντιδράσεις. Η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί ότι χωρίς ψηφιοποίηση και ενίσχυση της επιβολής, οι ρυθμίσεις κινδυνεύουν να μείνουν στα χαρτιά.

Το στοίχημα της αστυνόμευσης και της αλλαγής κουλτούρας

Το μεγάλο στοίχημα για την επιτυχία του νέου ΚΟΚ είναι η ικανότητα του κράτους να επιβάλει τους κανόνες και να αλλάξει την κυκλοφοριακή νοοτροπία. Χωρίς αποτελεσματική εφαρμογή, ακόμη και οι πιο αυστηρές διατάξεις δεν θα αποδώσουν καρπούς.

Ο ΣΕΣ καταλήγει: «Χρειαζόμαστε στρατηγική, συντονισμό, έλεγχο και κυρίως βούληση να αλλάξουμε πραγματικά τον τρόπο που κινούμαστε στους δρόμους. Αν όχι τώρα, πότε;»