*Γράφει ο διεθνολόγος Γιάννης Μήτσιος

Τα όσα συμβαίνουν τον τελευταίο καιρό στο διεθνές στερέωμα και ιδιαίτερα στην ευρωπαϊκή γειτονιά μας είναι ενδεικτικά της μεγάλης ρευστότητας στις διεθνείς σχέσεις και της πολυπλοκότητάς της. Τα γενικά χαρακτηριστικά της εποχής μας είναι οι νέες συνθήκες ισορροπίας-ανισορροπίας τόσο των παγκόσμιων πρωταγωνιστών, αλλά κυρίως η σταδιακή υποχώρηση σε φάση παρακμής της Δύσης.

Για πρώτη φορά μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και της πλανητικής κυριαρχίας των ΗΠΑ παρατηρείται μια έντονη οπισθοχώρηση της ηγεμονίας των δυτικών δυνάμεων. Πρόσφατα στη Γαλλία συναντήθηκαν οι εφτά μεγάλες οικονομικές δυνάμεις του πλανήτη οι G7 (ΗΠΑ, Καναδάς, Ιαπωνία, Γερμανία, Βρετανία, Γαλλία και Ιταλία). Η εποχή υπεροχής της Δύσης φθάνει στο τέλος της, λόγω των τεραστίων γεωπολιτικών ανακατατάξεων, είπε ο Μακρόν, στην ετήσια συνάντηση των Γάλλων πρέσβεων πριν λίγο καιρό.

Αυτό που λέμε δυτικοποίηση του κόσμου (westernization) ξεκίνησε στα τέλη του 18ου αιώνα και διατηρήθηκε μέχρι τα τέλη του 20ου (1880 περίπου με 2000). Ο 21ος αιώνας ανήκει αναμφίβολα στην Ανατολή, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η Δύση θα υποχωρήσει αμαχητί. Οι χώρες του G7 πριν λίγα χρόνια αποτελούσαν το 70% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ σήμερα δεν ξεπερνούν το 30%. (βλ. γράφημα).

Η Ινδία ξεπέρασε την οικονομία της Γαλλίας εφέτος, ενώ έχει περισσότερο πληθυσμό από όλες τις χώρες του G7 μαζί, με 1,3 δισεκατομμύρια ανθρώπους εκ των οποίων το 65% είναι κάτω των 35 ετών. Η Κίνα με το νέο δρόμο του μεταξιού “one belt-one road” θα συνδέσει χερσαία την Ασία, μέσω Ρωσίας με την Ευρώπη, ενώ με τις επενδύσεις-αγορές της σε όλο τον πλανήτη αποτελεί την μεγαλύτερη απειλή για τις ΗΠΑ και το δυτικό σύστημα.

Εκτός του G7, το club του G20 καλύπτει περισσότερο την παγκόσμια οικονομική και γεωπολιτική πραγματικότητα μιας και σ’ αυτό συμμετέχουν η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία, η Κορέα, η Ινδονησία, το Μεξικό, η Σαουδική Αραβία, η Αυστραλία, ακόμα και η Αργεντινή και η Τουρκία που έχουν οικονομικά θέματα. Η δε ομάδα των χωρών BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότιος Αφρική) χαράσσει το δικό της δρόμο.

Αναβρασμός στο Δυτικό στρατόπεδο
Πέραν, όμως, της οικονομικής διάστασης και της ανόδου των δυνάμεων της Ανατολής, η Ευρώπη, αλλά και ο Δυτικός Κόσμος γενικότερα, έχει πολιτικά εσωτερικά ζητήματα να επιλύσει, νέες απειλές όπως το δημογραφικό και το μεταναστευτικό αλλά και ζητήματα συνεργασίας, συμμαχιών, ταυτότητας και συνοχής. Οι ΗΠΑ με την πολιτική Τραμπ στους δασμούς (εμπορικός πόλεμος με την Κίνα και επιβολή δασμών σε ευρωπαϊκά προϊόντα) τραυματίζουν την Ευρώπη οικονομικά και πολιτικά. Την αδυνατίζουν κι αυτό έχει και θα έχει συνέπειες και στο ΝΑΤΟ.

Στο ευρωπαϊκό στρατόπεδο επικρατεί αναβρασμός και αγωνία για το αύριο της ΕΕ. Το Brexit είναι προ των πυλών και οι συνέπειες μιας πιθανούς αποχώρησης θα είναι εξίσου σκληρές και για την ίδια την ΕΕ, κυρίως για τη γερμανική οικονομία. Ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης της ΕΕ κινείται αναιμικά στο 1,2% που σε συνδυασμό με την παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση μπορεί να πέσει κάτω από 1% το 2020.

Η γερμανική οικονομία βρίσκεται σε προϋφεσιακή φάση και οι φωνές αγωνίας όλο και πιο πολύ αυξάνονται μαζί με τα ποσοστά των αντισυστημικών πολιτικών δυνάμεων. Οι χριστιανοδημοκράτες και οι σοσιαλδημοκράτες υποχωρούν παντού, δημιουργώντας προϋποθέσεις για μια μελλοντική πολιτική αστάθεια. Οι τελευταίες κινήσεις Ντράγκι για τη μείωση των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας δεν άρεσαν στην Γερμανία.

Όσον αφορά στις υπόλοιπες χώρες, η Ισπανία από το Μάιο δεν έχει σχηματίσει κυβέρνηση ακόμα. Στην Ιταλία, ο φόβος για τον Σαλβίνι ένωσε ιδεολογικούς εχθρούς σε μια νέα κυβέρνηση, η αντοχή της οποίας θα φανεί το επόμενο διάστημα. Τέλος, στη Γαλλία, ο Μακρόν προσπαθεί έξυπνα να ισορροπήσει στο ευρωπαϊκό και διεθνές αυτό σκηνικό, αλλά με προβλήματα.

Δυσμενές διεθνές περιβάλλον για τον Ελληνισμό
Όσον αφορά τα δικά μας, είμαστε αντιμέτωποι με τις απειλές της Τουρκίας και τις ασύστολες παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου στην Κύπρο. Οι κυρώσεις αγνοούνται, οι Βρετανοί στηρίζουν την Τουρκία, οι Αμερικανοί δεν τολμούν για την ώρα να έρθουν σε ευθεία σύγκρουση μαζί της και οι υπόλοιπες χώρες σφυρίζουν αδιάφορα. Μια λύση συνεκμετάλλευσης των κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο θα εξυπηρετούσε πρωτίστως τα συμφέροντα των μεγάλων εταιρειών.

Σ’ αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο των επόμενων μηνών ο Ελληνισμός καλείται να οργανώσει την άμυνά του και τις συμμαχίες του. Να ενισχύσει τις δυνάμεις του, υλικές και πνευματικές, και να αποτρέψει την όποια άμεση απειλή θα εκδηλωθεί στον άξονα Θράκη-Αιγαίο-Κύπρος. Έχουμε έναν συνδυασμό του προσφυγικού-μεταναστευτικού, της τουρκικής εκβιαστικής επιδίωξης για συνδιαχείριση-μοιρασιά του ενεργειακού πλούτου και της στρατηγικής επιλογής των Τούρκων να εξουδετερώσουν την ελληνική παρουσία στο θαλάσσιο ανατολικό Αιγαίο και στο Καστελλόριζο. Αυτός ο συνδυασμός συνιστά απειλή επιβίωσης για τον Ελληνισμό.

Ταυτόχρονα είναι και μια ηχηρή υπενθύμιση προς την ελίτ της χώρας και το πολιτικό σύστημα για μια αλλαγή των αντιλήψεών τους: κατευνασμός, πολιτική ορθότητα, περισπούδαστες αναλύσεις για την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου, τήρηση των συμφωνιών, κούφια ρητορική για πολυπολιτισμικότητα, πρακτικές ανοιχτών συνόρων.

Ας μην ξεχνάμε ότι η υποταγή στις σειρήνες των ξένων συμφερόντων είναι καταστροφική. Τους βολεύει μια Ελλάδα μικρή, υπάκουη, πειθήνιο όργανο και μαζεμένη στο καβούκι της. Έχουμε υποχρέωση να γίνουμε πιο διεκδικητικοί και να υπερασπίσουμε τα νόμιμα εθνικά δικαιώματα. Αυτό σημαίνει ισχυρή οικονομία, δυνατό εθνικό φρόνημα και ένοπλες δυνάμεις με πειστική αποτρεπτική δυνατότητα.