Γράφει ο Κώστας Παπακοσμάς

Οι μήνες Ιούλιος και Αύγουστος στην Καβάλα σημαίνουν ένα πράγμα: Φεστιβάλ Φιλίππων. Ένας θεσμός με μακρά ιστορία και βαθιές ρίζες, που από τις δεκαετίες του ’30 και του ’50 μέχρι και σήμερα παραμένει η κορυφαία πολιτιστική διοργάνωση της περιοχής — και μία από τις πιο σημαντικές σε όλη τη Μακεδονία και τη Θράκη.

Το εμβληματικό Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων, χώρος αρχέγονης μνήμης και αισθητικής, έχει φιλοξενήσει αμέτρητες παραστάσεις αρχαίου δράματος, σύγχρονου θεάτρου, συναυλιών και πολλών ακόμα μορφών τέχνης. Η πρώτη προσπάθεια αναβίωσης θεατρικών παραστάσεων εκεί έγινε ήδη από το 1930, με αφορμή τον εορτασμό των 100 χρόνων του ελληνικού κράτους, όταν η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή έφερε στο φως μεγάλο μέρος του θεάτρου.

Από τους “Εορταί Φιλίππων – Θάσου” στο Φεστιβάλ Φιλίππων

Στο τέλος της δεκαετίας του ’50, προσωπικότητες όπως ο Χρήστος Λαλένης και ο Δημήτρης Λαζαρίδης, μέσα από τη Στέγη Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών, αποφάσισαν να δώσουν πνοή στον χώρο. Έτσι γεννήθηκαν οι “Εορταί Φιλίππων – Θάσου”, με τη στήριξη θιάσων από την Αθήνα και το καθοριστικό βάρος του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ), που ανέλαβε να «τρέχει» το φεστιβάλ για πάνω από δύο δεκαετίες.

Η μεγάλη καμπή ήρθε το καλοκαίρι του 1984. Τότε, για πρώτη φορά, η διοργάνωση του Φεστιβάλ πέρασε στον Δήμο Καβάλας, χάρη στη δυναμική πρωτοβουλία του τότε δημάρχου Λευτέρη Αθανασιάδη και της ομάδας του. Καθοριστικοί στην υλοποίηση αυτής της προσπάθειας ήταν οι δημοτικοί σύμβουλοι Νίκος Καραπιπερίδης και Ανδρέας Γράσος.

Με την υπογραφή της Μελίνας Μερκούρη

Η πολιτική στήριξη ήταν εξίσου σημαντική. Η Μελίνα Μερκούρη, τότε Υπουργός Πολιτισμού, αγκάλιασε το όραμα και βοήθησε το Φεστιβάλ να αποκτήσει την ταυτότητα που διατηρεί μέχρι και σήμερα: ένα πολιτιστικό γεγονός υψηλών προδιαγραφών, με διεθνή απήχηση.

Το Δημοτικό Θέατρο Καβάλας αποτέλεσε τον βασικό φορέα στήριξης και παραγωγής των πρώτων ανεξάρτητων φεστιβάλ. Από το 1993, τη σκυτάλη πήρε το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο (ΔΗΠΕΘΕ) Καβάλας, που μέχρι σήμερα φέρει την ευθύνη για τη διοργάνωση.

Ιστορικές αφίσες και μνήμες

Αναφορές σε εκείνα τα πρώτα χρόνια του «νέου» Φεστιβάλ σώζονται μέσα από πολύτιμα τεκμήρια, όπως οι αφίσες του 1984 — δίγλωσσες, στα ελληνικά και τα αγγλικά — σχεδιασμένες από την Έφη Χαλυβοπούλου και τυπωμένες στο τυπογραφείο του Θάνου Πολιτάκη. Η πρώτη παράσταση του Φεστιβάλ εκείνης της χρονιάς δόθηκε στις 14 Ιουλίου και η τελευταία στις 9 Σεπτεμβρίου.

Ένας θεσμός με διάρκεια και κύρος

Το Φεστιβάλ Φιλίππων είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια σειρά θεατρικών παραστάσεων. Είναι πολιτιστική παρακαταθήκη, μνήμη, και ταυτότητα. Έχει συνδέσει την Καβάλα με την ιστορική της κληρονομιά, με το αρχαίο δράμα, με τη δημιουργία και με τη φωνή των καλλιτεχνών όλης της χώρας.

Και όπως κάθε μεγάλη ιδέα, γεννήθηκε μέσα από πίστη, συνεργασία και μεράκι. Το Φεστιβάλ Φιλίππων δεν είναι μόνο ένα πολιτιστικό γεγονός. Είναι μια ζωντανή απόδειξη του τι μπορεί να πετύχει μια τοπική κοινωνία όταν πιστεύει στον πολιτισμό της.

γράφει ο Κώστας Παπακοσμάς

Η 8η Ιουνίου 1950 αποτελεί σταθμό για την ιστορία της Καβάλας. Ήταν η ημέρα που τοποθετήθηκε ο θεμέλιος λίθος για τη δημιουργία της Τεχνικής Σχολής Μηχανικών «Ο Πυθαγόρας» στην οδό 7ης Μεραρχίας, στην περιοχή Φαλήρου. Ένα όνειρο δεκαετιών άρχιζε να γίνεται πραγματικότητα, χάρη στην επιμονή και το όραμα αξιόλογων Καβαλιωτών που δούλεψαν για ένα καλύτερο αύριο για τη νεολαία της πόλης.

Το ξεκίνημα της Σχολής

Η ίδρυση της σχολής ήταν καρπός κοινής προσπάθειας του Δήμου Καβάλας και του Επιμελητηρίου, σε μια δύσκολη μεταπολεμική περίοδο. Η λειτουργία της ξεκίνησε επισήμως τον Ιανουάριο του 1947, ενώ η διοικούσα επιτροπή περιλάμβανε εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής. Οι πρώτοι μαθητές φορούσαν στολές που ράφτηκαν στο κατάστημα Κριτσίλα και παρέλαυναν με υπερηφάνεια στις δημόσιες εκδηλώσεις.

Τα μαθήματα γίνονταν απογευματινές ώρες, αφού οι περισσότεροι φοιτητές εργάζονταν το πρωί σε τοπικά εργαστήρια και βιοτεχνίες. Ήταν μια σχολή με έμφαση στη χειρωνακτική τέχνη και την πρακτική κατάρτιση, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ανάπτυξη τεχνιτών και επαγγελματιών που άφησαν το αποτύπωμά τους στην πρόοδο της πόλης.

Μνήμες αποφοίτων και πολιτών

Η ανάρτηση μου για τη σχολή προκάλεσε έντονη συγκίνηση και πλήθος αναμνήσεων από παλιούς αποφοίτους και συμπολίτες:

• Ο Γιάννης Τζατζάρης σχολίασε πως η σχολή πρέπει να επαναλειτουργήσει με το ίδιο αντικείμενο, λόγω έλλειψης τεχνιτών σήμερα. Συμφώνησα, επισημαίνοντας πως δυστυχώς η ελληνική κοινωνία απομάκρυνε τα παιδιά από τις τέχνες, τις οποίες πια υπηρετούν κυρίως μετανάστες.

• Ο Νικόλαος Κουτσουρέλιας θυμήθηκε τη δική του φοίτηση από το 1969 ως το 1973.

• Ο Γιώργος Χαρπαντίδης μετέφερε μια ενδιαφέρουσα ιστορία για τον βουλευτή του Σουηδικού Κοινοβουλίου, Νικόλαο Παπαδόπουλο, του οποίου ο πατέρας είχε πρωτοστατήσει στην ίδρυση της σχολής.

• Ο Χαράλαμπος Τσουρουκίδης έθεσε ερώτημα για πιθανή σύνδεση του σημείου θεμελίωσης της σχολής με την αρχαία Εγνατία Οδό, μια υπόθεση που προκαλεί ιδιαίτερο αρχαιολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον.

Παρακαταθήκη για το μέλλον

Η Τεχνική Σχολή “Ο Πυθαγόρας” δεν ήταν απλώς ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα. Ήταν ένα κύτταρο ανάπτυξης, τεχνικής κατάρτισης και δημιουργίας. Ήταν ένας φάρος γνώσης για τους νέους της Καβάλας, που τους εξόπλιζε με δεξιότητες και επαγγελματική αξιοπρέπεια.

Οι παλιές φωτογραφίες και οι μαρτυρίες των συμπολιτών μας, που με εμπιστεύονται τα πολύτιμα αυτά τεκμήρια της τοπικής μας ιστορίας, αξίζουν να εκτεθούν και να διατηρηθούν. Είναι η συλλογική μας μνήμη και οφείλουμε να τη μεταδώσουμε στις επόμενες γενιές.

Αυτός ο τόπος δικαιούται ένα μέλλον που θα τιμά την ιστορία του. Ένα μέλλον που δεν θα ξεχνά, αλλά θα εμπνέεται από το παρελθόν.

Η ανάρτηση αυτή είναι φόρος τιμής σε όλους εκείνους που συνέβαλαν στη δημιουργία και λειτουργία της Τεχνικής Σχολής Πυθαγόρας, αλλά και στους αποφοίτους της, που στήριξαν και στηρίζουν την τοπική κοινωνία με το έργο τους.