ΚΟΣΜΟΣ
Δασμοί ΗΠΑ: Διπλό πλήγμα στις εξαγωγές

Σοβαρές αναταράξεις στις ελληνικές εξαγωγές αναμένεται να προκαλέσει η απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης να επιβάλει δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα, με την Ελλάδα να βρίσκεται στο επίκεντρο της επίπτωσης, σε μια περίοδο που οι ΗΠΑ αποκτούσαν διαρκώς μεγαλύτερη σημασία ως εξαγωγικός προορισμός για τα ελληνικά προϊόντα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ), η αξία των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ το 2024 διαμορφώθηκε σε 2,411 δισ. ευρώ, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να κατατάσσονται στην πέμπτη θέση των μεγαλύτερων εξαγωγικών προορισμών της χώρας. Μάλιστα, την περίοδο 2020-2024, οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ κατέγραψαν εντυπωσιακή μέση ετήσια αύξηση της τάξης του 20,4%, ενώ το μερίδιο των ΗΠΑ στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών αυξήθηκε από 3,75% σε 4,89%.
Ωστόσο, η επιβολή δασμών εκ μέρους της Ουάσινγκτον φέρνει δύο ειδών πλήγματα:
1. Άμεσο πλήγμα στην ανταγωνιστικότητα
Οι δασμοί καθιστούν τα ελληνικά προϊόντα ακριβότερα στην αμερικανική αγορά, γεγονός που τα καθιστά λιγότερο ανταγωνιστικά. Παρά τις προσπάθειες των ελληνικών επιχειρήσεων και των αντιπροσώπων τους στις ΗΠΑ να απορροφήσουν μέρος του κόστους, η τελική τιμή για τον καταναλωτή αναμένεται να αυξηθεί. Προϊόντα όπως οι ελιές, το ελαιόλαδο, το τσιμέντο, το αλουμίνιο, η φέτα και οι κομπόστες ροδάκινου είναι μεταξύ αυτών που αναμένεται να πληγούν περισσότερο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ΗΠΑ είναι η πέμπτη σημαντικότερη αγορά για τις εξαγωγές ελληνικής φέτας, ενώ η περίπτωση του κρασιού παραμένει ανοιχτή, καθώς γίνονται προσπάθειες από τον Σύνδεσμο Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) να εξαιρεθεί από τα αντίμετρα της Ε.Ε. στο αμερικανικό κρασί και το μπέρμπον. Παρότι το ελληνικό κρασί δεν ανήκει στα 10 κορυφαία εξαγόμενα προϊόντα προς τις ΗΠΑ, η υψηλή μέση τιμή του στην αγορά προσδίδει προστιθέμενη αξία για τους παραγωγούς.
2. Έμμεσο πλήγμα μέσω Ευρώπης
Η δεύτερη απώλεια είναι πιο σύνθετη και αφορά τη γενικότερη επίπτωση στους εμπορικούς εταίρους της Ελλάδας εντός της Ε.Ε. Όπως τόνισε ο πρόεδρος του ΠΣΕ, Αλκιβιάδης Καλαμπόκης, το 65% των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται προς χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Γαλλία. Η επιβολή δασμών στις ΗΠΑ αναμένεται να επιβαρύνει τις οικονομίες αυτών των χωρών, περιορίζοντας την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών τους και, κατ’ επέκταση, τη ζήτηση για ελληνικά προϊόντα.
Πρόσφατη μελέτη της Εθνικής Τράπεζας εκτιμά ότι μια οριζόντια αύξηση των δασμών κατά 10% σε όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα που εξάγονται στις ΗΠΑ θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των συνολικών ελληνικών εξαγωγών κατά 1,7% σε σταθερές τιμές και του ελληνικού ΑΕΠ κατά 0,4% μέχρι τα τέλη του 2026.
Αχτίδες αισιοδοξίας και επόμενα βήματα
Παρά τις αρνητικές εξελίξεις, οι εξαγωγείς διακρίνουν κάποιες ευκαιρίες. Η αυξανόμενη τάση των Αμερικανών καταναλωτών να επενδύουν σε ποιοτικά προϊόντα, ακόμη και με υψηλότερη τιμή, σε συνδυασμό με την ισχυροποίηση του δολαρίου έναντι του ευρώ, μπορεί να λειτουργήσουν αντισταθμιστικά.
Το μεγάλο στοίχημα για τις ελληνικές επιχειρήσεις, όπως υπογραμμίζει ο κ. Καλαμπόκης, είναι το άνοιγμα σε νέες αγορές εκτός Ε.Ε. – όπως οι αραβικές χώρες, η ΝΑ Ασία, η Ιαπωνία και ο Καναδάς – ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από ευμετάβλητους εμπορικούς εταίρους και γεωπολιτικές αναταράξεις.
ΚΟΣΜΟΣ
Στις 7 Μαΐου ξεκινά το Κονκλάβιο για την εκλογή νέου Πάπα: Οι διαδικασίες και τα φαβορί

Το Βατικανό ανακοίνωσε ότι την Τετάρτη 7 Μαΐου 2025 ξεκινά η διαδικασία εκλογής του νέου Πάπα, με την έναρξη του Κονκλαβίου των Καρδιναλίων στην Καπέλα Σιξτίνα. Η διαδικασία ακολουθεί την παραδοσιακή τελετουργία, αλλά σε μια ιδιαίτερη ιστορική και γεωπολιτική συγκυρία για την Καθολική Εκκλησία.
Η διαδικασία της εκλογής
Το πρωί της 7ης Μαΐου, οι καρδινάλιοι θα τελέσουν λειτουργία στον ναό του Αγίου Πέτρου, ενώ το απόγευμα θα κλειστούν στην Καπέλα Σιξτίνα, όπου θα ξεκινήσει η ψηφοφορία, χωρίς καμία επαφή με τον έξω κόσμο. Οι 120 εκλέκτορες (καρδινάλιοι κάτω των 80 ετών) θα συμμετάσχουν σε μία ψηφοφορία την πρώτη μέρα και από την επόμενη θα διεξάγονται τέσσερις καθημερινά, μέχρι την εκλογή Πάπα με πλειοψηφία δύο τρίτων.
Η μυστικότητα είναι απόλυτη. Κάθε καρδινάλιος ρίχνει το όνομα του εκλεκτού του σε ειδικό δοχείο, με το χειρόγραφό του παραποιημένο για λόγους ανωνυμίας. Μετά την εκλογή, ο νέος Πάπας οδηγείται στην Αίθουσα των Δακρύων και ντύνεται με τα λευκά άμφια, προτού ανακοινωθεί στο πλήθος με τον ιστορικό λευκό καπνό.
Ποιοι είναι τα φαβορί
Πιέτρο Παρολίν – Ο έμπειρος διπλωμάτης
Ο 70χρονος Ιταλός καρδινάλιος και πρώην Υπουργός Εξωτερικών του Βατικανού θεωρείται από πολλούς το βασικό φαβορί. Με μακρά θητεία, χαμηλό προφίλ και ευρύ σεβασμό, εκπροσωπεί τη συνέχεια και σταθερότητα.
Πίτερ Έρντο – Ο συντηρητικός υποψήφιος
Ο 72χρονος Ούγγρος καρδινάλιος είναι ο επικρατέστερος υποψήφιος της συντηρητικής πτέρυγας. Έχει αυστηρές απόψεις για το γάμο, το μεταναστευτικό και την κοινωνική διδασκαλία της Εκκλησίας.
Λουίς Αντόνιο Τάγκλε – Ο “Φραγκίσκος Νο2”
Ο Φιλιππινέζος καρδινάλιος, με τοποθετήσεις υπέρ των περιθωριοποιημένων, θεωρείται «προοδευτικός», αλλά δεν έχει ξεκάθαρη υποστήριξη στο κονκλάβιο, παρά την προβολή του στα διεθνή μέσα.
Πιερμπατίστα Πιτσαμπάλα – Ο Πατριάρχης της Ιερουσαλήμ
Σε ηλικία 60 ετών, ο Ιταλοπαλαιστίνιος καρδινάλιος θεωρείται ανερχόμενη μορφή. Με ουδέτερη στάση στη Μέση Ανατολή, μεγάλη θεολογική παιδεία και στενή σχέση με τον Πάπα Φραγκίσκο, είναι ένας από τους «ήσυχους» αλλά ισχυρούς παίκτες.
Άλλοι πιθανοί υποψήφιοι
-
Ματέο Τσούπι (Ιταλία): Προοδευτικός, με ειρηνευτικές αποστολές και φιλική στάση προς την LGBT+ κοινότητα.
-
Ρέιμοντ Λίο Μπερκ (ΗΠΑ): Παραδοσιακός και επικριτικός προς τις φιλελεύθερες θέσεις του Πάπα Φραγκίσκου.
-
Μάριο Γκρεκ (Μάλτα): Ίσως ο πιο προοδευτικός υποψήφιος, υπέρ της εκκλησιαστικής ανανέωσης.
-
Ζαν-Μαρκ Αβελίν (Γαλλία): Μετριοπαθής, σε άνοδο μεταξύ των συμβιβαστικών φωνών.
Δυναμικές υποψηφιότητες από την Αφρική
-
Πίτερ Τέρκσον (Γκάνα): Θεολογικά παραδοσιακός αλλά πολιτικά προοδευτικός. Πιθανός πρώτος μαύρος Πάπας.
-
Ρομπέρτ Σάρα (Γουινέα): Συντηρητικός, με επιρροή στους υποστηρικτές του Βενέδικτου ΙΣΤ΄.
-
Φριντολίν Αμπόνγκο Μπεσούνγκου (Κονγκό): Νεότερος και δυναμικός, εκπροσωπεί το μέλλον της Αφρικανικής Καθολικής Εκκλησίας.
Η επόμενη εβδομάδα θα είναι καθοριστική για την πορεία της Καθολικής Εκκλησίας. Με φόντο τις γεωπολιτικές εξελίξεις και τα εσωτερικά ρεύματα, το νέο πρόσωπο που θα εμφανιστεί στον εξώστη του Αγίου Πέτρου θα κληθεί να καθοδηγήσει 1,3 δισεκατομμύρια καθολικούς σε μια περίοδο βαθιών αλλαγών.
ΚΟΣΜΟΣ
Κίνα προς ΗΠΑ: Δεν θα υποκύψουμε στους δασμούς

Με έντονη ρητορική και ξεκάθαρο μήνυμα αντίστασης, η Κίνα αντέδρασε στις νέες εμπορικές πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την ώρα που η κυβέρνηση Τραμπ υπαινίσσεται νέα μέτρα δασμών και απαγορεύσεων εξαγωγών για να πιέσει το Πεκίνο.
Ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι, μιλώντας στη συνάντηση των χωρών BRICS στη Βραζιλία τη Δευτέρα (28 Απριλίου 2025), κάλεσε τις αναδυόμενες οικονομίες να μη «υποκύψουν στον νταή» όπως χαρακτήρισε τον Αμερικανό πρόεδρο. Ο Γουάνγκ προειδοποίησε ότι ο κατευνασμός απέναντι στους αμερικανικούς δασμούς δεν θα οδηγήσει σε εκτόνωση, αλλά σε κλιμάκωση της επιθετικότητας.
Ψηφιακή καμπάνια για την «αντίσταση»
Σε μια προσπάθεια να ενισχύσει το μήνυμά της, το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών έδωσε στη δημοσιότητα βίντεο την Τρίτη (29 Απριλίου 2025), τονίζοντας ότι «η Κίνα δεν θα γονατίσει», υπερασπιζόμενη όχι μόνο τα δικά της συμφέροντα αλλά και το μέλλον της παγκόσμιας συνεργασίας.
Οικονομικές και πολιτικές κινήσεις
Την ίδια στιγμή, το κινεζικό γουάν ενισχύθηκε, φτάνοντας στο ισχυρότερο επίπεδο των τελευταίων τριών εβδομάδων, ενώ οι κινεζικές μετοχές στο Χονγκ Κονγκ κατέγραψαν άνοδο έως και 1,1%.
Παράλληλα, το Πεκίνο προσπαθεί να διατηρήσει τη σταθερότητα της οικονομίας του, στηρίζοντας τους εξαγωγείς που πλήττονται από τους αμερικανικούς δασμούς, ενώ εξετάζει και μέτρα όπως η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής και η μείωση επιτοκίων.
Η στάση των ΗΠΑ
Από την πλευρά των ΗΠΑ, ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον έχει έτοιμη μια «σκάλα κλιμάκωσης» για να αυξήσει την πίεση στην Κίνα, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για περαιτέρω μέτρα, όπως η επιβολή εμπάργκο σε εξαγωγές κρίσιμων προϊόντων.
Ο Μπέσεντ υποστήριξε ότι η Κίνα έχει δείξει σημάδια αποκλιμάκωσης, αναφέροντας την αναστολή υψηλών δασμών σε αμερικανικές εισαγωγές, αλλά τόνισε ότι η τελική ευθύνη για την πρόοδο στις συνομιλίες ανήκει στο Πεκίνο.
Οι συνέπειες των δασμών
Σύμφωνα με οικονομολόγους της Nomura Holdings, οι δασμοί ενδέχεται να κοστίσουν έως και 15,8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην παγκόσμια οικονομία, ενώ η Goldman Sachs επισήμανε ότι οι κλάδοι των επικοινωνιών, της ένδυσης και των χημικών προϊόντων είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι.
Προοπτικές και ανησυχίες
Παρόλο που η Κίνα επιδεικνύει αποφασιστικότητα, αναλυτές όπως ο Ντίλαν Λοχ από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Nanyang επισημαίνουν ότι το Πεκίνο δεν αποκλείει το ενδεχόμενο διαπραγματεύσεων, αρκεί να εξασφαλιστεί ένας αμοιβαίος σεβασμός και η άρση των υφιστάμενων δασμών.
Η παγκόσμια κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία την κλιμάκωση της έντασης, καθώς οι αποφάσεις των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου αναμένεται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στο παγκόσμιο εμπόριο και την ανάπτυξη το επόμενο διάστημα.
ΚΟΣΜΟΣ
Πρωτοφανές μπλακ άουτ σε Ισπανία και Πορτογαλία: Χάος, ανησυχία και σταδιακή αποκατάσταση

Τα αίτια για το πρωτοφανές μπλακ άουτ που παρέλυσε Ισπανία και Πορτογαλία στις 28 Απριλίου 2025 αναζητούν οι αρχές των δύο χωρών, την ώρα που η ηλεκτροδότηση έχει αποκατασταθεί σχεδόν πλήρως. Το σοβαρό συμβάν που ξαφνικά στέρησε το ρεύμα και τη σύνδεση στο διαδίκτυο από εκατομμύρια ανθρώπους, έφερε εικόνες χάους που έκαναν τον γύρο του κόσμου.
Η αιφνίδια κατάρρευση του συστήματος
Σύμφωνα με τις πρώτες δηλώσεις του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ, η κατάρρευση του ηλεκτρικού δικτύου ήταν πρωτοφανής: μέσα σε λιγότερο από 5 δευτερόλεπτα χάθηκαν 15 γιγαβάτ — περίπου το 60% της ζήτησης ρεύματος εκείνη την ώρα. Ο Σάντσεθ απέφυγε να κάνει εικασίες, τονίζοντας πως «καμία θεωρία δεν έχει αποκλειστεί».
Από την πλευρά του, ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Λουίς Μοντενέγκρο χαρακτήρισε την κατάσταση «σοβαρή και πρωτοφανή», επισημαίνοντας πως τα αίτια εντοπίζονται πιθανώς στην Ισπανία.
Σκηνές χάους στις πόλεις
Οι συνέπειες του μπλακ άουτ έγιναν άμεσα αισθητές: κλειστό μετρό, γεμάτα λεωφορεία, μπλοκαρισμένα τραίνα και χαοτική κυκλοφορία στους δρόμους. Στη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη, χιλιάδες άνθρωποι αναγκάστηκαν να περπατήσουν χιλιόμετρα για να επιστρέψουν στα σπίτια τους, ενώ άλλοι αναζητούσαν απεγνωσμένα wi-fi έξω από τράπεζες και ξενοδοχεία που λειτουργούσαν με γεννήτριες.
Σούπερ μάρκετ γέμισαν με ανθρώπους που αγόραζαν μαζικά νερά, χαρτί υγείας, γάλα, κονσέρβες και έτοιμα γεύματα, σε σκηνές που θύμισαν παλιότερες κρίσεις.
Μόνο στη Μαδρίτη, οι πυροσβεστικές υπηρεσίες κλήθηκαν σε 286 περιστατικά απεγκλωβισμού ατόμων από ασανσέρ.
Προβλήματα και στις μεταφορές
Σοβαρές διαταραχές σημειώθηκαν και στα σιδηροδρομικά δίκτυα, με τουλάχιστον τρία τρένα να παραμένουν μπλοκαρισμένα μέχρι το πρωί της Τρίτης. Η κυκλοφορία των τρένων υψηλής ταχύτητας ανάμεσα στη Μαδρίτη και τις μεγάλες πόλεις όπως Βαρκελώνη και Βαλένθια ξεκίνησε σταδιακά να αποκαθίσταται.
Προβλήματα παρουσιάστηκαν επίσης και στην εναέρια κυκλοφορία, ιδιαίτερα στα αεροδρόμια Μαδρίτης, Βαρκελώνης και Λισαβόνας. Παρ’ όλα αυτά, ακυρώθηκαν μόλις 344 πτήσεις από τις 6.000 που ήταν προγραμματισμένες.
Σταδιακή αποκατάσταση
Η ηλεκτροδότηση άρχισε να αποκαθίσταται το βράδυ της Δευτέρας, κυρίως μέσω συνδέσεων με τη Γαλλία και το Μαρόκο, και με την επαναλειτουργία υδροηλεκτρικών και φυσικού αερίου σταθμών. Στις 7:00 τοπική ώρα την Τρίτη, πάνω από το 99% της Ισπανίας είχε ρεύμα, σύμφωνα με την REE. Στην Πορτογαλία, 6,2 εκατ. από τα 6,5 εκατ. νοικοκυριά είχαν επίσης ξανά ρεύμα.
Ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ καθησύχασε τους πολίτες, επισημαίνοντας ότι δεν υπήρξε απειλή για τη δημόσια ασφάλεια και ότι το νοσοκομειακό σύστημα παρέμεινε λειτουργικό. Παρά το χάος και την ταλαιπωρία, στους δρόμους επικράτησε ατμόσφαιρα ψυχραιμίας και υπευθυνότητας.
Η σημασία του περιστατικού
Τέτοιας έκτασης μπλακ άουτ είναι σπάνια στην Ευρώπη. Οι αναμνήσεις από το μεγάλο μπλακ άουτ στην Ιταλία το 2003 και από την υπερφόρτωση δικτύου στη Γερμανία το 2006 έρχονται στο προσκήνιο, υπενθυμίζοντας την ευθραυστότητα ακόμη και των πιο προηγμένων δικτύων ενέργειας.
Οι έρευνες για τα αίτια συνεχίζονται και οι κυβερνήσεις Ισπανίας και Πορτογαλίας έχουν δεσμευτεί να ενισχύσουν τα μέτρα ασφαλείας στα ενεργειακά δίκτυα, ώστε να αποτραπούν παρόμοια περιστατικά στο μέλλον.