Ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης κ. Νικόλαος Παναγιωτόπουλος και ο Υφυπουργός Εθνικής Αμύνης κ. Αλκιβιάδης Στεφανής συμμετείχαν σήμερα, Σάββατο 15 Μαΐου 2021, στις εργασίες του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών και συζήτησαν με τη Δημοσιογράφο κ. Αλεξία Τασούλη για τις τρέχουσες εξελίξεις, τη στρατηγική στόχευση της χώρας σε θέματα Αμύνης και Ασφαλείας, καθώς και την κοινωνική προσφορά των Ενόπλων Δυνάμεων.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο από τη συμμετοχή του Υπουργού Εθνικής Αμύνης:

ΑΛΕΞΙΑ ΤΑΣΟΥΛΗ: Σε μία χρονική συγκυρία κ. Υπουργέ που οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο έχουνε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον σε στρατιωτικό και διπλωματικό επίπεδο, επιτρέψτε μου να αναφερθώ στον σημαντικό ρόλο που αναλάβατε πρόσφατα στο να προεδρεύετε σε Ευρωπαϊκό επίπεδο στη Σύνοδο των υπουργών Άμυνας, στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Ήθελα λοιπόν να σας πω ότι όσο σημαντική και αν είναι η στρατιωτική ισχύς επί του πεδίου άλλο τόσο σημαντική είναι και η αμυντική διπλωματία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και στο ΝΑΤΟ.

Ήθελα να μας πείτε ποια η σημασία αυτής της θέσης που για πρώτη φορά αναλαμβάνει ένας Έλληνας υπουργός Εθνικής Άμυνας.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Κάθε φορά που κάποιος Έλληνας αξιωματούχος αναλαμβάνει κάποιο διεθνή ρόλο σε ένα φόρουμ όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, η μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια, αυτό είναι σημαντικό και καλό για τη χώρα. Ήταν τιμητική η πρόταση και με χαρά την αποδέχτηκα.

Στο πρόσωπό μου αναγνωρίζεται η παρουσία, η ετοιμότητα, η ποιότητα των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας. Αυτό αποδείχτηκε στην πράξη μέσα στο 2020 από την επιτυχή διαχείριση (όχι μόνο τις Ένοπλες Δυνάμεις φυσικά και από τα Σώματα Ασφαλείας κλπ) της κρίσης του Έβρου αλλά και αργότερα από την εκ του  αποτελέσματος επιτυχή διαχείριση της παρατεταμένης κρίσης και έντασης με την γείτονα στο Αιγαίο και τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Η Ευρώπη αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα διαθέτει υψηλά αποτρεπτικές και άρτια λειτουργικές Ένοπλες Δυνάμεις και θεώρησε ότι ο Έλληνας Υπουργός Άμυνας μπορεί να αναλάβει την Προεδρία του Σώματος των Υπουργών Άμυνας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Από κει και πέρα αναδεικνύει και τη σημασία της αμυντικής διπλωματίας για τη χώρα μας. Τα τελευταία χρόνια επιδείξαμε ιδιαίτερη ενεργητικότητα στο πεδίο της αμυντικής  διπλωματίας, φυσικά και Εξωτερική Πολιτική χαράσσεται πρωτίστως από τον Πρωθυπουργό και τον Υπουργό Εξωτερικών. Όμως κι εμείς ως Υπουργείο Άμυνας έχουμε το δικό μας ρόλο να παίξουμε.

Επιλέξαμε λοιπόν πολλαπλές και πολυδιάστατες προσεγγίσεις με εταίρους και Συμμάχους στην περιοχή, χώρες που μοιράζονται με μας τις ίδιες ανησυχίες και τις ίδιες απόψεις για τα ζητήματα ασφάλειας και σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.  αναπτύξαμε πολυμερείς συνεργασίες, όπως για παράδειγμα  τα δύο τριμερή σχήματα με Κύπρο – Ισραήλ – Ελλάδα και Κύπρο – Αίγυπτο – Ελλάδα ή το τετραμερές με Κύπρο – Ελλάδα – Γαλλία – Ιταλία αλλά και διμερείς σχέσεις με αραβικές χώρες που συμμερίζονται μ’ εμάς τις ίδιες απόψεις για την ειρήνη, την ασφάλεια αλλά και την σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή (όπως λ.χ. Αίγυπτος – Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – Σαουδική Αραβία).

Φυσικά υπάρχουν και οι σχέσεις με τους ευρωπαϊκούς εταίρους μας, ιδίως  χώρες της Νότιας Ευρώπης, πρωτίστως τη Γαλλία, αλλά και την Ιταλία καθώς και άλλες χώρες , αλλά και τους βόρειο-ευρωπαίους εταίρους μας, με τους οποίους είμαστε σε συνεχή επαφή και ανταλλάσσουμε απόψεις, προσπαθώντας να βρούμε αυτήν την ισορροπία που στο τέλος θα διασφαλίσει την ειρήνη και τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή.

Υπάρχει μεγάλη ενεργητικότητα και διάθεση να ακούσουν τις απόψεις μας κι αυτό καταδεικνύει ότι και η αμυντική διπλωματία είναι ένα πάρα πολύ ωφέλιμο όχημα προκειμένου να προωθήσουμε μέσω αυτού τα εθνικά δίκαια μας.

ΑΛΕΞΙΑ ΤΑΣΟΥΛΗ: Πρόσφατα ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ κ. Γενς Στόλτενμπεργκ είπε ότι θα ήθελε ένα συμβιβασμό μεταξύ δύο Συμμάχων, μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, προκειμένου να αποφευχθεί ένα «θερμό επεισόδιο». Το έχει πει πολλές φορές δημόσια, φαντάζομαι το έχει πει και σ’ εσάς κατ’ ιδίαν.

Ποια είναι η απάντηση  της Ελλάδας μέσα στους κόλπους της Συμμαχίας.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ασφαλώς και το ΝΑΤΟ ως Στρατιωτική Συμμαχία είναι ένας οργανισμός που δεν θα ήθελε να βλέπει εντάσεις στο εσωτερικό του, δηλαδή μεταξύ συμμάχων. Κι η δική μου θέση, την οποία εδώ και πάρα πολύ καιρό τη διατυπώνω δεξιά και αριστερά, όπου στέκομαι κι όπου βρίσκομαι σε επίπεδο ΝΑΤΟ, είναι ότι η συμπεριφορά της Τουρκίας αυτή την εποχή αποτελεί έναν αποσταθεροποιητικό παράγοντα όχι μόνο για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και για την εσωτερική συνοχή του ΝΑΤΟ. Επομένως, κάτι πρέπει να γίνει γι’ αυτό.

Μετά την κρίση του περασμένου καλοκαιριού, ο Γενικός Γραμματέας κ. Στόλτενμπεργκ ανέλαβε την πρωτοβουλία να επιβάλει το λεγόμενο «μηχανισμό αποκλιμάκωσης» ώστε να μην επαναληφθούν καταστάσεις που έλαβαν χώρα το περασμένο καλοκαίρι μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας με τους δύο στόλους να έχουν αναπτυχθεί σε μια πολύ περιορισμένη περιοχή και να εγκυμονεί κίνδυνος ατυχήματος, κλιμάκωσης της έντασης κ.τ.λ.

Καλό είναι να υπάρχουν τέτοιου είδους μηχανισμοί. Από κει και πέρα όμως, πρέπει και η άλλη πλευρά να συμμορφώνεται με κάποιους κανόνες, εσωτερικούς του ΝΑΤΟ, αλληλεγγύης μεταξύ των Συμμάχων, και πάνω απ’ όλα το Διεθνές Δίκαιο και τους κανόνες που το διέπουν. Αυτή είναι η πάγια θέση μας όσον αφορά στη συμπεριφορά της Τουρκίας και θα προσέλθουμε καλόπιστα και στη βάση της σχέσης καλής γειτονίας μεταξύ Συμμάχων με την άλλη πλευρά στο τραπέζι για να συζητήσουμε. Από κει και πέρα βέβαια, ο μηχανισμός αυτός έχει να κάνει κυρίως με την ύπαρξη μιας γραμμής 24ωρης βάσης επικοινωνίας μεταξύ των επιχειρησιακών Αρχηγείων των Ενόπλων Δυνάμεων των δύο χωρών.

ΑΛΕΞΙΑ ΤΑΣΟΥΛΗ: Υπάρχει αυτή η γραμμή κ. Υπουργέ;

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Υπάρχει αυτή η γραμμή. Θα δούμε πώς θα δουλέψει στην πράξη. Πάντως καλό ήταν που καθιερώθηκε και ισχύει για την αποφυγή κάποιας κλιμάκωσης ή την πρόκληση ατυχήματος Εάν, ας πούμε, βρεθούν πάλι οι Ένοπλες Δυνάμεις η μία κοντά στην άλλη. Καλό είναι να υπάρχει. Όμως πρέπει να αντιλαμβανόμαστε και τα όρια σε αυτό τον μηχανισμό. Το όριο είναι απλά ότι πρόκειται για ένα κανάλι επικοινωνίας μεταξύ στρατιωτικών στελεχών των δύο χωρών και εν τέλει το σύνολο των διαφορών δεν μπορεί παρά να επιληφθεί στο πολιτικο-διπλωματικό πεδίο, διότι οι διαφορές αυτές ανάγονται σε αυτό το πεδίο.

Καλό όμως είναι -προς αποφυγή ή κλιμάκωση περαιτέρω εντάσεων- να υπάρχει και αυτός ο μηχανισμός αποκλιμάκωσης που καθιερώθηκε από το ΝΑΤΟ για να προληφθούν ακόμα περισσότερες εντάσεις που εν τέλει υπονομεύουν την εσωτερική συνοχή της Συμμαχίας. Αυτό είναι το νόημα.

ΑΛΕΞΙΑ ΤΑΣΟΥΛΗ: Σε αυτό το πνεύμα φαντάζομαι θα λειτουργήσουν και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, ένας ακόμα μηχανισμός που αποσκοπεί στην αποκλιμάκωση μεταξύ των δύο χωρών. Είμαστε εν αναμονή του επομένου γύρου των ΜΟΕ. Μπορείτε να μας πείτε κάτι για αυτό; Πότε αναμένουμε κι αν τελικά περιμένουμε κάτι από τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης;

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Σαν ζήτημα γενικής αρχής πάντα είναι καλό να υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών. Γνωρίζουμε τα ΜΟΕ. Είναι ένα κανάλι διαλόγου μεταξύ στοιχείων των Ενόπλων Δυνάμεων των δύο χωρών, δηλαδή σε στρατιωτικό επίπεδο. Θα έλεγα ότι περιλαμβάνουν μέτρα χαμηλής έντασης, αλλά ενδεχομένως κάποιας σοβαρής προστιθέμενης αξίας στην εμπέδωση του κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο χωρών. Καλό είναι να συνεχίζεται η συζήτηση αυτή.

Ο επόμενος γύρος διαλόγου για τα ΜΟΕ θα λάβει χώρα πιθανότατα προς το τέλος Μαΐου. Οι δύο πλευρές αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με τον προσδιορισμό των ημερομηνιών. Υπήρξαν και μεγάλες θρησκευτικές εορτές στο προηγούμενο διάστημα και φυσικά το Πάσχα για μας που ασφαλώς κι έπρεπε να περάσουν, προκειμένου να συμφωνηθούν αυτές οι ημερομηνίες. Περιμένουμε προς το τέλος Μαΐου να διεξαχθεί ο επόμενος γύρος των ΜΟΕ. Αυτό που δεν έχει προσδιοριστεί ακόμα αφορά στο αν θα υπάρξει εκ του σύνεγγυς επαφή των δύο αντιπροσωπειών ή αν θα πραγματοποιηθεί με τηλεδιάσκεψη λόγω των προβλημάτων “Covid-19” στην Τουρκία, η οποία θα κληθεί να φιλοξενήσει τον επόμενο γύρο διεξαγωγής των ΜΟΕ.

ΑΛΕΞΙΑ ΤΑΣΟΥΛΗ: Καλό είναι να γίνονται, χωρίς όμως να περιμένετε κάτι…

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Έχω κάνει δήλωση επ’ αυτού κι ενδεχομένως κάπου παρεξηγήθηκε αυτή η δήλωση. Όταν είπα ότι είναι καλό να υπάρχει ο διάλογος για τα ΜΟΕ, αλλά καθίσταται ατελέσφορος όταν παράλληλα έχουμε προκλητικές συμπεριφορές, όπως ας πούμε υπερπτήσεις πάνω από Ελληνικό έδαφος που υπονομεύουν το νόημα διεξαγωγής αυτού του διαλόγου. Αυτό είναι όλο και νομίζω πως είναι σαφές.

ΑΛΕΞΙΑ ΤΑΣΟΥΛΗ: Υπονομεύουν όμως και πολλές φορές οι δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων. Για παράδειγμα, ο Υπουργός Άμυνας της Τουρκίας κ. Χουλουσί Ακάρ, πολλές φορές έχει ασκήσει κριτική για το γεγονός ότι η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Πρωθυπουργός, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας επισκέπτεστε τα Ελληνικά νησιά και ασκεί κριτική για το γεγονός ότι δεν θα πρέπει να πηγαίνουμε σ’ αυτά τα νησιά επειδή θα έπρεπε να είναι αποστρατικοποιημένα.

Τι απαντάτε λοιπόν εσείς στον Υπουργό Άμυνας της Τουρκίας, τον κ. Χουλουσί Ακάρ;

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Δεν μπορεί να είναι μακροσκελής αυτή η απάντηση. Το μόνο που έχω να πω είναι ότι κανένας Τούρκος αξιωματούχος δεν θα υποδείξει σε Έλληνα αξιωματούχο -τον Πρωθυπουργό, την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, σε οποιοδήποτε άλλο Έλληνα αξιωματούχο- πού θα ταξιδέψει στην Ελλάδα. Πολύ απλά, δεν γίνεται αυτό το πράγμα.

Νομίζω πως και αντιστρόφως ισχύει το ίδιο. Ποιος είμαι εγώ για να υποδείξω στον κ. Ακάρ ή σε οποιοδήποτε Τούρκο αξιωματούχο πού θα ταξιδέψει στο εσωτερικό της Τουρκίας. Καταλαβαίνετε ότι δεν δεχόμαστε επ’ ουδενί λόγο αυτού του είδους παραινέσεις και υποδείξεις. Τώρα, τι υπάρχει από πίσω. Φρονώ ότι πίσω αυτό που αναδεικνύει εσχάτως ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας τίθεται θέμα αποστρατικοποίησης κάποιων τμημάτων της Ελληνικής Επικράτειας, δηλαδή νησιών κυρίως.

ΑΛΕΞΙΑ ΤΑΣΟΥΛΗ: Επικαλείται δηλαδή τις συνθήκες ο κ. Ακάρ για αυτό…

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Εκεί η απάντησή μου θα είναι λακωνική, όπως την πρώτη φορά που το είπα: Ό,τι απειλείται δεν αποστρατικοποιείται, Εδώ υπάρχει μια υπαρκτή απειλή που νιώθουμε ότι υφίσταται εναντίον τμημάτων της Ελληνικής Επικράτειας και βάσει του κυρίαρχου δικαιώματός μας μπορούμε ή μάλλον οφείλουμε να λαμβάνουμε μέτρα για την άμυνα τμημάτων της Ελληνικής Επικράτειας. Κι εκεί τελειώνει αυτό το θέμα.

ΑΛΕΞΙΑ ΤΑΣΟΥΛΗ: Πάμε τώρα στο θέμα των Εξοπλισμών. Τι να περιμένουμε στο πρόγραμμα των φρεγατών; Πόσο κοντά βρίσκεται το Πολεμικό Ναυτικό να σας κάνει την τελική πρόταση; Τελικά η επιλογή για τις φρεγάτες θα γίνει με καθαρά οικονομικά κριτήρια, με γεωπολιτικά, έναν συνδυασμό και των δύο, και θα υπάρξει εμπλοκή Ελληνικών εταιρειών στο τελικό πρόγραμμα;

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Υπάρχει μια μεγάλη προσπάθεια, την οποία έχουμε ξεκινήσει εδώ και δύο χρόνια περίπου για να αναβαθμίσουμε τη συνολική δυνατότητα των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας. Έχουμε την οικονομική δυνατότητα να το κάνουμε. Έχουμε το σχέδιο για την προτεραιοποίηση να το κάνουμε και οφείλουμε να το κάνουμε διότι τα Οπλικά συστήματα παλιώνουν, υστερούν τεχνολογικά όσο περνά ο χρόνος και ανακαλύπτονται πιο προηγμένα. Υπάρχει ανάγκη βάσει των προτεραιοτήτων που έχουμε προσδιορίσει, να πάμε σε αγορά καινούργιων φρεγατών.

Είναι θα έλεγα το πιο μεγάλο λόγω οικονομικού αντικειμένου αλλά και το πιο απαραίτητο στοιχείο του εξοπλιστικού προγράμματός μας αυτή τη στιγμή, διότι ο Στόλος έχει πλέον μεγάλη ηλικία. Οι παλιότερες φρεγάτες είναι πενήντα ετών και οι νεώτερες σαράντα. Ακόμα κι αν δεν υπήρχε -όπως συνηθίζω να λέω- η ένταση με την Τουρκία θα έπρεπε να πάρουμε αυτή την απόφαση. Επομένως αυτή η απόφαση δεν λαμβάνεται στο πλαίσιο ενός ανταγωνισμού εξοπλισμών με την Τουρκία. Λαμβάνεται στο πλαίσιο αναβάθμισης και υποστήριξης των Οπλικών συστημάτων μας και κυρίως αυτών του  Πολεμικού Ναυτικού που έχει τη μεγαλύτερη ανάγκη.

Θα προμηθευτούμε λοιπόν τέσσερις καινούριες φρεγάτες. Αυτή τη στιγμή το Πολεμικό Ναυτικό επεξεργάζεται τις πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις που έχει δεχθεί. Οφείλει να τις αξιολογήσει μία προς μία και να επιλέξει τις καλύτερες ή την καλύτερη. Περιμένω πρώτα μία -να το πω έτσι- προεπιλογή των τριών ενδεχομένως πιο ελκυστικών, παρά το γεγονός ότι είναι μικρές οι διαφορές, πάρα πολύ καλές οι προσφορές με βάση τα καλύτερα πλοία, ανάλογα με τις ανάγκες που το Πολεμικό Ναυτικό έχει προσδιορίσει.

Αυτό θα γίνει στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα γιατί δεν έχουμε κι άλλο χρόνο για καθυστέρηση. Πρέπει να λάβουμε αυτή την απόφαση σύντομα. Από κει και πέρα βέβαια, έχουμε εκφράσει και κάποια άλλα ζητήματα που πρέπει να ικανοποιηθούν, όπως είναι η εμπλοκή της εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας. Ασφαλώς και θέλουμε να ναυπηγηθούν κάποια από αυτά τα πλοία στην Ελλάδα, σε ελληνικά ναυπηγεία, με συμμετοχή ελληνικών εταιρειών της εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας. Είναι προφανής ο λόγος.

Βέβαια για το διάστημα της ναυπήγησης (που θα πάρει αρκετά χρόνια) ζητούμε και την λεγόμενη «Ενδιάμεση Λύση», δηλαδή κάποια πλοία τα οποία θα παραδοθούν σε συντομότερο χρονικό διάστημα και θα διατεθούν επιχειρησιακά στο Πολεμικό Ναυτικό μέχρι να ναυπηγηθούν οι τέσσερις καινούργιες φρεγάτες. Αυτό είναι ένα «συνολικό πακέτο» το οποίο θα συνεκτιμηθεί ανάλογα με τα δεδομένα των προσφορών που έχουμε στα χέρια μας. Ο κορμός όμως αυτού του πακέτου είναι ασφαλώς τα τέσσερα καλύτερα καινούργια πλοία που μπορεί να διατεθούν στο Πολεμικό Ναυτικό.  Αυτή είναι απόφαση που θα ληφθεί από το Πολεμικό Ναυτικό αξιολογώντας προσφορές.

ΑΛΕΞΙΑ ΤΑΣΟΥΛΗ:  Ευχαριστώ πάρα πολύ κύριε Υπουργέ. Να ευχηθώ καλό καλοκαίρι για τις Ένοπλες Δυνάμεις, διότι πέρυσι δυστυχώς δεν είχαμε ένα καλό καλοκαίρι. Οι Ένοπλες Δυνάμεις βρίσκονταν σε επιφυλακή εξαιτίας του Ορούτς Ρέις. Ας ελπίσουμε φέτος να είναι καλύτερο καλοκαίρι.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Κι εγώ θα ευχηθώ να έχουμε ένα πιο ήρεμο καλοκαίρι, ως προς αυτή την άποψη. Νομίζω ότι συμφέρει και τις δύο χώρες πρωτίστως να έχουμε ένα καλό καλοκαίρι για να αναπτυχθεί η οικονομία τους μέσω της τουριστικής βιομηχανίας κι όχι να έχουμε εντάσεις με την αντιπαράθεση των δύο Στόλων στο Αιγαίο ή την Ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα όμως, θα ήθελα να δηλώσω ότι η δουλειά μας είναι να φροντίζουμε για τη διατήρηση και την επαύξηση της αποτρεπτικής ισχύος των Ενόπλων Δυνάμεων ώστε ανά πάσα ώρα και στιγμή να είναι έτοιμες.

Όλοι γνωρίζουν ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι έτοιμες να υπερασπιστούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας. Αυτό είναι το βασικό καθήκον μας και προς αυτή την κατεύθυνση εργαζόμαστε ώστε να φέρουμε τις Ένοπλες Δυνάμεις σε θέση να κάνουν καλύτερα την δουλειά τους. Αυτό είναι το δικό μας καθήκον.