Το Πάσχα γιορτάζεται με ξεχωριστό τρόπο σε κάθε γωνιά της Ελλάδας και σε πολλές περιοχές της χώρας αναβιώνουν ήθη κι έθιμα που δίνουν ένα ιδιαίτερο «χρώμα» στη γιορτή της Χριστιανοσύνης.

Από το «κάψιμο του Ιούδα», μέχρι και τις Αυγομαχίες αλλά και την αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης του Εσταυρωμένου είναι κάποια από τα έθιμα που συνεχίζονται σε πόλεις και χωριά.

Σκιάθος

Η κατάνυξη και το πένθος κυριαρχούν και χαρακτηρίζουν την περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδα στην Σκιάθο, όπου είναι ίσως η μοναδική περιοχή στην Ελλάδα, στην οποία τηρείται το αγιορίτικο τυπικό, δηλαδή έτσι όπως ορίζεται και στα μοναστήρια του Αγίου Όρους, όσον αφορά την Ακολουθία του Επιταφίου.

Την πιο θλιμμένη μέρα, τη Μεγάλη Παρασκευή, μέσα σε βαριά ατμόσφαιρα, ο Επιτάφιος κατεβαίνει τα πέτρινα καλντερίμια στα σοκάκια της παλιάς πόλης της Σκιάθου στη 1 μετά τα μεσάνυχτα, ενώ ένας ντελάλης, που ονομάζεται προεξάρχων, ψάλλει και απαγγέλει τους θρηνητικούς ψαλμούς ως προπομπός του Επιταφίου που ακολουθεί.

Η συγκέντρωση των Επιταφίων γίνεται στον Καθεδρικό των Τριών Ιεραρχών, στην πλατεία πάνω από το παλιό λιμάνι της Σκιάθου, εκεί όπου σήμερα η περιοχή είναι γνωστή σαν τα «Σκαλάκια με τις μαξιλάρες». Μαζεύονται οι πιστοί από όλες τις εκκλησιές της Χώρας, δηλαδή τους Επιταφίους του Αγίου Νικολάου και της Παναγίας Λημνιάς και ακολουθούν με κεριά στα χέρια την περιφορά των Επιταφίων σε κάθε γωνιά της Σκιάθου.

Όλα τα σπίτια στο νησί είναι φωταγωγημένα, ενώ στις αυλές τα αναμμένα κεριά και το λιβάνι που καίει, αναδύει αρώματα, δημιουργώντας μία κατανυκτική και μυστικιστική ατμόσφαιρα.

Η περιφορά των Επιταφίων διαρκεί όλη τη νύχτα, μέχρι τα ξημερώματα και η επιστροφή στις εκκλησίες γίνεται γύρω στις 5:30 το πρωί. Εκεί πραγματοποιείται από τους ιερείς η αναπαράσταση της «εις Άδου Κάθοδος» του Χριστού και ενώ ψάλλεται το «Αρατε Πύλας», ο ιερέας ανοίγει χτυπώντας δυνατά την εξώθυρα του Ιερού Ναού.

Μερικές ώρες αργότερα, το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, οι πιστοί θα ξαναπάνε στην εκκλησία για τη λειτουργία της πρώτης Ανάστασης. Οι καμπάνες θα χτυπήσουν χαρμόσυνα σε όλο το νησί για να διαδώσουν σε κάθε μεριά της Σκιάθου τη νίκη της ζωής επί του θανάτου, ενώ ο ιερέας ραίνει τους πιστούς με φύλλα βάγιας, σύμβολο νίκης και θριάμβου.

Την Κυριακή του Πάσχα, σε όλο το νησί κυριαρχεί το γλέντι με το ψήσιμο του οβελία και συμμετέχουν ντόπιοι και επισκέπτες.

Οι χαλκουνάδες του Αγρινίου 

Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής μετά την περιφορά των Επιταφίων, οι «χαλκουνάδες» κατεβαίνουν στους δρόμους του Αγρινίου, σμίγουν στην κεντρική πλατεία της πόλης και ο…χαλκουνοπόλεμος ξεκινά.

Πιο συγκεκριμένα τα χαλκούνια είναι αυτοσχέδιες εκρηκτικές κατασκευές που αποτελούνται από ένα μεγάλο κύλινδρο…παραγεμισμένο με μπαρούτι και ρινίσματα σιδήρου, τα οποία δίνουν εντυπωσιακούς σπινθήρες.

Τα 300 χαλκούνια , που κατασκευάστηκαν φέτος , θα κάνουν το βράδυ της Ανάστασης την Αγρινιώτικη νύχτα….μέρα.

Χίος

Ο ρουκετοπόλεμος είναι ένα έθιμο που τηρείται κάθε Πάσχα στο Βροντάδο της Χίου.

Η… φωτεινή τροχιά των ρουκετών γεμίζει χαρά, δέος, αισιοδοξία και συγκίνηση, όχι μόνο τους Έλληνες , αλλά και επισκέπτες από όλο τον κόσμο , που γνωρίζουν τον… παραδοσιακό, φαντασμαγορικό σαματά της γιορτινής αυτής νύχτας.

Χανιά

Τα παραδοσιακά παζάρια στην πόλη της Κισσάμου και τα χωριά Βουκολιές και Βρύσες που γίνονται τη Μεγάλη Παρασκευή με μεγάλη συμμετοχή, αποτελούν για την περιοχή των Χανίων σημεία ιδιαίτερης αναφοράς για την περίοδο των εορτών του Πάσχα.

Ιδιαίτερα το παζάρι στις Βουκολιές που γίνεται παράλληλα με ζωοπανήγυρη συγκεντρώνει παραδοσιακά τον μεγαλύτερο αριθμό συμμετεχόντων και πολιτών.

Χρονικά, η έναρξη του προσδιορίζεται από την περίοδο της τουρκοκρατίας και για αρκετό διάστημα αποτελούσε και σημείο όπου γινόταν γνωριμίες και προξενιά.

Σήμερα και τα τρία παζάρια έχουν προσαρμοστεί στο εμπορικό πνεύμα των καιρών ενώ στο παζάρι της Κισσάμου εκθέτουν τα προϊόντα τους κυρίως τοπικές επιχειρήσεις. Ενα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Χανίων κατά τη Μεγάλη Παρασκευή είναι και η υπαίθρια λειτουργία της αποκαθήλωσης στο χωριό Βουλγάρω που τελείται παρουσία πλήθους πιστών.

Το κάψιμο του Ιούδα, όπως και σε άλλες περιοχές της χώρας είναι ένα έθιμο που αναβιώνει το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, ενώ οι εντυπωσιακότερες εικόνες έρχονται από το χωριό Στέρνες όπου και το ομοίωμα του Ιούδα από το καμπαναριό της εκκλησίας καταλήγει στην πυρά.

Η νηστεία της σαρακοστής στα Χανιά συνδυάζεται με τοπικές παραδοσιακές γεύσεις.

Τα άγρια χόρτα, οι χοχλιοί (σαλιγκάρια), ο χυλός, τα βραστά όσπρια και τα καλιτσούνια με χόρτο, μυζήθρα, αλλά και με το παραδοσιακό τυρομάλαμα δεν λείπουν από κανένα τραπέζι.

Ακόμη και σήμερα σε πολλά σπίτια οι νοικοκυρές ετοιμάζουν τις λαμπροκουλούρες στις οποίες τοποθετηθούν και ένα κόκκινο αβγό ενώ δεν λείπουν και τα κουλουράκια της γιορτής.

Το στόλισμα του Επιταφίου σε τους ιερούς ναούς αποτελεί γυναικεία υπόθεση και μάλιστα υπάρχει ανταγωνισμός για τον καλύτερα στολισμένο επιτάφιο.

Μετά την περιφορά οι κάτοικοι παίρνουν τα λουλούδια στα σπίτια τους για να φέρουν ευλογία σε κάθε νοικοκυριό.

Σε πολλά σπίτια πριν την ακολουθία της Ανάστασης οι νοικοκυρές αφήνουν μια εικόνα έξω από το σπίτι για να την τοποθετήσουν μέσα σ’ αυτό μετά την ακολουθία μαζί με το Αγιο Φως που φροντίζουν να καίει για αρκετές ημέρες.

Στα Χανιά όπως και στην υπόλοιπη Κρήτη το Πάσχα παλιά δεν σούβλιζαν αρνί, απλά έσφαζαν ένα αρνί και μ’ αυτό έκαναν διάφορα φαγητά (οφτό, βραστό, κοκκινιστό, αυγολέμονο). Σήμερα πάντως το σούβλισμα του οβελία συνοδεύει απαραίτητα τη γιορτή στην οποία συμμετέχουν μικροί και μεγάλοι.

Ένα ακόμη χαρακτηριστικό της γιορτής είναι τα παραδοσιακά κρητικά γλέντια με λύρα και λαούτο που οργανώνονται την ημέρα του Πάσχα και στα οποία συνήθως πρωταγωνιστεί η νεολαία.

Στο Καστελλόριζο ο χορός των κοριτσιών που στήνεται στον αυλόγυρο του Μητροπολιτικού ναού το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, είναι από τα γραφικότερα λαμπριάτικα έθιμα. Για τις περιορισμένες κοπέλες του νησιού είναι ένα από τα κυριότερα γεγονότα της ζωής τους. Είναι η μόνη περίπτωση να δουν και να τις δουν τα παλικάρια του νησιού.

Στην Καστανούσα Κερκίνης , στη κοινότητα Κρηνίδων του δήμου Καβάλας, στο Θρυλόριο του Ν. Ροδόπης ,στο Μαυρόβατο και στο Μυλοπόταμο Δράμας, στα Λευκάδια Βεροίας στη Νυμφόπετρα Λαγκαδά, στη Κρύα Βρύση Γιαννιτσών, και σε πολλές άλλες περιοχές, οι αυγομαχίες αναβιώνουν ακόμη και σήμερα.

Τα αυγά αρχίζουν να μαζεύονται αρκετό καιρό πριν την αυγομαχία. Οι καλοί οι αυγομάχοι μαζεύουν εκατοντάδες αυγά για να τσουγκρίσουν (μπορεί και με 200 αυγά) με άλλους αυγομάχους στο καφενείο, πριν την επίσημη έναρξη της αυγομαχίας .

Πολλές φορές δημιουργούνται μικροπροστριβές κατά την διάρκεια των αγώνων αυτών, γιατί υπάρχουν αμφιβολίες για την προέλευση κάποιων αυγών αν είναι κότας, φραγκόκοτας ή γαλοπούλας.

Πηγή φωτογραφιών: Twitter