Την επιβεβαίωση των επιστημονικών ανησυχιών για τις συνέπειες από την πτώση του αεροσκάφους Antonov στην Καβάλα μαρτυρούν τα μέτρα που λαμβάνονται για τον αποκλεισμό μιας μεγάλης περιοχής γύρω από το σημείο της συντριβής.

Ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Δημοσθένης Σαρηγιάννης, μιλώντας στη Realnews, επιβεβαιώνει την ύπαρξη λευκού φωσφόρου, που διέφυγε από την έκρηξη των φωτιστικών βλημάτων όλμων 82 mm M67, τα οποία μετέφερε μεταξύ άλλων το ουκρανικό αεροσκάφος Antonov An-12.

Η πτώση του αεροσκάφους σημειώθηκε το βράδυ του περασμένου Σαββάτου, 16 Ιουλίου, σε αγροτική περιοχή μεταξύ των Αντιφιλίππων και του Παλαιοχωρίου Καβάλας, προκαλώντας τον θάνατο και των οκτώ μελών του πληρώματός του. Τα χειρότερα, όμως, αποσοβήθηκαν σαν από θαύμα, καθώς τα πρώτα σπίτια των οικισμών απέχουν λιγότερο από 2 χλμ. από το σημείο της συντριβής, ενώ η πόλη της Καβάλας βρίσκεται σε απόσταση 15 χιλιομέτρων. Ηδη, όμως, στην περιοχή η αγωνία των κατοίκων έχει κορυφωθεί. Ο λόγος της ανησυχίας αφορά τα τοξικά αέρια και τη λευκή σκόνη που εκλύθηκαν από τη συντριβή του αεροσκάφους, καθώς δεκάδες κάτοικοι είχαν συμπτώματα, όπως «κάψιμο» στα μάτια και στη μύτη. Οι Αρχές έχουν απαγορεύσει στους κατοίκους να πλησιάζουν την περιοχή και τα μέτρα ασφαλείας, όπως όλα δείχνουν, θα εξακολουθήσουν να ισχύουν για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι υπάρχει απειλή για την περιοχή και τους κατοίκους της κι έτσι προχωρούν στον αποκλεισμό μιας ζώνης 120 στρεμμάτων γύρω από το σημείο της συντριβής του αεροσκάφους.

«Τα καμένα πλαστικά, τα καλώδια και τα υλικά του αεροσκάφους παράγουν τις διοξίνες, καθώς και άλλες καρκινογόνες ουσίες, αλλά εξίσου σοβαρή είναι η έκλυση της λευκής σκόνης που προήλθε από τον λευκό φώσφορο, ο οποίος χρησιμοποιείται και ως πολεμικό υλικό. Ο λευκός φώσφορος, όταν έρχεται σε επαφή με το οξυγόνο, προκαλεί έκρηξη και για τον λόγο αυτό χρησιμοποιείται ως πολεμικό υλικό. Ετσι, δημιουργείται ένα υλικό, ένα προϊόν, το πεντοξείδιο του φωσφόρου, που λαμβάνει τη μορφή λευκής σκόνης. Αυτή η λευκή σκόνη προκαλεί προβλήματα στο αναπνευστικό σύστημα, αλλά και ερεθισμό της βλεννογόνου, όπως κάψιμο στη μύτη, κάψιμο στα χείλη, στη γλώσσα και στον φάρυγγα», λέει στην «R» ο Δ. Σαρηγιάννης.

Το φορτίο

Από την πρώτη στιγμή υπήρξε μεγάλη αγωνία σε σχέση με το φορτίο που μετέφερε το μοιραίο Antonov. Οι σερβικές Αρχές -και ειδικότερα η εταιρεία όπλων και αμυντικών συστημάτων Valir, που είχε μισθώσει το Antonov- ενημέρωσαν το Ελληνικό Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Ερευνας & Διάσωσης ότι τα πυρομαχικά που βρίσκονταν στο αεροσκάφος ήταν εκπαιδευτικά βλήματα όλμων 60 mm M62 και 82 mm M62, καθώς και φωτιστικά βλήματα όλμων 82 mm M67. Ηταν σερβικής κατασκευής και «σοβιετικής πατέντας». Το μόνο που δεν έχει διευκρινιστεί μέχρι στιγμής είναι αν επρόκειτο για ληγμένα εκπαιδευτικά πυρομαχικά. Από την πρώτη στιγμή, στο σημείο έσπευσε το ειδικό κλιμάκιο Αντιμετώπισης Χημικού και Βιολογικού Πολέμου του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμυνας. Σύμφωνα με την τελευταία ανακοίνωσή του, το ΓΕΕΘΑ διευκρινίζει πως «η έκταση της περιοχής προς έρευνα είναι 600 στρέμματα περίπου, με τις ομάδες Τάγματος Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ) να ξεκινούν την έρευνα από την εξωτερική περίμετρο για να φτάσουν μέχρι και το σημείο της πτώσης. Αυτό σημαίνει πως η περιοχή θα «σαρωθεί» από τους ειδικούς, από έξω προς τα μέσα, ώστε να εντοπιστούν όλα τα θραύσματα από το αεροσκάφος και το φορτίο του.

Η οριοθέτηση και η κατασκευή περίφραξης της περιοχής πτώσης, έκτασης περίπου 120 στρεμμάτων, όπου υπάρχουν συντρίμμια και βλήματα, ολοκληρώθηκε. Στη συνέχεια θα ξεκινήΤοξικός κίνδυνος μετά την πτώση του Antonov σει η περισυλλογή μόνο των βλημάτων, χωρίς να μετακινηθούν τα τμήματα του αεροπλάνου.

Οσον αφορά το φορτίο, όντως, μέχρι στιγμής, τα ευρήματα είναι όλμοι εκπαίδευσης και ασκήσεων, από 60 έως και 82 χιλιοστών και φωτιστικοί όλμοι 82 χιλιοστών, όπως δηλαδή έχει ήδη ανακοινώσει η σερβική πλευρά. Η έκταση των 120 στρεμμάτων θα παραμείνει αποκλεισμένη για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενδεχομένως και αρκετών μηνών.

«Οι άνδρες του Στρατού κάνουν πολύ καλά τη δουλειά τους και με μεγάλη ταχύτητα. Κάθε κομμάτι της περιοχής που ελέγχεται από τους πυροτεχνουργούς περικλείεται από συρματόπλεγμα, ώστε να απαγορεύεται κάθε πρόσβαση σε αυτή μέχρι να εκκαθαριστεί. Εχουμε συχνή επικοινωνία με αρμόδιους και με πανεπιστημιακούς για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και λαμβάνουμε σχετικές ενημερώσεις. Επιπλέον, έχουν ληφθεί δείγματα χώματος και νερού από την επίμαχη περιοχή, δηλαδή από το σημείο της πρόσκρουσης, οπότε και αναμένουμε τα αποτελέσματα», τόνισε στην «R» ο δήμαρχος Παγγαίου Φίλιππος Αναστασιάδης.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, όλα τα πυρομαχικά που εντοπίζονται, συγκεντρώνονται και μεταφέρονται σε ειδικό στρατιωτικό χώρο στην Ξάνθη, προκειμένου να ελεγχθούν και να καταστραφούν, ενώ στην περιοχή βρέθηκε τα τελευταία 24ωρα κλιμάκιο της Επιτροπής Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων που συγκέντρωσε στοιχεία, μαρτυρίες και υλικό για να διερευνήσει τις συνθήκες πτώσης του αεροσκάφους.

Λίγες ώρες μετά τη συντριβή του μοιραίου Antonov στην Καβάλα, το βράδυ του Σαββάτου 16/7/2022, η ομάδα Αέριας Ρύπανσης και Μετεωρολογίας του Κέντρου Εκτίμησης Διακινδύνευσης και Ανθεκτικότητας Κεφαλαίου Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (ΚΕΔΙΑΚ) διεξήγαγε προσομοιώσεις για τη μελέτη της διασποράς των ατμοσφαιρικών ρύπων που εκλύθηκαν από το δυστύχημα. Κατασκευάστηκαν χάρτες επικινδυνότητας με χρήση του λογισμικού ALOHA και μετεωρολογικά δεδομένα από το δίκτυο σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, στους οποίους απεικονίστηκαν τα επίπεδα τοξικότητας της ατμόσφαιρας σε μια ακτίνα μερικών χιλιομέτρων γύρω από το σημείο συντριβής. Από προσομοιώσεις που πραγματοποιήθηκαν με το λογισμικό ADMS-5, οι συγκεντρώσεις των λεπτών σωματιδίων PM2.5 κοντά στο έδαφος φαίνεται να ξεπέρασαν τα 60 μg/ m3 σε απόσταση λίγων μόλις χιλιομέτρων από την πηγή της εκπομπής τους.

Σύμφωνα με την επικεφαλής της ομάδας, αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μετεωρολογίας και Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αναστασία Πασχαλίδου, «οι τιμές αυτές είναι αρκετά υψηλότερες από το ημερήσιο όριο των 15 μg/m3 που ορίζουν τα πρότυπα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Ωστόσο, η διεύθυνση του ανέμου τις ώρες που ακολούθησαν μετά το ατύχημα ευνόησαν τη διασπορά του θυσάνου προς τα βορειοανατολικά, μακριά από κατοικημένες περιοχές». Κατά τον επιστημονικά υπεύθυνο του ερευνητικού προγράμματος ΚΕΔΙΑΚ, αναπληρωτή καθηγητή Ιωάννη Δόκα, «όλες οι ερευνητικές ομάδες του ΚΕΔΙΑΚ παραμένουν σε επιφυλακή και σε στενή συνεργασία με τα στελέχη της Πολιτικής Προστασίας και θα συνεχίζουν να προσφέρουν τις γνώσεις και τις υπηρεσίες τους εφόσον κάτι τέτοιο τους ζητηθεί»