*Γράφει ο Δημήτρης Μάρδας

Στη Σερβία οι ξένοι επενδυτές περιμένουν στην ουρά! Η Αλβανία μετατρέπεται σε τουριστικό παράδεισο προσελκύοντας διεθνή κεφάλαια. Οι οικονομίες χωρών της πρώην Ανατολικής Ευρώπης τρέχουν, ενώ εμείς βλέπουμε την πλάτη και από απόσταση μάλιστα, της Πορτογαλίας και Ισπανίας.

Ακόμη, από την Τεχεράνη, την Μπανκ Κονγκ ως την Δαμασκό, το Τελ Αβίβ, τη Σεούλ και την Κωνσταντινούπολη όπως κι άλλου οι πόλεις αλλάζουν. Μοντέρνα σύγχρονα υψηλά κτήρια αντικαταστούν τις παλιές δομές των πόλεων ενώ θεαματικές αλλαγές στο χώρο της παραγωγής γεμίζουν τον πλανήτη. Αντίθετα, εμείς συνεχίζουμε να αναπαράγουμε το μικρό και το μέτριο σε πόλεις και στην οικονομία αφού μας τρομάζει το μεγάλο, το σύγχρονο και το επιβλητικό.

Στις ΗΠΑ γίνεται μάχη κινήτρων ανάμεσα στους κυβερνήτες των πολιτειών για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Στην Τουρκία τον υποψήφιο μεγάλο επενδυτή τον περιμένουν στο αεροδρόμιο ο δήμαρχός της πόλης με τον αντίστοιχο περιφερειάρχη και κάποιο ανώτατο κυβερνητικό στέλεχος, παρέχοντας πλήθος διευκολύνσεων ο καθένας από την πλευρά του.

Η προσφορά, λόγου χάριν, δωρεάν ή φθηνής γης είναι ένα από τα πολλά τους κίνητρα. Επίσης, αλλάζουν χαράξεις δρόμων ή καταργούν δρόμους δίχως χρήση για να ολοκληρωθεί μια επένδυση χωρίς κωλύματα. Εδώ συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Χαράσσονται δρόμοι με ελάχιστη χρησιμότητα, απλά και μόνο γιατί αυτό προβλέπεται, προκαλώντας προβλήματα είτε σε παραγωγικές μονάδες είτε σε τουριστικές εγκαταστάσεις πεντάστερων ξενοδοχείων.

Κι εμείς περιμένουμε επενδύσεις βιώνοντας την αυταπάτη σύμφωνα με την οποία η μείωση των φορολογικών συντελεστών και μόνο θα φέρει τσουνάμι ξένων επιχειρηματιών. Ακόμη και αν οι φορολογικοί συντελεστές μειωθούν στο 5% δεν πρόκειται να γίνουν σοβαρές επενδύσεις στη χώρα, αν δε διορθωθούν κάποιοι άλλοι σημαντικότεροι ανασταλτικοί παράγοντες που προκαλούν εύλογο φόβο και αποτροπή στους επενδυτές.

To αναποτελεσματικό νομικό πλαίσιο της διαδικασίας αδειοδότησης μιας επένδυσης, τα προβλήματα της χρήσης της γης και η χρονοβόρα δικαστική εμπλοκή σε περιπτώσεις διενέξεων με οικονομικό περιεχόμενο είναι τρεις κύριοι παράγοντες αποτροπής των επενδύσεων. Ουδείς έχει τον χρόνο και την υπομονή να περιμένει πέντε ως δεκαπέντε χρόνια (βλ Costa Navarino) μια απόφαση δικαστηρίου. (Βλ. αναλυτικότερα προτάσεις απλούστευσης της αδειοδότησης, http://mardas.eu/2016/03/11/αδειοδότηση-επενδύσεων-μέτρα-περιορ/ ).

Στα τρία προαναφερθέντα, που συμπληρώνονται και από άλλους 26 βασικούς ανασταλτικούς παράγοντες, η βαθμολογία της χώρας μας είναι από τις χειρότερες σε σύνολο 140 χωρών, σύμφωνα με τους διεθνείς αναλυτές. (Βλ. αναλυτικότερα http://mardas.eu/2019/05/08/ελληνική-οικονομίααριθμοί-χωρίς-μύθ/). Η κατάσταση παραμένει διαχρονικά αδιόρθωτη, αφού οι επενδυτικοί νόμοι δεν επιλύουν στην πράξη τα καυτά προβλήματα με σκοπό την προσέλκυση των ξένων και εγχωρίων επενδυτών.

Από την άλλη, η γραφειοκρατία με τη ξαδέλφη της τη διαφθορά ενισχύονται από την αντιαναπτυξιακή κουλτούρα των μελών της κυβέρνησης, υπαλλήλων των υπουργείων όπως και της τοπικής διοίκησης. Σύμφωνα με το Global Competitiveness Report του 2020 είμαστε σε σύνολο 37 χωρών η 6η πιο διεφθαρμένη χώρα με τον χαμηλότερο δείκτη εμπιστοσύνης των πολιτών προς την κυβέρνησή του (Βλ. http://www3.weforum.org/docs/WEF_TheGlobalCompetitivenessReport2020.pdf )

Υπερπροτάσσονται ως ανασταλτικοί παράγοντες των επενδύσεων τα φορολογικά βάρη. Δεν είμαστε όμως οι φορολογικά «ακριβότεροι» στην Ευρώπη ή τον κόσμο ενώ κάποιοι «φθηνότεροι» δεν παρουσιάζουν εκπληκτικές επιδόσεις, γιατί απλούστατα δεν πληρούν πολλά άλλα κριτήρια (βλ. Βουλγαρία). Σαφώς οι υψηλοί φόροι και οι οποιεσδήποτε επιβαρύνσεις επιβάλλονται από το κράτος είναι αιτίες μη προσέλκυσης των επενδυτών αλλά η θεραπεία τους από μόνη της, δεν πρόκειται επιφέρει αλλαγές στο επιχειρηματικό κλίμα. Με μελανά χρώματα, πιο μελανά δεν γίνονται, το Global Competiveness Report σκιαγραφεί όλα όσα αναφέρθηκαν.

Τέλος, αναδύεται και ένας νέος ανασταλτικός παράγοντας αναφερόμενος στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Πράγματι, οι εν λόγω επιπτώσεις με τις υπερβολικές εκφάνσεις που συχνά τις διακρίνουν θεωρούνται ως αιτίες εκδίωξης βιομηχανικών επενδύσεων σε μη δασικές περιοχές ή σε περιοχές Natura. Η θέση της χώρας στην κλίμακα της διαφθοράς δεν αποκλείει επίσης την υπόθεση της χρήσης του περιβάλλοντος ως μέσου εκβιασμού, με απώτερο στόχο τον χρηματισμό των φορέων εκείνων που εμπλέκονται στην έγκριση μιας επένδυσης.

Κι ενώ σε άλλες χώρες πασχίζει η τοπική και η κεντρική διοίκηση να περιορίσει τις όποιες αρνητικές επιπτώσεις κάθε ανασταλτικού παράγοντα παίζοντας με σωρεία ελκυστικών κινήτρων και με πολιτικούς που νοιάζονται για τον τόπο τους, στη χώρα μας συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Η χαμηλή βαθμολογία μας διεθνώς ως προς τη δημιουργία φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος αποδεικνύει τα προαναφερθέντα.

Όταν ο Υπουργός Ανάπτυξης δεν έχει επαρκή γνώση του αντικειμένου, όσους ξένους υπουργούς και αν προσκαλέσει σε διάφορα συνέδρια για να μεταφέρουν τις εκεί εμπειρίες δεν πρόκειται να εισηγηθεί επαρκείς λύσεις. Και οι όποιες λύσεις δεν έχουν σχέση με τη βελτίωση των υφιστάμενων πρακτικών και ρυθμίσεων. Οι λύσεις εντοπίζονται στην κατεδάφιση του υπάρχοντος συστήματος ρύθμισης των επενδύσεων και στο κτίσιμο ενός νέου εξαρχής. Και εφόσον υπάρχει κενό γνώσεων, οι λύσεις δίνονται από τις σχετικές μελέτες διεθνών οργανισμών, πανεπιστημίων ή από τις βέλτιστες πρακτικές άλλων χωρών αναρτημένες πλέον στο διαδίκτυο.

Μια τελευταία διέξοδος στο κενό γνώσεων δίνεται από τις πληροφορίες και την εμπειρία που μπορούν να μεταφέρουν στα Υπουργεία μας οι Έλληνες μεγάλοι επενδυτές στη βιομηχανία που δραστηριοποιούνται σε πληθώρα χωρών στο εξωτερικό (Βλ. AlumilΑΛΜΥ +0,97%).

Ούτε αυτήν τη γνώση όμως είναι ικανό το Υπουργείο Ανάπτυξης να αξιοποιήσει. Και η χώρα σέρνεται βιώνοντας τις αυταπάτες που θεωρεί βολικές ως αποτρεπτικό παράγοντα στο χώρο των επενδύσεων ενώ οι άλλες χώρες απαλλαγμένες από τα διάφορα σύνδρομα κάνουν το δικό τους ράλι!

*Γράφει ο Νίκος Ανδρουλάκης

Τις προηγούμενες εβδομάδες η Νότια Ευρώπη, μαζί και η χώρα μας έζησε ένα παρατεταμένο κύμα καύσωνα δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες για την εκδήλωση πυρκαγιών. Όμως η κλιματική αλλαγή ούτε ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια όπως άστοχα δήλωσε ο πρώην Πρωθυπουργός ούτε μπορεί να αποτελεί συγχωροχάρτι για κάθε καταστροφή που συντελείται. Ενώ παρόμοιες συνθήκες επικρατούσαν και στην Ιταλία, στη γειτονική χώρα μέχρι σήμερα έχουν καεί 3 φορές παραπάνω εκτάσεις σε σχέση με το 2020, στην Ελλάδα, ο αντίστοιχος αριθμός είναι ήδη 8,5 φορές πάνω.

Έχοντας εργαστεί για την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας από το 2017, αρχικά ως εισηγητής για τη Σοσιαλιστική Ομάδα και στη συνέχεια συνολικά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, βασικός στόχος μας ήταν η δημιουργία ενός εργαλείου αλληλεγγύης που δεν θα αφήνει κανένα κράτος αβοήθητο στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Όλα ξεκίνησαν όταν το 2017 η Πορτογαλία ήρθε αντιμέτωπη με ένα καταστροφικό κύμα πυρκαγιών, όπου πάνω από 100 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Το καλοκαίρι εκείνο, λόγω του συντονισμού του φαινομένου των δασικών πυρκαγιών την ίδια περίοδο σε όλη την Ευρώπη, καμία χώρα δεν μπόρεσε να αποστείλει βοήθεια, όπως συνέβαινε και με τα περισσότερα αιτήματα μέχρι τότε. Για τον λόγο αυτό δημιουργήσαμε την πανευρωπαϊκή δεξαμενή rescEU, με μέσα που αγοράζονται από την ΕΕ και είναι πάντα διαθέσιμα να βοηθήσουν όποια χώρα έχει ανάγκη. Διευκολύναμε ακόμα την αποστολή βοήθειας με εθνικά μέσα χρηματοδοτώντας κατά 75% τα έξοδα μεταφοράς και επιχειρήσεων. Επιπλέον, παρά τις αντιδράσεις του Συμβουλίου αυξήσαμε τον προϋπολογισμό από το 1 δις που ήταν η αρχική πρόταση στα 3,2 δις ευρώ που στο μέλλον είμαι σίγουρος ότι θα πολλαπλασιαστεί.

Τη σημασία των αλλαγών που προωθήσαμε, την είδαμε έμπρακτα τις τελευταίες ημέρες στη χώρα μας, όπου είχαμε την μεγαλύτερη κινητοποίηση μέσων δασοπυρόσβεσης του Μηχανισμού μέχρι σήμερα. Πάνω από 9 αεροπλάνα, εκ των οποίων δύο ανήκουν στο rescEU, 225 πυροσβεστικά οχήματα και πάνω από 1000 πυροσβέστες από τις Ευρωπαϊκές χώρες συμμετείχαν ουσιαστικά στην κατάσβεση των πυρκαγιών σε όλη τη χώρα. Όμως ο μηχανισμός δεν περιορίζεται μόνο στην αποστολή αεροπλάνων και πυροσβεστών. Μέσω του rescEU, θα προμηθευτούμε δύο από τα νέα πυροσβεστικά αεροπλάνα που σχεδιάζουμε να παραγγείλουμε, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλαμβάνει το 100% των εξόδων αγοράς και συντήρησης. Επιπλέον, χάρη στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση μπορέσαμε και επιδιορθώσαμε κάποια από τα παλαιωμένα Canadair που διαθέτουμε και ήταν για χρόνια καθηλωμένα.

Ο Μηχανισμός δεν σκοπεύει και δεν μπορεί να υποκαταστήσει τις αρμοδιότητες που έχουν οι εθνικές αρχές πολιτικής προστασίας, για αυτό η έγκαιρη ενεργοποίηση του είναι ευθύνη του κράτους που πλήττεται. Στα κράτη εναπόκειται ακόμα η κατάρτιση και η εκτέλεση των σχεδίων αντιμετώπισης κινδύνων. Για αυτό θα πρέπει να μας προβληματίσει ότι ενώ φέτος είχαμε στη διάθεσή μας τα περισσότερα εναέρια μέσα έχουμε τόσο απογοητευτικά αποτελέσματα.

Η βοήθεια του Μηχανισμού και η μεγάλη και απαραίτητη επένδυση που έχει ανακοινωθεί για την ενίσχυση των εναερίων μέσων, είναι ένα σημαντικό βήμα. Όμως πρέπει να μιλήσουμε ειλικρινά. Απαιτείται μία σημαντική επένδυση στην πρόληψη. Επιβάλλεται να εκμεταλλευτούμε τις δυνατότητες που μας δίνει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός για την από κοινού αξιολόγηση και αναβάθμιση των εθνικών σχεδίων βάσει βέλτιστων πρακτικών άλλων χωρών. Παράλληλα μέσω του Ταμείου Ανασυγκρότησης, των Ταμείων Συνοχής και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής να χρηματοδοτήσουμε δράσεις για να αντιμετωπίσουμε χρόνιες παθογένειες, όπως το πεπαλαιωμένο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας που παραμένει η πρώτη αιτία πρόκλησης πυρκαγιών, αλλά και ο καθαρισμός των περιαστικών δασών και η διάνοιξη και συντήρηση αντιπυρικών ζωνών και δασικών δρόμων. Όσα μέσα και να διαθέτουμε δεν μπορούμε να αποφύγουμε την καταστροφή χωρίς επένδυση στην πρόληψη και βελτιστοποίηση των σχεδίων πολιτικής προστασίας.

«Υπάρχει ένα ενεργό επιδημικό κύμα το οποίο δεν θα σταματήσει σύντομα. Πολύ απίθανο να σταματήσει μέσα στον επόμενο μήνα», δήλωσε στην «Κοινωνία Ώρα MEGA» ο γνωστός καθηγητής Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Στάντφορντ ΗΠΑ Γιάννης Ιωαννίδης, εκτιμώντας ότι μέχρι την επόμενη άνοιξη «θα φτάσουμε και ίσως ξεπεράσουμε τους 20.000 νεκρούς» από την πανδημία του κορωνοϊού.

Σύμφωνα με τον καθηγητή, «υπάρχει ακόμα η δυναμική του επιδημικού κύματος. Μπορούμε να το αποτρέψουμε αν το αντιμετωπίσουμε σοβαρά, με ηπιότητα, κοινωνική συναίνεση και με μέτρα που θα αποφύγουν τα lockdowns τα οποία ήταν καταστροφικά». Ο κ. Ιωαννίδης χαρακτήρισε «ακραία λύση τα lockdowns» και ζήτησε τη λήψη «ήπιων και στοχευμένων μέτρων» που δεν θα διαταράσουν την κοινωνική ζωή. «Να συνεχίσουμε να ζούμε λογικά μέχρι το επιδημικό κύμα να δαμαστεί», ζήτησε.

Εμβόλια, τρίτη δόση και ανοσία
Όπως ανέφερε, το 1/3 των Ελλήνων έχει μολυνθεί από τον κορωνοϊό. «Το 55% έχει κάνει το εμβόλιο. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν καλή κάλυψη. Όχι όλοι. Οι ανοσοκατασταλμένοι συμπολίτες μας δεν αναπτύσσουν καλή κάλυψη στο εμβόλιο», είπε.

Σχετικά με την τρίτη δόση εμβολιασμού έκανε λόγο για «ερώτημα που θα έπρεπε να έχει απαντηθεί με αυστηρές και ελεγχόμενες μελέτες», δηλώνοντας επιφυλακτικός. «Αυτή τη στιγμή ένα πολύ μεγάλο πληθυσμό ανά τον κόσμο, ευάλωτοι, δεν έχουν εμβολιασθεί σε φτωχές χώρες. Η πανδημία ανατροφοδοτείται από αυτόν τον πληθυσμό. Αν δεν την ελέγξουμε σε παγκόσμιο επίπεδο. Άρα υπάρχει προτεραιότητα να εμβολιαστεί το ευπαθές κομμάτι του πληθυσμού σε παγκόσμιο επίπεδο, παρά να δώσουμε προτεραιότητα στην τρίτη δόση», δήλωσε.

Σε ό,τι αφορά στον εμβολιασμό στην Ελλάδα, είπε ότι «αν είχαμε καλύτερη κάλυψη σε ηλικιωμένους και ευπαθείς, ο ημερήσιος αριθμός των θανάτων θα ήταν πολύ μικρότερος. Η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή της θνησιμότητας. Έχουμε περιθώρια να βελτιώσουμε τις επιδόσεις μας».

Παράλληλα, τάχθηκε κατά της υποχρεωτικότητας στους εμβολιασμούς.«Είναι η σωστή κίνηση να εμβολιάζεται κάποιος που εργάζεται σε υπηρεσίες υγείας. Ωστόσο οι άνθρωποι αυτοί έχουν επιχειρήματα. Είναι λάθος να τους διώξουμε από το σύστημα υγείας. Εάν χάσουμε ένα 20-30% θα βρεθούμε ακόμα σε πιο δύσκολη θέση», είναι η θέση του.

Και συνέχισε αναφορικά με το τι προσφέρει το εμβόλιο: «Το εμβόλιο δεν είναι πανάκεια για την διάδοση και τον περιορισμό της διάδοσης του επιδημικού κύματος. Ενώ διατηρεί πολύ καλή αποτελεσματικότητα για ζητήματα διασωλήνωσης, νοσηλείας και θανάτου, η αποτελεσματικότητα στο να περιορίζει την μεταδοτικότητα είναι περιορισμένη. Το εμβόλιο από μόνο του δεν θα σταματήσει το επιδημικό κύμα […] Είμαι υπέρ του εμβολιασμού, ειδικά σε ευπαθή άτομα, αλλά δεν εφησυχαζόμαστε ότι δεν θα κολλήσουμε εμείς ή κάποιον άλλον, όταν υπάρχει ένα πολύ ενεργό επιδημικό κύμα».

Ο κος Ιωαννίδης υποστήριξε ότι υπάρχει ο κίνδυνος οι εμβολιασμένοι να μεταδίδουν τον ιό και να κολλούν τους ανεμβολίαστους. «Αν το εμβόλιο σε προστατεύει 50% πάνω κάτω από την πιθανότητα να μολυνθείς, αν αυξήσεις τις εκθέσεις σου 10 φορές, αυτό το 50% πάει περίπατο. Μπορεί να φτάσουμε στην περίπτωση να είναι οι εμβολιασμένοι αυτοί διακινούν την πανδημία και θα την πληρώσουν περισσότερο οι ανεμβολίαστοι. Μπορεί να καταλήξουμε στην περίπτωση οι εμβολιασμένοι να μολύνουν τους ανεμβολίαστους και κάποιους από αυτούς να τους σκοτώνουν», είπε.