*Γράφει η Αλεξάνδρα Φωτάκη από το Βήμα

Κινητικότητα και επαφές και στις πέντε ηπείρους είναι το μήνυμα που θέλει να περάσει η ελληνική διπλωματία ακόμα και κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, ενώ προγραμματίζονται και ανακοινώσεις με επίκεντρο τη Βόρεια Ελλάδα

Με τον Νίκο Δένδια να περιμένει δύο επισκέψεις που θα στείλουν τα δικά τους μηνύματα για τον ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή, του αμερικανού ΥΠΕΞ, Αντονι Μπλίνκεν, η οποία προγραμματίζεται στις 21 Φεβρουαρίου, αλλά και του αιγύπτιου ΥΠΕΞ, Σάμεχ Σούκρι. Τη δική της σημειολογία έχει και η επίσκεψη Δένδια στο Ισραήλ σήμερα 31 Ιανουαρίου.

Η επίσκεψη Μπλίνκεν

Ο Μπλίνκεν σύμφωνα με τον σχεδιασμό, που ακόμα δεν έχει οριστικοποιηθεί, προγραμματίζει να βρεθεί σε Αθήνα και Αγκυρα σε μία περίοδο που η Ουάσιγκτον στρέφει ξανά το βλέμμα της στην Ανατολική Μεσόγειο, στη σκιά και των γεωπολιτικών ανακατατάξεων που φέρνει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Με τον ρόλο της Ελλάδας, όπως σημειώνουν και αμερικανικές διπλωματικές πηγές, να χαρακτηρίζεται αναβαθμισμένος λόγω και των νέων συνθηκών που δημιουργούν τόσο η στάση Ερντογάν όσο και η ανάγκη ισχυροποίησης ενός τείχους απέναντι στη Ρωσία. Η επιλογή δε να βρεθεί στην Αθήνα για τον στρατηγικό διάλογο, την περίοδο που η Ελλάδα θα μετρά αντίστροφα για τις εκλογές, ο αμερικανός ΥΠΕΞ χαρακτηρίζεται ως σαφής επαναβεβαίωση των ισχυρών σχέσεων ΗΠΑ – Ελλάδας που βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο.

Αμερικανικές διπλωματικές πηγές έχουν τονίσει επανειλημμένα μιλώντας στο «Βήμα» πως οι συνεργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη ανάμεσα σε Αθήνα και Ουάσιγκτον λένε πολύ περισσότερα από όσα οι δημόσιες δηλώσεις. Ο ρόλος Σούδας και Αλεξανδρούπολης θεωρείται δεδομένος, ενώ σε ανάλογης αξίας για τα αμερικανικά συμφέροντα  αναδεικνύονται Λάρισα και Στεφανοβίκειο.

Τα σχέδια για την Καβάλα

Ανακοινώσεις αναμένονται και για την περιοχή της Καβάλας, με το ενδιαφέρον των ΗΠΑ να ενισχύεται διαρκώς. Ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος έχει ήδη κάνει επαφές με την αμερικανική πλευρά – όπως πληροφορείται «Το Βήμα» – για σειρά σχεδιασμών με επίκεντρο την περιοχή.

Η Καβάλα διερευνάται μεταξύ άλλων για την αξιοποίηση του λιμανιού που θα μπορούσε να φιλοξενήσει και μεγάλα πολεμικά πλοία των ΗΠΑ λόγω βάθους καθώς και ως ενεργειακό hub, σε έναν παράλληλο ρόλο με την Αλεξανδρούπολη.

Συζητήσεις γίνονται επίσης προκειμένου η Καβάλα να γίνει κέντρο συντήρησης, ίσως και συναρμολόγησης, των αμερικανικών πυροσβεστικών ελικοπτέρων Erickson για τα Βαλκάνια και την ευρύτερη περιοχή.

Πληροφορίες του «Βήματος» αναφέρουν ότι μετά και την παρέμβαση Παναγιωτόπουλου που «ξεκλείδωσε» τα γραφειοκρατικά κολλήματα με το Μετοχικό Ταμείο Αεροπορίας προκειμένου το ανενεργό στρατιωτικό αεροδρόμιο στον Αμυγδαλεώνα της Καβάλας να μισθωθεί σε ιδιωτική εταιρεία εκπαίδευσης πιλότων, το επόμενο βήμα είναι η ολοκλήρωση της συμφωνίας με την αμερικανική Erickson.

Εμπλεκόμενοι στο project φέρονται να είναι επίσης ο ΥΦΥΠΕΞ Κώστας Φραγκογιάννης και ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας Χρήστος Στυλιανίδης. Με την επίσκεψη Μητσοτάκη στον Αμυγδαλεώνα στα μέσα Ιανουαρίου να μη θεωρείται τυχαία. Το ερώτημα είναι αν κατά την άφιξη Μπλίνκεν – εφόσον επιβεβαιωθεί – θα έχουν ωριμάσει και οι συνθήκες για ανακοινώσεις από τον Κυριάκο Μητσοτάκη που θα επιβεβαιώνουν τις πληροφορίες ή θα μετατεθούν για αργότερα.

Ενεργειακός κόμβος

Για τις ΗΠΑ κομβικής σημασίας είναι η αξιοποίηση της Ελλάδας και ως ενεργειακού κόμβου. Ενός κόμβου που μπορεί να ενώσει τη Μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Οι έρευνες της ExxonMobil νοτιοδυτικά της Κρήτης χαρακτηρίζονται ενδεικτικές των σχεδιασμών ενώ το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τη Λιβύη ενισχύεται στην κατεύθυνση λύσεων που θα επιτρέψουν ανάπτυξη της ενεργειακής συνεργασίας. Ενδεικτικό είναι ότι ο Μπλίνκεν σήμερα θα βρίσκεται στην Αίγυπτο (με θέμα και τις εξελίξεις στη Λιβύη) ενώ Δευτέρα – Τρίτη επισκέπτεται Ιερουσαλήμ και Δυτική Οχθη. Τις ίδιες μέρες που στο Ισραήλ θα βρίσκεται ο Δένδιας.

Η επίσκεψη Μπλίνκεν στην περιοχή δημιουργεί προσδοκίες για εξελίξεις στην κατεύθυνση νέων συμφωνιών, ενώ μηνύματα αναμένονται και κατά την έλευση Σούκρι. Σημαντικό είναι αν θα καταστεί δυνατό να γίνει η συνάντηση 3+1 (Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ + ΗΠΑ). Το μήνυμα των ΗΠΑ για σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο κατά την επίσκεψη Τσαβούσογλου στην Ουάσιγκτον αφήνει το περιθώριο για εικασίες ότι στις συναντήσεις όσα ειπώθηκαν εμπεριείχαν και τις απαραίτητες προειδοποιήσεις.

*Του Γιώργου Καββαθά

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που έχουν δεχθεί την πιο σκληρή, αδικαιολόγητη και άδικη κριτική από τους οπαδούς του οικονομικού δαρβινισμού, συνέβαλαν όσο κανένας άλλος στην αύξηση της απασχόλησης το 2022!

Συγκεκριμένα, αν από όλους τους κλάδους της ελληνικής οικονομίας απομονώσουμε εκείνους τους κλάδους στους οποίους συγκεντρώνεται η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα (μεταποίηση, κατασκευές, χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή οχημάτων, καταλύματα, εστίαση, διαχείριση ακίνητης περιουσίας και επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες), η απασχόληση από το δεύτερο τρίμηνο του 2019 ως το δεύτερο τρίμηνο του 2022 αυξήθηκε κατά 6,15%. Στη συνολική οικονομία, αντίθετα, η συνολική απασχόληση αυξήθηκε λιγότερο: κατά 5,3%!

Το θετικό αποτύπωμα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην απασχόληση (μεταξύ πολλών άλλων πεδίων) επιβεβαιώνει ότι η τυχόν υλοποίηση των πολιτικών εξάλειψης των μικρών επιχειρήσεων από την ελληνική οικονομία θα σηματοδοτήσει μια αύξηση της ανεργίας. Και κατ’ επέκταση κοινωνική δυστυχία, μείωση της ζήτησης κ.ο.κ. Η σημασία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στη δημιουργία θέσεων εργασίας είναι ένα από τα πολλά συμπεράσματα που περιλαμβάνονται στην ετήσια έκθεση του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα την Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου. Η έκθεση, όπως κάθε χρόνο, συνοψίζει τις εξελίξεις σε όλη την έκταση της εθνικής οικονομίας, επικεντρώνει ωστόσο στις μικρές επιχειρήσεις, αναδεικνύοντας τη συμβολή και τις αδυναμίες τους.

Ιδιαίτερη μνεία, και με την ελπίδα η ανάδειξή τους να υποκινήσει τις δέουσες πολιτικές παρεμβάσεις, αξίζουν ενδεικτικά τα ακόλουθα συμπεράσματα: Παρά το ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που πραγματοποίησαν επενδύσεις το δεύτερο εξάμηνο του 2021, η πλειονότητα των επενδύσεων ήταν μικρής κλίμακας. Για το 55% των επιχειρήσεων το ύψος της επένδυσης ήταν έως 5.000 ευρώ. Η ίδια τάση καταγράφηκε και το πρώτο εξάμηνο του 2022. Για μία στις δύο επιχειρήσεις (51%) που πραγματοποίησε επενδύσεις το ύψος της επένδυσης ήταν έως 5.000 ευρώ. Αλληλένδετο με το μικρό ύψος των επενδύσεων είναι ένα ακόμη εύρημα της ετήσιας έκθεσης του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ: Το 81% των επιχειρήσεων που πραγματοποίησαν επενδύσεις τις χρηματοδότησε με ίδιους πόρους. Επίσης, το 10% κάλυψε το κόστος τους μέσω προγραμμάτων χρηματοδότησης και το 4% μέσω τραπεζικού δανεισμού. Οι πηγές εύρεσης των επενδυτικών πόρων φέρνουν στην επιφάνεια όλες τις κακοδαιμονίες της ελληνικής οικονομίας: Αν για να χρηματοδοτηθεί μια επένδυση πρέπει ο επιχειρηματίας να βάλει χρήματα από την τσέπη του, μοιραία τα κεφάλαια αυτά θα είναι μικρά, δηλαδή θα υπολείπονται του αναγκαίου ύψους για να μπορέσει η επιχείρησή του να αναπτυχθεί και να γίνει ανταγωνιστική. Περιττό να πούμε ότι η επιστράτευση προσωπικών οικονομιών για να αναπτυχθεί μια επιχείρηση ισοδυναμεί με φτωχοποίηση του επιχειρηματία και αποτελεί μια περιττή ανάληψη κινδύνων. Δείχνει ταυτόχρονα ότι η ελληνική οικονομία έχει ένα μοναδικό χαρακτηριστικό που τη διαφοροποιεί από οποιαδήποτε άλλη οικονομία: Δεν έχει τράπεζες! Παρά τα δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ που εξασφάλισαν οι τράπεζες για την ανακεφαλαιοποίησή τους, παρά τη μείωση των «κόκκινων» δανείων, τα οποία έστειλαν στους servicers, εξακολουθούν να κρατούν τα ταμεία κλειστά απέναντι στη μικρή επιχειρηματικότητα. Ταυτόχρονα, το γεγονός ότι μόνο το 10% των επενδύσεων καλύπτεται από χρηματοδοτικά προγράμματα δείχνει ότι ο σχεδιασμός τους δεν αφορά τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.

Οι όροι σχεδόν πάντα είναι διαμορφωμένοι έτσι ώστε να αφορούν μια μικρή μειοψηφία των επιχειρήσεων και ποτέ αυτές που έχουν άμεση ανάγκη. Δοθέντων των παραπάνω, δεν προκαλεί καμιά έκπληξη το γεγονός ότι τόσο το δεύτερο εξάμηνο του 2021 όσο και το πρώτο εξάμηνο του 2022 οι επενδύσεις που έγιναν από το μεγαλύτερο μέρος των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων ήταν κατά βάση επενδύσεις προσαρμογής ή συντήρησης και λιγότερο πραγματικής αύξησης της παραγωγικής ικανότητας των επιχειρήσεων. Συνάγεται επομένως ότι κατά τη μετα-πανδημική περίοδο η πλειοψηφία των επιχειρήσεων λειτουργεί σαν ουραγός, τρέχοντας να προλάβει να κάνει εκείνες τις επενδύσεις, κυρίως ψηφιακού μετασχηματισμού, που εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητά της. Στις δυσχέρειες που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις, μαζί με την έλλειψη χρηματοδότησης, προστίθενται και οι αυξήσεις των τιμών στην ενέργεια. Το δεύτερο εξάμηνο του 2021 το 61,5% των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων κατέγραψε αύξηση του κόστους ενέργειας και το 4,7% αύξηση του κόστους καυσίμων. Το πρώτο εξάμηνο του 2022 η κατάσταση επιδεινώθηκε. Το 88,4% κατέγραψε αύξηση στο κόστος ενέργειας και το 60,3% αύξηση στο κόστος καυσίμων οχημάτων. Μεσοσταθμικά, για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις το κόστος ενέργειας αυξήθηκε κατά 76%.

Τα ευρήματα των ερευνών του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ συμβαδίζουν με εκείνα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής… Τόσο τα ευρήματα της ετήσιας έκθεσης του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ όσο και η απήχηση που είχε η δημοσίευσή της στον δημόσιο διάλογο επισημαίνουν τη βαρύτητά της στην αποτύπωση της οικονομικής συγκυρίας και την ανάδειξη εκείνων των μέτρων πολιτικής που θα βελτιώσουν τη θέση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Και ό,τι είναι καλό για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι καλό για όλη την οικονομία.

*Ο Γιώργος Καββαθάς είναι Πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ

*Γράφει ο Γιώργος Τσακίρης

Το κείμενο που ακολουθεί, δεν απευθύνεται σε μέλη και οπαδούς κομμάτων ή όσες και όσους επωφελούνται άμεσα ή έμμεσα από αυτά. Αποτελεί αντίθετα μία προσπάθεια
απάντησης σε ερωτήματα φίλων και γνωστών, οι οποίοι -όπως και πολλοί άλλοι- αισθάνονται να μην τους αντιπροσωπεύει τίποτε από τη σημερινό κομματικό σύστημα.

Θα πρέπει να διευκρινίσω ότι δεν αποτελεί «προϊόν επιστημονικής προσπάθειας». Ο αναγνώστης του κειμένου δεν θα βρει σε αυτό ατράνταχτα στοιχεία που να υποστηρίζουν τα επιχειρήματα και τις προτάσεις. Θα μπορέσει όμως να εντοπίσει μία πρακτική «μέθοδο» που θα τον βοηθήσει να επιλέξει το κόμμα εκείνο που θα ικανοποιεί -τουλάχιστον- την προσπάθειά του να ξεφύγει από την αμφιβολία και τον «κυκεώνα» των εν δυνάμει επιλογών του. Ας μην περιμένει όμως στο τέλος του να βρει το όνομα κάποιου κόμματος.

Κύριος σκοπός του κειμένου, είναι το να πείσει όσους λόγω του έντονου προβληματισμού τους, έχουν σχεδόν καταλήξει στην άποψη ότι θα πρέπει να απέχουν από την εκλογική
διαδικασία, απλώς και μόνο επειδή τίποτε και κανείς δεν ικανοποιεί στον απόλυτο βαθμό τις σκέψεις τους.

Το «κλειδί» λοιπόν που θ’ ανοίξει «την πόρτα» της επιλογής, κρύβεται ακριβώς στην έκφραση «δεν ικανοποιεί στον απόλυτο βαθμό». Εάν κανείς σκεφθεί ότι ακόμη και στις πιο απλές, καθημερινές μας αποφάσεις, σχεδόν τίποτε δεν ικανοποιεί «σε απόλυτο βαθμό» τις επιλογές μας, ίσως συμφωνήσει ότι το ίδιο ακριβώς -σε μεγαλύτερο σαφώς βαθμό- συμβαίνει και με την επιλογή της κομματικής εκείνης πρότασης που ικανοποιεί τις επιθυμίες μας. Στην ενδεχόμενη αμφιβολία έναντι της γενικής αυτής τοποθέτησης πως, η επιλογή του κόμματος που θα στηριχθεί, έχει μεγαλύτερες συνέπειες από το (πχ) ποια παπούτσια θα φορέσω σήμερα στη δουλειά, θα αντέτεινα πως «δεν τελείωσε ακόμη η σκέψη μου».

Βασική παράμετρο για την αποδοχή της παραπάνω γενικής τοποθέτησης, αποτελεί η συνειδητοποιημένη από τον κάθε ένα και κάθε μίας από εμάς, των απόλυτα (ναι, εδώ ισχύει) «εγκατεστημένων» μέσα μας αρχών και αξιών στις οποίες απαρέγκλιτα πιστεύουμε. Αρχές και αξίες τις με τις οποίες μεγαλώσαμε, μας χαρακτηρίζουν και δεν τις διαπραγματευόμαστε.

Πολύ απλή αλλά βασική αρχή που θα βοηθήσει όχι στην επιλογή αλλά στον αποκλεισμό κάποιων κομμάτων, αποτελεί (πχ) η πίστη στις δημοκρατικές διαδικασίες. Η αποστροφή δηλαδή σε οποιασδήποτε μορφής βίαιη προσπάθεια επιβολής της γνώμης κάποιου. Όσο κι αν αποδεχόμαστε ότι το σημερινό κομματικό σύστημα είναι ανάξιο των περιστάσεων, «το ξύλο βγήκε απ’ τον παράδεισο» αποτελεί μεν μία πολύ καλή ταινία του ελληνικού κινηματογράφου, δεν μπορεί όμως -ως πολιτική πρακτική- να αποτελεί συνειδητή επιλογή ενός δημοκρατικού πολίτη.

Περαιτέρω έννοιες που χαρακτηρίζουν τις ιδεολογικές -κυρίως- κατευθύνσεις των κομμάτων και -κατά συνέπεια- τα διαχωρίζουν στις πολιτικές τους επιλογές, αποτελούν:

α) η προσήλωση στην νεοφιλελεύθερη άποψη για την οικονομία της αγοράς, όπου το κράτος αυτο-περιορίζεται σε πολιτικές που μεγεθύνουν την ιδιωτική επιχειρηματικότητα, ορίζοντας το θεσμικό πλαίσιο εντός του οποίου θα λειτουργεί ή -αντίθετα- στην ελεύθερη μεν οικονομία, στην οποία όμως το κράτος έχει τον έλεγχο των επιχειρήσεων που το ίδιο θεωρεί πως το «προϊόν» τους αποτελεί κοινωνικό αγαθό και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αφεθεί στις κερδοσκοπικές πρακτικές του ιδιωτικού τομέα.

β) η ενδυνάμωση -στα πλαίσια πάντα των δημοσιονομικών περιορισμών- βασικών τομέων που το κόμμα θεωρεί ως πρωταρχικούς τομείς πολιτικής. Τέτοιοι είναι (πχ) ο τομέας της υγείας, της παιδείας, της ταχύτερης απονομής της δικαιοσύνης, της ενίσχυσης των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας (κ.λπ.) με ό,τι αυτό σημαίνει για τις αντίστοιχες πολιτικές επιλογές (πχ προσλήψεις προσωπικού έναντι αγορών οπλικών συστημάτων με όποιες συνέπειες στην άμυνα της χώρας)

γ) το αίσθημα του «ανήκειν» το οποίο συνδέεται άμεσα με αυτό της «υπερηφάνειας». Στον τομέα αυτό, μπορούν να ανήκουν οι πολιτικές επιλογές που αφορούν ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και διεθνών σχέσεων, της μεταναστευτικής πολιτικής που κάθε κόμμα προτείνει ή/και της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας

Αυτά μπορεί να είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία τα οποία -κάποια στιγμή- μας έχουν απασχολήσει, διαφωνώντας ή συμφωνώντας με τις εκάστοτε κυβερνητικές πολιτικές ή αντιπολιτευτικές τοποθετήσεις. Η σειρά αναφοράς τους είναι εντελώς τυχαία και δεν έχει καμία σχέση με οποιαδήποτε σκέψη ιεράρχησης από πλευράς μου.

Η ιεράρχηση αυτών των επιλογών, αποτελεί προσωπική επιλογή του καθενός από εμάς. Επιλέξτε λοιπόν μία -και μόνον μία- βασική και αδιαπραγμάτευτη αρχή η οποία και θα αποτελεί τον οδηγό σας για τις επόμενες επιλογές σας. Αποκλείστε αυτόματα και χωρίς δεύτερη σκέψη τον κομματικό σχηματισμό που δεν την ικανοποιεί και -αφού ιεραρχήσετε τις επόμενες σκέψεις σας- προχωρήστε στην επιλογή εκείνη που θα έχει τα χαρακτηριστικά των λιγότερων συμβιβασμών που δέχεστε να κάνετε. Γιατί θα υποχρεωθείτε να κάνετε συμβιβασμούς. Το «φαινόμενο της απόλυτης επιλογής», δεν ισχύει στην πολιτική.

Μην σας απασχολήσει το γεγονός πως σκέφτεστε πρακτικά και ατομικά. Η ατομική δημοκρατική έκφραση, αποτελεί τη βάση της δημοκρατικής αρχής. Είναι η κοινή
συνισταμένη αυτής ακριβώς της δημοκρατικής έκφρασης μέσω των εκλογών, που οδηγεί στην πλειοψηφική επιλογή της κρατούσας άποψης, με καταγεγραμμένες τις μειοψηφικές επιλογές που -ελπίζουμε να- ελέγχουν την πλειοψηφία.

Με την ελπίδα πως το κείμενο αυτό θα σας βάλει στη διαδικασία της σκέψης να εντοπίσετε και να ιεραρχήσετε της προσωπικές σας αρχές και αξίες, όσο κοπιαστική κι εάν μοιάζει η διαδικασία, εύχομαι ειλικρινά να σας οδηγήσει -τουλάχιστον- στις κάλπες.